We kochten vorig jaar meer boeken, maar minder bij boekhandel

Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). In 2020 werden er nog 41 miljoen boeken verkocht voor 597 miljoen. Dat betekent dat de afzet vorig jaar met 5 procent is gestegen. Die was daarmee de hoogste in tien jaar. De omzet ging met 8 procent omhoog. De verkoop van kinderboeken en non-fictie steeg het sterkst.

Thuis met kinderen

"Wat wij zien is dat mensen door corona meer zijn gaan lezen", zegt Job Jan Altena van de CPNB. "Dat zie je ook aan kinderboeken, want heel veel mensen zitten thuis met hun kinderen. Als je er niet samen op uit kunt, naar de dierentuin of sporten, is voorlezen iets leuks om te doen."

De afzet steeg bij de handel online met 19 procent, de omzet groeide er met 21 procent. De fysieke handel liet echter een krimp van 7 procent zien in de afzet en een van 5 procent in de omzet.

Dat laatste heeft te maken met de lockdowns vanwege het coronavirus, waarbij de winkels eerder dicht moesten of moesten sluiten. In vergelijking met 2019, nog voor corona, was de afzet in boekenhandels vorig jaar 16 procent lager. De omzet daalde met 15 procent. 

"De fysieke boekhandel heeft het echt zwaar", zegt Altena. "Vooral door de lockdown rond de kerst, want dan wordt 25 procent van de jaarlijkse omzet gemaakt. Als je dan dicht moet, maakt dat het heel moeilijk." 

Tussen lockdowns

Wel wisten lezers in tussen de perioden waarin de lockdowns van kracht waren de boekhandel vaker te vinden. Volgens de CPNB werden er tussen de winkelsluitingen van begin het jaar en van voor de kerst juist meer boeken verkocht dan in dezelfde periode in 2019 en 2020. 

De online verkoop is desondanks inmiddels goed voor 51 procent van de totale afzet en voor 58 procent van de omzet. Sinds 2020 levert de online route een merendeel van de totale omzet op.

Volgens Altena is het problematisch dat mensen minder vaak naar de boekhandel gaan. "Wat er verloren gaat is diversiteit", zegt hij. "Een boekwinkel kan een veel ruimere selectie laten zien dan online." Uit onderzoek blijkt bovendien dat minder bekende Nederlandstalige auteurs en debutanten een platform krijgen, weet de CPNB. "Voor de Nederlandse leescultuur is het dus heel belangrijk dat er boekwinkels zijn."

Vlees op botten

Volgens Altena zijn er slechts beperkt boekhandels verloren gegaan door corona, mede door de steunmaatregelen. Maar in enkele gevallen was het kantje boord. "Bij meerdere winkels, die al niet veel vlees op de botten hadden, is jaren herstel nodig."

Bij bibliotheken werden vorig jaar 10 procent boeken minder uitgeleend dan in 2020. Het ging om 38 miljoen papieren boeken en fysieke luisterboeken. Het CPNB ziet voor het tweede jaar op rij een daling van het aantal uitgeleende boeken. Vorig jaar ging dat zelfs met een kwart omlaag.