Baanbrekende klimaatuitspraak in VS: jongeren winnen van staat
Een Amerikaanse rechter heeft een groep jongeren gelijk gegeven in een klimaatzaak tegen de staat Montana. In een historische uitspraak oordeelt de rechtbank dat de staat géén rekening hield met klimaatverandering toen het projecten met fossiele brandstoffen goedkeurde. De zaak ging uiteindelijk vooral om de interpretatie van een tekst die ruim vijftig jaar geleden werd aangepast in de grondwet van Montana.
De uitspraak van de rechter betekent dat de autoriteiten in Montana vanaf nu rekening moeten houden met klimaatverandering als zij beslissingen maken over het gebruik van olie, gas of kolen.
Montana is voor een derde van de energievoorziening afhankelijk van de verbranding van kolen. De bodem van de staat in het noorden van de Verenigde Staten zit verder vol gas, olie en kolen.
Schone en gezonde omgeving
De enorme afhankelijkheid van fossiele brandstoffen van Montana maakte dat een groep klimaatjongeren naar de rechter stapte. "Ik geloof dat mijn recht op een schone en gezonde omgeving wordt geschonden", zei de 19-jarige Grace er deze zomer tegen RTL Nieuws over.
Zij stapte samen met vijftien andere kinderen en jongeren – tussen de 5 en 22 jaar oud – naar de rechter. Bekijk hier wat de tieners nog meer te vertellen hadden over hun zaak:
De rechter stelde de jongeren gisteren in het gelijk. "De eisers hebben een fundamenteel grondwettelijk recht op een schone en gezonde omgeving", schreef de rechtbank in de uitspraak van meer dan honderd pagina's. Het klimaat is volgens de rechtbank een 'essentieel onderdeel van het milieu'.
"Het is een trend dat Amerikanen naar de rechter stappen om beleid af te dwingen waar geen meerderheid voor is in hun parlement", ziet correspondent Erik Mouthaan. "Dit vonnis zal dan ook zeer grondig gelezen worden door jongeren en actiegroepen in heel Amerika."
De advocaat van de jongeren, Julia Olson, noemde de uitspraak 'een keerpunt om deze generatie te redden van de klimaatchaos'. "Precies op het moment dat er in het westen branden woeden die zijn aangewakkerd door de vervuiling van fossiele brandstoffen", zei Olson na de beslissing van de rechter.
De 15-jarige Badge, een van de klagers, noemde de uitspraak in The New York Times 'monumentaal'. "Ik hoop dat dit voor wat positiviteit zorgt", zei ze.
'Dit is absurd'
De staat Montana vindt de uitspraak juist 'absurd' en heeft aangegeven in hoger beroep te gaan. "Inwoners van Montana kunnen niet de schuld krijgen van klimaatverandering."
"In hoger beroep zou deze afspraak zeker teruggedraaid kunnen worden", denkt correspondent Mouthaan. "Conservatieve staten zoals Montana zijn niet van plan hun wetten aan te scherpen met het oog op klimaatverandering. Ze willen vooral bedrijven in de energiesector ruim baan geven om stroom en brandstof betaalbaar te houden."
Voor de rechter ging het uiteindelijk allemaal om de interpretatie van een tekst in de grondwet van Montana die in 1972 werd aangepast. Daarin stond dat 'de staat een schoon en gezond milieu in Montana zal behouden en verbeteren voor huidige en toekomstige generaties'. "Door die specifieke bewoordingen had deze zaak in Montana veel kans van slagen", zegt Mouthaan.
Eerste grondwettelijke claim
De zaak was de eerste waarbij sprake was van een grondwettelijke claim tegen een staat. Ook was de zaak bijzonder omdat klimaatexperts als getuigen werden opgevoerd.
