Trumps dreigende woorden gaan ook Nederland aan: 'Ondertoon moeten we serieus nemen'
Volgens Donald Trump mag Rusland 'doen wat het maar wil' met NAVO-landen die niet genoeg uitgeven aan hun defensie. Mocht hij opnieuw president worden, dan zal hij die landen bij een eventuele aanval niet beschermen. Al jarenlang is er discussie over de Europese defensiebudgetten, omdat veel landen officieel te weinig bijdragen. Hoe staat het daarmee? En moeten we de woorden van Trump serieus nemen?
"Het is natuurlijk een Trumpiaanse uitspraak", reageert voormalig commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. "Ik zie het als een niet zo goed doordachte uitspraak richting zijn kiezers. De economie van de VS is enorm afhankelijk van export naar de vrije markt in Europa, dus om dit soort uitspraken te doen, is gewoon heel kortzichtig."
Maar de ondertoon, de frustratie dat veel Europese landen al jaren niet voldoende investeren in defensie, moeten we volgens De Kruif wel serieus nemen. "Trump benadrukt nog maar eens een keer dat we zo snel mogelijk naar die 2 procent moeten, want als we dat niet doen blijven we ontzettend kwetsbaar."
2 procent-norm
In 2014 hebben de NAVO-landen met elkaar afgesproken om 2 procent van hun bruto binnenlands product uit te geven aan defensie. Toentertijd zaten alleen de VS, Groot-Brittannië en Griekenland boven die norm. Sinds die afspraak van 10 jaar geleden zijn de defensiebudgetten behoorlijk gegroeid, maar nog altijd haalt het merendeel van de lidstaten de 2 procent niet.
"Maar om dan maar te zeggen dat het logisch is dat Rusland je binnenvalt als je dat niet doet, is een idiote opmerking", vindt De Kruif. "Hiermee ondergraaft Trump de NAVO, waarin een aanval op één lidstaat geldt als een aanval op alle landen."
Het kabinet Rutte-IV kondigde in 2022, net na Ruslands invasie in Oekraïne, aan dat het de defensie-uitgaven zodanig zou verhogen dat Nederland die NAVO-norm van 2 procent wel zou halen, maar dat is tot nu toe nog niet gelukt. Het amendement om het NAVO-percentage wettelijk vast te leggen werd tegengehouden door D66.
Voorlopig blijft Nederland op zo'n 1,7 procent hangen. "Je moet altijd naar de cijfers achter zo'n percentage kijken", legt De Kruif uit. "Nederland telt bijvoorbeeld ook de marechaussee mee, dat doen andere landen niet. En ook pensioenen, wachtgelden en de extra hulp aan Oekraïne die buiten de begroting valt." Volgens De Kruif hebben wel meer NAVO-landen zo'n 'gepimpte' begroting. "We zijn er nog lang niet."
Solidariteit
Het valt op dat vooral landen aan de oostgrens van Europa, zoals Polen, Letland en Finland, relatief meer uitgeven aan defensie. "Zij voelen die dreiging natuurlijk meer dan wij, zij zitten aan de frontlijn. Maar vergis je niet, want wij hebben hier bijvoorbeeld internetkabels op de bodem van de zee, een cyberoorlog is ook mogelijk."
Bovendien staat de NAVO voor solidariteit, benadrukt De Kruif. "Als Rusland Polen of Finland aanvalt, dan is het hier ook oorlog. Het gaat niet alleen om het delen van de lasten, maar ook van de risico's."
En dat betekent niet alleen dat er méér geïnvesteerd zou moeten worden, maar wellicht ook in andere dingen. "Nederland moet investeren in wat NAVO van ons vraagt. Bovenaan het lijstje staat al jaren: meer eenheden en vuurkracht op de grond, zoals bijvoorbeeld tanks. Maar dat doen we niet en dat is ongelooflijk naïef. We investeren bijvoorbeeld wel in langeafstandsartillerie, maar een oorlog win je niet alleen op afstand. In Oekraïne vechten ze nog steeds in de loopgraven tegen elkaar."
Ook NAVO-chef Jens Stoltenberg reageerde op de uitspraken van Trump. Volgens hem ondermijnt elke suggestie dat NAVO-bondgenoten elkaar niet zouden verdedigen de veiligheid van het bondgenootschap en brengt het Amerikaanse en Europese soldaten in gevaar. Elke aanval op de NAVO zal volgens de kerngedachte van het bondgenootschap beantwoord worden met een 'eensgezind en krachtig antwoord'.