Kritiek neemt toe, maar de terrassen zitten in Zweden nog altijd vol
In Zweden kun je ondanks de corona-uitbraak nog gewoon op het terras van de zon genieten. Het land vaart in Europa een unieke koers, waarbij de eigen verantwoordelijkheid centraal staat. Maar nu het aantal patiënten toeneemt, groeit ook de kritiek.
De aanpak van Zweden heeft de afgelopen tijd veel wenkbrauwen doen fronsen. Terwijl steeds meer landen op slot gingen, is er in Zweden niet heel veel veranderd. Weliswaar zijn evenementen met meer dan vijftig personen verboden en gelden de adviezen van handen wassen en thuis werken, maar scholen voor leerlingen tot 16 jaar zijn nog altijd geopend, net als cafés, restaurants, bioscopen en sportclubs.
Die open houding zit in het DNA van Zweden, vertelt Petra Broomans, hoofddocent Scandinavische talen en culturen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Al keek ook zij afgelopen weekend met verbazing naar de gezellige foto's van Zweedse bekenden.
"Denk ook aan de vluchtelingencrisis. Geen enkel land in Europa nam zoveel vluchtelingen op als Zweden. Het land wil echt uitstralen dat het een open samenleving heeft."
Zelf verantwoordelijk
Vertrouwen is volgens Broomans daarbij het sleutelwoord. Zo vertrouwt de overheid erop dat bewoners zelf verstandige keuzes maken. "Kinderen worden van jongs af aan geleerd dat ze zichzelf moeten redden. Wat dat betreft zijn Zweden ook heel individualistisch."
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de Zweedse mentaliteit erg lijkt op die van Japan. Broomans: "Ze willen een ander vooral niet tot last zijn en trekken niet graag aan de bel om hulp." De Zweedse premier Löfven deed een beroep op dat plichtsgevoel. "Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid", zei hij.
Andersom geldt het ook: het beleid van de regering geniet volgens Broomans traditiegetrouw veel steun. Een echte stakingscultuur is er volgens de professor bijvoorbeeld niet in Zweden. "Maar dat harmonieuze collectiviteitsgevoel begint langzaamaan wel wat te veranderen. Dat zagen we natuurlijk al bij de vluchtelingencrisis, en ook nu begint het te kenteren."
Kritiek
De kritiek op premier Löfven neemt namelijk toe. Zweden heeft in Scandinavië inmiddels het hoogste aantal geregisterde infecties (6830) en patiënten dat aan Covid-19 is overleden (401). Het plan van hoofd-epidemioloog Anders Tegnel is om het aantal besmettingen over een langere termijn te laten oplopen, om zo immuniteit op te bouwen.
Noorwegen, Finland en Denemarken zijn verbijsterd over de Zweedse maatregelen, vertelt Broomans. "Zweden is als het ware een eiland in Scandinavië. Ook veel Zweedse artsen en virologen roepen de regering nu op dit als een oorlogsituatie te zien en strengere maatregelen te nemen. Op sociale media verschijnen nu filmpjes van Zweedse ic-artsen. Dan zie je toch dat het heel ernstig is."
Duizenden Zweedse academici, onder wie de voorzitter van de Nobelprijs, hebben daarom een open brief ondertekend die de regering oproept om strengere maatregelen door te voeren. Ook Broomans hoopt op een andere aanpak. "Als ik die terrassen zie, dan baart me dat zorgen."