Schermverbod voor de kinderen op vakantie? Zo radicaal hoeft het niet

'Een schermloze vakantie? Begin er niet aan'. Dikgedrukt staat het op de website van het Nederlands Jeugdinstituut. Wil je wel enigszins paal en perk stellen, bespreek dat dan vóór je de auto richting Zuid-Frankrijk instapt, staat even verderop.

Want: "Op een gespannen sfeer onderweg zit niemand te wachten." Op vakantie trouwens ook niet.

Kaartjes op, schemertijd op

Maak daarom op tijd de spelregels duidelijk, vindt ook pedagoog Krista Okma: "Je kunt een maximum stellen aan de schermtijd en kinderen tegelijkertijd wat regie geven. Door ze die tijd zelf te laten indelen bijvoorbeeld. Dat kan het best vanaf de kleuterleeftijd."

Ze oppert: "Geef ze vier kaartjes die elk staan voor een bepaalde schermtijd. Als ze willen gamen of kijken, leveren ze er eentje in. Zijn de kaartjes op, dan is de schermtijd voor die dag dat ook."

Freek Zwanenberg, eigenaar van Bureau Jeugd & Media, vindt het willen begrenzen van schermtijd op vakantie zowel begrijpelijk als verstandig: "Vriendjes maken, rondrennen over de camping, zwemmen, nieuwe ervaringen opdoen. Al die dingen waarvan je weet dat ze goed zijn voor de ontwikkeling, daar mag de focus op liggen."

Helemaal schermloos op vakantie in de hoop dat er thuis daarna ook iets verandert, noemt hij echter 'een utopie'. "Thuis verval je toch makkelijk weer in oude routines. Zeker voor tieners, voor wie een deel van hun sociale leven zich afspeelt op platformen als TikTok en Snapchat, is die verleiding heel groot."

Een radicaal schermverbod hoeft wat de deskundige betreft niet. Er zit wat hem betreft veel tussen helemaal niet en de hele dag niets anders. "Spreek 's ochtends af, we gaan zo een wandeling maken en iedereen laat zijn telefoon thuis. Vanmiddag gaat het regenen en kijken we samen een film."

Maximale schermtijd?

Voor iedereen die in dit artikel hoopte een advies te krijgen over de ideale lengte van de schermtijd: helaas! Okma: "Online zijn per leeftijdscategorie allerlei tabellen te vinden. Maar die zijn vaak streng en vormen een recept om te falen."

Mensen voelen zich vervolgens rot dat ze over de geadviseerde tijd gaan, beschrijft Okma: "Vraag jezelf vooral af: is er nog balans? Speelt mijn kind buiten, zijn er vriendjes en vriendinnetjes, doet hij of zij aan sport?"

Ze besluit: "Bewaak die balans en hou ook een beetje in de gaten wat je kind precies ziet en doet tijdens de schermtijd. Dat is echt belangrijker dan het aantal minuten."

Marielle Balledux van het Nederlands Jeugdinstituut onderstreept dat. "Alleen voor kinderen jonger dan 2 geven we een concreet advies, maximaal 60 minuten verdeeld over de dag."

Afkicken van schermpjes vraagt discipline. Ouders moet vasthouden aan gestelde regels, en zelf het voorbeeld geven: "Als je wilt dat je kind een boek leest op vakantie, doe dat dan zelf ook. En leg je telefoon dus weg. Ga voor je op vakantie gaat samen leuke boeken halen bij de bieb."

Ook wat hem betreft is voorbereiding het halve werk: "Vertel je kinderen: op vakantie vinden we het belangrijk dingen samen te doen, erop uit te trekken. En vraag aan ze: hoe zorgen we ervoor dat dit lukt en dat we de tijd die we aan onze telefoons besteden dus beperken?"

Marielle Balledux van het Nederlands Jeugdinstituut stipt daarbij aan dat ouders die zo nu en dan al met hun kinderen praten over schermtijd, het makkelijker zullen hebben tijdens zo'n gesprek voorafgaand aan een vakantie: "Kinderen snappen echt wel dat andere dingen ook belangrijk voor ze zijn. Behalve pubers misschien."

Ze vult aan: "Voor ouders die zelf het hele jaar door veel op de telefoon zitten en op vakantie de schermtijd willen beperken, kan zo'n gesprek misschien wel lastiger worden."

Avontuur

Verwijt het je kind niet als het ondanks de gemaakte afspraken gestrest reageert als de telefoon op de camping uit moet: "Alle games en apps zijn speciaal ontwikkeld om ze te blijven verleiden. Kinderen hebben hun ouders nodig om kaders te stellen."

Zet tegenover de online verleidingen vooral ook een aantrekkelijke offline kant, adviseert Zwanenberg. "Doe avontuurlijke dingen die je de rest van het jaar niet doet. Uitstapjes, maar ook: op je gemak rondkijken in een enorme Franse supermarkt."

Pedagoog Okma vertelt hoe ze zelf als kind altijd met haar gezin elk jaar naar Terschelling ging. "Daar hadden we dan geen tv. Elke keer was dat even wennen, maar al snel gingen we knutselen, borduren, schilderen op nummer, noem maar op."

Tijden veranderd, kinderen niet (echt)

Door mobiele telefoons en tablets bestaan er nog amper schermloze plekken. Als de wifi maar werkt, kan alles. Maar kinderen hebben van binnen nog altijd dezelfde basisbehoeften, stelt Zwanenberg: "Als ze water en zand hebben, of andere kinderen om mee te spelen, vergeten ze nog altijd dat scherm."

Okma vult aan: "En een keer een beetje vervelen is niet erg. Uiteindelijk komen ze toch uit die stoel en gaan ze iets doen."