Hoe Amerikaanse politici 'spelen' met de veiligheid in Europa
Worden de Democraten en Republikeinen het ooit eens over een nieuw Amerikaans steunpakket voor Oekraïne? De steun is onderdeel van een politiek steekspel waar geen eind aan lijkt te komen. Daarbij staat ook de veiligheid van Europa op het spel.
Een gecombineerd steunpakket voor Oekraïne, Israël en grensbewaking in eigen land verdeelt de Amerikaanse politiek nu al maanden.
Dit weekend werd wel een stap voorwaarts gemaakt. Democratische en Republikeinse senatoren bereikten na lang onderhandelen een akkoord over een wetsvoorstel waarmee in totaal omgerekend 110 miljard euro is gemoeid. Daarvan is bijna 56 miljard euro bedoeld voor Oekraïne en 13 miljard voor Israël.
Strenge grensbewaking
In ruil voor die miljardensteun eisen de Republikeinen een strengere aanpak van migranten die vanuit Mexico naar de VS komen. Zo staat er in het wetsvoorstel dat de grens dichtgaat wanneer een week lang gemiddeld 5000 migranten per dag zich melden. Asiel aanvragen is dan niet langer mogelijk en mensen worden per direct teruggestuurd.
Een lage drempel, gezien de recordaantallen immigratiepogingen van de laatste maanden. In december meldden zich ruim 302.000 mensen vanuit Mexico aan de grens met de VS.
Morgen stemt eerst de Senaat over de overkoepelende deal. Van de 100 senatoren moeten er minstens 60 voor het voorstel stemmen. Als dat gebeurt, moet vervolgens ook nog een meerderheid van het Huis van Afgevaardigden (vergelijkbaar met de Nederlandse Tweede Kamer) instemmen met het pakket.
De meeste weerstand wordt verwacht in het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinen een meerderheid hebben en de nieuwbakken voorzitter Mike Johnson (een Republikein) fel tegen is. "Maar ook in de Senaat kan het lastig worden", zegt VS-verslaggever Sophie van der Meer vanuit New York. "De uiterste vleugels van zowel de Republikeinse als de Democratisch partij zijn het er niet mee eens."
Campagne voeren
Dat kan moeilijk los worden gezien van de Amerikaanse verkiezingen van 5 november. De Republikeinen willen graag campagne voeren op immigratie. "Hun stokpaardje is dat president Biden er een puinhoop van heeft gemaakt met de situatie aan de grens", zegt Van der Meer. "Zij kunnen nu de hele tijd zeggen: Biden doet er niets aan, dus stem op de Republikeinse kandidaat. Wat waarschijnlijk Donald Trump wordt."
Trumps schaduw hangt zo nu al over het wetsvoorstel. De invloedrijke oud-president liet gisteren alvast van zich horen op zijn socialmediaplatform Truth Social. "Alleen een dwaas, of een radicaal-linkse Democraat zou voor deze afschuwelijke grenswet stemmen (...) terwijl we al het recht hebben om de grens NU te sluiten", aldus Trump.
Deal is bijzonder, maar broos
Over de grensbewaking is al jaren zware politieke verdeeldheid. Dat nu een wetsvoorstel is uitonderhandeld tussen de twee partijen, is dus best bijzonder. Maar politiek gezien is de kans groot dat het steekspel tussen beide partijen doorgaat en het wetsvoorstel alsnog de prullenbak in kan.
Dat heeft op korte termijn serieuze gevolgen voor de oorlog in Oekraïne en de veiligheid in Europa. De VS is niet alleen de belangrijkste militaire bondgenoot van Oekraïne, maar ook de grootste geldschieter. Het land doneerde met ruim 75 miljard dollar in zijn eentje meer geld aan het land dan alle EU-landen samen.
Met name die militaire steun - in de vorm van wapens en materieel - heeft Oekraïne hard nodig op het slagveld, waar een uitputtingsslag gaande is met Rusland. Zeker nu door Europa beloofde leveringen uitblijven door een gebrek aan productiecapaciteit.
Volgens oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif spelen Amerikaanse politici zo al maanden een spel met de Europese veiligheid. "De binnenlandse politieke strijd in Amerika leidt tot een verlies aan strategie en internationale focus", zegt De Kruif. "Dat helpt Oekraïne niet. Daarnaast is het ook een boodschap aan Europa: regel je zaken zelf."
De Kruif noemt het daarom 'van groot belang' dat de 27 EU-landen vorige week akkoord zijn gegaan met een extra steunpakket van 50 miljard euro voor Oekraïne. Dat geld (waarvan 17 miljard een gift is en de rest bestaat uit leningen) is vooral bedoeld om de economie van Oekraïne draaiende te houden. Voor de wederopbouw van het land, maar bijvoorbeeld ook om op korte termijn salarissen van ziekenhuispersoneel of ambtenaren nog te kunnen blijven betalen.