De politieke comeback van Donald Trump: zo kreeg hij het voor elkaar

"Zelfs binnen de Republikeinse partij hadden veel politieke analisten Trump afgeschreven na de presidentsverkiezingen van 2020", vertelt Mouthaan. Trump weigerde zijn verlies te erkennen en voerde druk uit op politici in verschillende staten om de uitslag te veranderen. En dan was er natuurlijk  6 januari 2021: na Trumps opzwepende speech bestormden zijn aanhangers het Capitool terwijl de president uren niets van zich liet horen. 

"Dit was een cruciaal moment", zegt Mouthaan. "Vlak na de bestorming had de Republikeinse partij de kans Trump eruit te zetten. De Republikeinse fractievoorzitters in beide kamers van het parlement gaven hem de schuld."

In deze video zie je hoe de nek-aan-nekrace om het Witte Huis nu kan beginnen:

Het Huis van Afgevaardigden probeerde Trump uit zijn ambt te zetten vanwege zijn optreden rond de bestorming. "Als hij verwijderd was als president dan had hij zich niet meer kandidaat kunnen stellen bij deze verkiezingen. Maar dat durfden de rechtse politici niet aan. Zij hielden Trump de hand boven het hoofd en gaven hem zo een kans op een comeback."

Suffe start

In november 2022 maakte Trump bekend dat hij zich weer kandidaat zou stellen voor het Witte Huis. En op dat moment was het helemaal niet zeker dat hij ook de nominatie van zijn partij zou veroveren. "Het begon al met de bekendmaking", zegt Mouthaan. "Een futloze speech voor een halfvol zaaltje op zijn landgoed, het was een beetje suf."

Trump lag op dat moment al niet goed in de partij, omdat een paar weken eerder de Republikeinen slecht hadden gescoord in parlementsverkiezingen. De Senaat bleef in Democratische handen, omdat sommige Republikeinse kandidaten, die door Trump naar voren waren geschoven, fors verloren. Kiezers vonden de 'Trump-kandidaten' te extreem of onervaren. 

Die verliezen werden Trump aangerekend. En ook werd gewezen naar het impopulaire besluit van het Hooggerechtshof dat in sommige staten abortus zo goed als verbood. Trump had de hoge rechters benoemd die deze drastische stap hadden gezet. "Trump had het aura van een 'loser' over zich", zegt Mouthaan erover.

Tegenstanders niet goed genoeg

Dat Trump toch won, komt onder andere doordat de andere kandidaten in de voorverkiezingen geen indruk maakten. "Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, zou het wonderkind zijn. Maar kiezers zagen hem als Trump-light en hadden liever de real deal."

Andere kandidaten, zoals Nikki Haley, wezen erop dat heel veel Amerikanen een hekel aan Trump hadden en dat de partij beter een nieuw gezicht naar voren kon schuiven, want Trump zou net als in 2020 verliezen. "Dat betoog sloeg niet echt aan, omdat peilingen aangaven dat Trump best weleens Biden kan verslaan in november."

Ook Trumps unieke band met zijn aanhang werd lang onderschat. "Partijleiders kwamen erachter dat heel veel Republikeinse kiezers nog wel achter Trump staan. Machtige senatoren als Lindsay Graham, die kritiek hadden op Trump, werden op vliegvelden of in de supermarkt belaagd door zijn aanhang." Veel Republikeinen lieten hun kritiek op Trump varen. "Dat was het moment dat ze geen afstand meer konden nemen van hem. En dat maakte zijn comeback mogelijk", zegt Mouthaan.

De aanhangers blijven Trump trouw ondanks 91 aanklachten die hij aan zijn broek heeft hangen. Na elke nieuwe aanklacht stijgt Trump in de peilingen onder Republikeinse kiezers.  "Hij vertelt vaak dat justitie achter hem aanzit, omdat ze eigenlijk  zijn kiezers willen pakken. Mensen voelen ook dat zij belachelijk worden gemaakt door het systeem of er niet meer toe doen. Dat ze niks meer mogen zeggen omdat alles zo politiek correct is geworden. En ze geloven ook niet dat de vervolging van Trump terecht is. Op de rechtse zenders waar zij naar kijken en luisteren, wordt elk uur verteld dat het een ongefundeerde heksenjacht is".

Trump heeft zijn mugshot op T-shirts gezet die hij verkoopt op zijn website, en maakt van zijn aankomst in verschillende rechtbanken een mediaspektakel. "Je kan gewoon niet om hem heen, hij is dominant in de cultuur, en de meeste Republikeinen zijn nog steeds dol op hem." Mouthaan vult aan: "Vergeet niet dat zo'n 60 procent van de rechtse kiezers de leugen van Trump gelooft dat de verkiezingen vorige keer 'gestolen' zijn door de Democraten. Ik kom Trump-fans tegen die met droge ogen beweren dat Trump op dit moment de rechtmatige president is, en Biden een oplichter."

De Biden-factor

De comeback van de oud-president is ook mogelijk omdat de zittende president zo impopulair is. Joe Biden heeft maar de steun van 40 procent van de bevolking. "Amerikanen zagen dat de prijzen stegen door historische inflatie en dat hun woonkosten ook door het dak gingen." Veel mensen hadden positieve herinneringen aan de periode dat Trump nog in het Witte Huis zat.

Al deze elementen leidden tot Trumps onverwachts goede prestatie in de voorverkiezingen. "Donald Trump is een van de meest getalenteerde politici die ik gezien heb in mijn achttien jaar hier", zegt Mouthaan. "Hij weet als geen enkele andere politicus een band op te bouwen met zijn kiezers. Republikeinen houden van hem, zijn verknocht aan hem. Ze willen hem terug. Vergeven hem alles. De bestorming, de rechtszaken, de zwijggeld-betalingen, het maakt hen allemaal niet uit."

'Geen zin in weer vier jaar chaos'

Maar volgens de correspondent is het de vraag of er genoeg diehard-Trump-fans zijn om hem het Witte Huis in te krijgen. "Trump heeft in peilingen de steun van maar 35 procent van de Amerikanen. En ik spreek zelfs Republikeinen die geen zin hebben in weer vier jaar chaos in het Witte Huis. Als zij op verkiezingsdag thuisblijven, loopt de comeback van Trump op niets uit."