Wat vindt Israël in het Al-Shifa ziekenhuis? 'Reputatie staat op spel'

In de vrijgegeven beelden wandelt een woordvoerder van het Israëlische leger door het radiologiegebouw, de plek waar MRI-scans plaatsvinden. Achter zo'n scanner ligt een tas, met daarin een geweer, kogels en een uniform. "Het ligt daar handig verstopt," zegt de legerwoordvoerder. Ook zou er een lichaam van een gijzelaar zijn gevonden bij het ziekenhuis.

Topje van de ijsberg

In een andere kamer wordt nog een geweer gevonden, net als walkie-talkies, handboeien en een kogelvrij vest met daarop het logo van Hamas. Ook een laptop met cd's, die gebruikt zou zijn door Hamas, wordt als bewijs aangemerkt. In de video is te zien dat beveilingscamera's zijn afgeplakt. Volgens de woordvoerders is dit 'slechts het topje van de ijsberg'.

Bewijs

Op een door Israël vrijgegeven foto zien we uitrusting liggen voor een klein aantal soldaten: tien geweren, een pistool, drie handgranaten, meerdere magazijnen, losse kogels, en een aantal uniformen.

"Dit is nou niet het bewijs dat Israël de wereld heeft voorgehouden", zegt correspondent Olaf Koens. "Dat zouden tunnels en het hoofdkwartier moeten zijn van Hamas."

"De opbrengst van de doorzoeking is vrij karig", vult Martijn Kitzen aan. Hij is hoogleraar irreguliere oorlogsvoering aan de Nederlandse Defensie Academie. "Het geeft wel aan hoeveel druk Israël voelt. Ze brengen de beelden zo snel naar buiten om te laten zien dat Hamas daadwerkelijk gebruik heeft gemaakt van het ziekenhuis."

Een Hamas woordvoerder noemt het verhaal 'gefabriceerd'. Hamas ontkent dat het ze het ziekenhuis gebruiken voor militaire doeleinden.

Twee geweren

De video is volgens Israël zelf een 'uncut' versie. Het is in een keer opgenomen en dus niet in geknipt. "Dat moet de betrouwbaarheid verhogen," zegt factchecker en journalist Thomas van Linge. De video is opgenomen rond 13.15 uur in de middag. "Dat is aan het horloge te zien van de legerwoordvoerder."

Later, als het donker is, maakt een journalist van Fox News een reportage op dezelfde plek. Hij is mee met het Israëlisch leger. "Daar is iets opvallends te zien", zegt Van Linge. Op de plek achter de MRI-scanner liggen nu twee geweren in plaats van een. "Het wil niet zeggen dat er niks gevonden is, maar het maakt het minder sterk."

Complex uitkammen

Het Al-Shifa ziekenhuis is een complex met meerdere gebouwen. Israëlische soldaten zijn een aantal gebouwen binnengedrongen en hebben mensen ondervraagd. Het gaat om gebouwen bij de hoofdingang, IC en chirurgie, interne geneeskunde en het radiologiegebouw. 

Aangenomen wordt dat het Israëlisch leger het ziekenhuis verder zal uitkammen. De vraag is of ze ook het commandocentrum met tunnelstelsel zullen vinden. "Ik verwacht nog wel ontwikkelingen in de komende dagen. Israël is overtuigd dat er iets zit, anders zouden ze er niet zo stellig over zijn geweest", aldus Kitzen.

Volgens Kitzen zou het voor Israël publicitair een ramp zijn als ze niets vinden. "Als dit een hoax blijkt te zijn, dan verwacht ik dat steun voor Israël snel zal verminderen. Dat is een ramp voor Israël. Het land ligt al onder vuur vanwege de wijze waarop de oorlog wordt gevoerd. Hun reputatie staat op het spel."

Wat zegt het oorlogsrecht

Tegelijkertijd beweert Israël wel dat er wapens zijn gevonden en die horen volgens het humanitair oorlogsrecht niet thuis in een ziekenhuis. 

In het algemeen geldt dat ziekenhuizen niet mogen worden aangevallen. Ze moeten worden gerespecteerd en beschermd. Er geldt een uitzondering als er handelingen plaatsvinden die schadelijk zijn voor de vijand, zoals het opslaan van wapens of het vasthouden van gijzelaars.

"Dan staat het oorlogsrecht toe om als aanvallende partij, onder voorwaarden, een ziekenhuis binnen te gaan", zegt Marten Zwanenburg, hoogleraar militair recht aan de Nederlandse Defensie Academie en Universiteit van Amsterdam. "Israël moet dan zoveel mogelijk maatregelen nemen om de burgers en medische faciliteiten te beschermen. De zorg moet zo min mogelijk hinder ondervinden. Je mag de artsen dus niet onnodig voor de voeten lopen."

Zwanenburg vindt het lastig om op basis van de vrijgegeven beelden uitspraken te doen. "Maar als de beelden kloppen, dan kun je zeggen dat het gerechtvaardigd was om het ziekenhuis binnen te gaan."

Dichtgestorte tunnels

Onduidelijk is of het Israëlisch leger meer weet dan het aan de buitenwereld toont. Een verslaggever van een Israëlisch televisiestation zegt dat het leger gestuit is op een schacht, dat volgestort is met beton. De claim valt niet te verifiëren. 

Duidelijk is wel dat de medische zorg in het ziekenhuis, en in andere ziekenhuizen in Gaza, rampzalig is. Zwanenburg: "Dit raakt een ander punt. Israël heeft wel de verplichting om humanitaire noodhulp toe te laten tot Gaza. De nijpende situatie in ziekenhuizen komt deels doordat Israël de grenzen gesloten houdt en alleen mondjesmaat hulp toelaat."