Hevige pijn door endometriose: onderzoek naar nieuwe behandeling
Bijna een half miljoen vrouwen in Nederland lijden aan endometriose, een chronische aandoening waarbij verklevingen ontstaan tussen organen die tot nu toe niet te genezen is. Deze maand wordt gestart met een onderzoek naar de behandeling van endometriose met het bestaande medicijn esketamine om de hevige pijnen te verlichten. Artsen – en patiënten - zijn hoopvol. "We verwachten dat het gaat werken."
"Ik had non-stop pijn, en tijdens mijn menstruatie was het nog erger." Celine Verschuren (27) liep twaalf jaar met extreme pijnklachten rond totdat de diagnose endometriose werd gesteld.
"Eerst dacht ik dat het normaal was", vertelt ze aan RTL Nieuws. Dat zei ook haar huisarts, waar ze in haar tienerjaren vaak kwam. "Het hoort erbij, neem maar pijnstillers, zei hij dan. Maar ik was er elke maand zo ziek van dat ik in het dagelijks leven amper kon functioneren."
Verklevingen tussen organen door endometriose
Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies ook buiten de baarmoeder zit. Bijvoorbeeld op de darmen, eierstokken of blaas, aan de buitenkant van de baarmoeder of op het buikvlies. Dit weefsel kan zich gaan hechten aan het buikvlies of organen en veroorzaakt een ontstekingsreactie.
De ziekte kan leiden tot hevige pijn tijdens de menstruatie, bij vrijen, plassen en poepen. Ook kan het problemen veroorzaken bij patiënten die zwanger willen worden. Daarnaast ervaren veel vrouwen vermoeidheidsklachten, depressieve klachten, darmklachten en een opgeblazen gevoel.
Hoewel er ontzettend veel vrouwen lijden aan endometriose (wereldwijd 200 miljoen), is er maar weinig onderzoek naar gedaan en is de ziekte nog redelijk onbekend. Gemiddeld krijgen vrouwen pas na zeven jaar de juiste diagnose.
De ziekte is nog niet te genezen. Momenteel zijn er drie behandelopties: pijnstilling, hormonale therapie (bijvoorbeeld de anticonceptiepil) of een operatie waarbij het weefsel wordt verwijderd.
Niet werken door endometriose
Celine probeerde meerdere hormonale anticonceptie, maar dit had voor haar niet het gewenste effect. "De pijn was iets beter te verdragen, maar ik kreeg andere bijwerkingen. Ik bleef heel onregelmatig bloeden. Er was geen peil meer op te trekken. Ik werd ook somber en zat niet meer lekker in mijn vel."
Uiteindelijk werd de impact op het leven van Celine zo groot dat ze niet meer kon werken. "Ik zat alleen maar ziek thuis."
Een verhaal dat gynaecoloog Mathijs Blikkendaal vaak hoort. "De impact van endometriose op de kwaliteit van leven is enorm", zegt hij. "Als die pijn jarenlang niet wordt herkend of onbehandeld blijft, kan het overgaan in chronische pijn."
Blikkendaal is hoopvol dat het onderzoek naar het effect van esketamine verlichting gaat bieden voor vrouwen met endometriose. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Nederlandse Endometriose Kliniek, in samenwerking met het Reinier de Graaf Gasthuis en het LUMC.
Esketamine tegen pijnbestrijding
"Esketamine is een medicijn met een pijnstillende, ontstekingsremmende en antidepressieve werking", legt de arts uit. Het middel wordt al gegeven aan mensen met andere chronische pijnklachten. "Maar er is nooit onderzocht of het ook bij endometriose kan werken."
Volgens Blikkendaal is de kans groot dat endometriose-patiënten straks daadwerkelijk het medicijn kunnen gaan gebruiken. "We verwachten dat het gaat werken. Juist voor de vrouwen met uitgebreide endometriose die we in ons centrum zien, kan het gebruik van eketamine helpen om de pijn te verminderen in de tijd tot een operatie."
Er doen 56 vrouwen met endometriose mee aan het onderzoek; de helft van de groep krijgt het middel, de andere helft een placebo. De esketamine wordt gedurende acht uur toegediend via een infuus. Het gaat om een lage dosering. Bij andere ziektes wordt het middel om de drie maanden toegediend en kan het pijnstillende effect een aantal weken of zelfs maanden aanhouden. Als het meezit, kan esketamine dan over een paar jaar worden gebruikt bij patiënten.
Celine hoopt dat het onderzoek leidt tot meer bewustwording onder vrouwen en artsen over de ziekte. Zelf is zij afgelopen september geopereerd.
"Ze hebben weefsels op mijn baarmoeder en in mijn buikholte verwijderd. Na afloop zei de gynaecoloog: 'Wat moet jij veel pijn hebben gehad'. Toen moest ik huilen. Na twaalf jaar zoveel pijn, en geen arts die me geloofde. Ik was zo blij en opgelucht dat hij bevestigde dat ik echt pijn had en niet gek was. Als eerder de diagnose was gesteld, dan was mij dit bespaard gebleven."