Angststoornis bleek tumor: pleidooi voor meer onderzoek naar vrouwenlichaam

Voor Mirjam Kaijer van Stichting Voices for Women reden genoeg om een petitie te starten. Daarin pleit ze voor genderspecifieke zorg en voor meer onderzoek naar onverklaarbare gezondheidsklachten van vrouwen.

Veel vrouwen met dezelfde ervaringen

Kaijer is oud-verpleegkundige en werkt tegenwoordig als medisch journalist. Ze liep zelf tien jaar rond met onverklaarde klachten omdat haar artsen niets konden vinden. Ze kreeg te horen dat het 'bij de overgang hoorde'. Na een lange zoektocht op internet suggereerde iemand online dat Mirjam vermoedelijk een tumor had aan haar bijschildklier. Dit werd vervolgens onderzocht en bevestigd door haar eigen artsen. Toen Kaijer een meldpunt startte, kreeg ze veel reacties van andere vrouwen die dezelfde ervaringen hadden. 

Kaijer vond het tijd dat ook de politiek zich hiervan bewust werd, en startte daarom een petitie. Die werd vorige week door haar en andere vrouwen overhandigd aan minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport).

Op de bewustwordingsborden stond onder andere geschreven: 'vrouwen twee keer zo vaak depressie' en 'een angststoornis bleek een tumor'.

Verkeerde diagnoses

Dit soort verkeerde diagnoses moet worden aangepakt, zegt Kaijer. "We moeten ons bewust zijn dat er nog steeds oude denkbeelden zijn rond de gezondheid van vrouwen. We krijgen nog steeds te snel labels als stress, burn-out, gespannenheid, angsten en depressiviteit. Als vrouwen hormonaal uit balans zijn, raakt naast het lichaam ook de geest vaak uit balans. Je moet bij geestelijke problematiek dus uitsluiten of het een fysieke oorzaak heeft."

Dat vrouwen vaak onterecht psychische diagnoses krijgen, herkent ook Parool-columnist en journalist Roos Schlikker (47). Zij kreeg dertien jaar geleden voor het eerst last van een aanval van duizeligheid, en dat kwam steeds vaker voor. Op het hoogtepunt had ze wel twintig aanvallen in de maand. "Mijn arts gaf me rustgevende pillen. Later dit jaar kwam het weer terug en werd mij verteld dat het om een burn-out zou gaan. Maar het voelde voor mij helemaal niet als dat."

Gevoel van schuld

De klachten gingen niet weg, wat ook weer gevolgen had voor haar mentale gezondheid. "Je gaat heel erg aan jezelf twijfelen. Ik kreeg een gevoel van schuld en boete. Dat is psychisch zwaar belastend. Ik heb het geluk dat ik een mondige journalist ben en dat ik een medisch rapport kan lezen. Daar zag ik namelijk symptomen staan die ik ook had. Ik ben naar een neuroloog gegaan en hij stelde toen vast dat het om een vestibulaire migraine ging." 

Deze vorm van migraine staat ook bekend als evenwichtsmigraine. Hierbij krijgt iemand aanvallen van duizeligheid die plotseling optreden zonder dat daar een aanleiding voor is. Andere symptomen kunnen bestaan uit hoofdpijn, misselijkheid, braken, vlekken voor de ogen en overgevoeligheid voor licht en geluid.

Bewust zijn van verschil tussen man en vrouw

Huisarts en onderzoeker aan het Radboudumc Tim Olde Hartman deed onderzoek naar de verschillende medische benaderingen van mannen en vrouwen.

Daarin is niet duidelijk geworden waarom die benadering anders is in de praktijk. "Ik denk dat het van belang is dat dokters kennis hebben van het feit dat er verschillen zijn tussen mannen- en vrouwenlichamen en dat ze zich bewust zijn van het feit dat je als dokter blijkbaar geneigd bent soms bij mannen iets anders te doen dan bij vrouwen."

De cijfers liegen er ook niet om: vrouwen hebben bij een hartaandoening 50 procent meer kans op een verkeerde eerste diagnose. Wanneer iemand een verkeerde diagnose krijgt, loopt die persoon een 70 procent hoger risico om dood te gaan. Dit laat zien waarom het belangrijk is dat er meer kennis komt op het gebied van het vrouwenlichaam, zegt cardioloog Janneke Wittekoek. "De geneeskunde is gericht op de gemiddelde man. Vrouwen worden buitengesloten in onderzoeken. Als reden wordt dan genoemd dat het vrouwenlichaam gecompliceerder is door de hormonale cyclus."

Gebrek aan kennis

Maar door weinig tot geen rekening te houden met eigenschappen van het vrouwenlichaam, is er volgens Wittekoek een gebrek aan kennis. Ze ziet dat als de belangrijkste reden dat vrouwen en mannen anders benaderd worden in de gezondheidszorg. 

Wittekoek sluit zich aan bij de mening van huisarts Olde Hartman: artsen moeten bij- en nascholing krijgen om zich bewust te worden van de sekseverschillen bij klachten. Maar dat zou niet alleen beperkt moeten zijn tot de studie geneeskunde: "Vanaf de basisschool zou in biologieboeken al duidelijker moeten worden aangegeven wat die biologische verschillen zijn. Dat vrouwen bijvoorbeeld gevoeliger voor stress zijn en daardoor sneller een hartinfarct kunnen krijgen."

Petitie 'Meer onderzoek naar (onverklaarde) gezondheidsklachten van vrouwen'

De petitie van stichting Voices for Women vraagt om meer onderzoek naar de gezondheidsklachten van vrouwen, cyclus- en hormoongerelateerd, waarbij gekeken wordt naar zowel de lichamelijke als de psychische klachten.

Daarnaast wilt de stichting ook dat er specialistische centra komen waar artsen werken die specifiek opgeleid zijn. Zo wordt de kans groter dat vrouwen correcte diagnoses krijgen en beter worden behandeld.

Mirjam Kaijer adviseert vrouwen om zelf de regie te pakken. "Het is jouw lijf. Denk goed na over de gevolgen als je medicijnen voorgeschreven krijgt. Houd in je achterhoofd dat we nog onvoldoende weten over het vrouwenlichaam. Als de conclusie burn-out of stress valt, blijf dan goed meedenken dat het ook een andere oorzaak kan hebben. Mijn advies voor hulpverleners is: wees voorzichtig met woorden. Zeg vaker dat men nog onvoldoende weet van het vrouwenlichaam, er is nog te weinig kennis. Het mannenlichaam is de norm terwijl het vrouwenlichaam anders ziek wordt."

De petitie heeft inmiddels ongeveer 44.000 keer handtekeningen en kan nog steeds ondertekend worden. Wanneer het aan de vereisten voldoet, komt het op de agenda van de Tweede Kamer.