Meer honger in kwetsbare landen door klimaatverandering
Het aantal mensen dat honger lijdt in zogenaamde klimaathotspots is de afgelopen 6 jaar verdubbeld. Klimaatverandering is daar een belangrijke oorzaak van, zo concludeert Ofxam in een vandaag verschenen rapport. “Hoog tijd om afspraken te maken over een klimaatschadefonds”, aldus Oxfam-woordvoerder Jacqueline Persson.
Het leek de goede kant op te gaan met het uitbannen van honger, maar sinds een paar jaar neemt de honger wereldwijd weer toe. "Dat komt onder andere door conflict en de coronapandemie", zegt Persson. "Maar klimaatverandering speelt ook een steeds belangrijkere rol."
Oxfam heeft de situatie in tien van de meeste kwetsbare landen onderzocht. De acute honger is in die landen in amper 6 jaar tijd verdubbeld, volgens Oxfam mede door toedoen van extreem weer als gevolg van klimaatverandering.
Dat komt overeen met wat het meest recente rapport van het VN klimaatpanel concludeerde: klimaatverandering wordt daarin aangemerkt als een belangrijke oorzaak ('key driver') van de toenemende ondervoeding van miljoenen mensen, vooral in Afrika en centraal-Amerika.
Droogte
Droogte is daarbij één van de grootste boosdoeners. Door de hogere temperaturen neemt de verdamping toe, waardoor droge gebieden en droge periodes nog droger worden.
Persson: "In veel lage inkomenslanden zijn mensen boer. Ze hebben een klein stukje grond en zijn afhankelijk van regen voor hun gewassen. Door extreem lange periodes van droogte is er op gegeven moment niets meer te oogsten, en niets meer te eten. Deze mensen zijn dan al zwaar ondervoed. De enige optie die dan nog rest is om het vee of land te verkopen, om aan eten te komen. Maar op de lange termijn maakt dat hun problemen nog groter."
"18 miljoen mensen die wonen in de klimaat hotspots kunnen niets meer verkopen en zijn alles al kwijt", vervolgt Persson. "Zij lopen direct risico te overlijden als gevolg van honger. Sowieso stijgen voedselprijzen vaak enorm in dit soort situaties en is er gewoonweg te weinig geld om eten van te kopen."
Niet eerlijk
En laat klimaatverandering nu juist de arme landen, die nauwelijks bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen, onevenredig hard treffen. Zo maakt Somalië de ergste droogte in 40 jaar mee. Het land heeft in de afgelopen 20 jaar 16 keer aanspraak gemaakt op het VN-hulpfonds in verband met extreem weer.
De tien onderzochte landen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een schamele 0,13% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen zoals CO2. Dat staat in schril contrast met de rijke landen: de G20 neemt 76% voor haar rekening. "Het is wel heel onrechtvaardig dat juist deze arme landen zo ernstig getroffen worden", aldus Persson.
Klimaatschadefonds
Naast dat dit de noodzaak onderstreept van emissiereductie, moet er ook directe hulp worden geboden, vindt Persson: "Arme landen moeten financieel ondersteund worden om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals in 2015 in het Parijs-akkoord afgesproken. Daarnaast zouden rijke landen moeten meebetalen aan de door hun veroorzaakte schade middels een klimaatschadefonds."
Een dergelijk schadefonds is een heet hangijzer in de klimaatonderhandelingen, zoals die in november weer plaatsvinden in Egypte. Rijke landen voelen er niets voor om met torenhoge schadeclaims geconfronteerd te worden.
Maar de druk wordt langzaam wel opgevoerd. De Pakistaanse klimaatminister riep rijke landen expliciet op om mee te betalen aan de schade door de massale overstromingen. Pakistan was geen onderdeel van de Oxfam studie, maar er wordt al gewaarschuwd dat er ook een voedselcrisis aan zit te komen als gevolg van de overstromingen.
Het rapport van Oxfam is zo getimed dat het net voor de Algemene Vergadering van de Verengde Naties uitkomt. Die top vindt volgende week in New York plaats. Persson laat er geen misverstand over bestaan dat het rapport een oproep is om eindelijk eens werk te maken van een klimaatschadefonds.