Europees hof: laks klimaatbeleid schendt mensenrechten
De Zwitserse regering heeft met tekortschietend klimaatbeleid mensenrechten geschonden, oordeelt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Het hof in Straatsburg gaf Zwitserse ouderen die daarover klaagden vandaag gelijk. "Dit is ook een signaal naar andere Europese lidstaten", zegt Heleen Ekker, klimaatspecialist van RTL Nieuws.
De Zwitserse 'Klimaseniorinnen', zoals ze zichzelf noemen, hadden hun overheid onder meer aangeklaagd omdat oplopende temperaturen en toenemende hittegolven hun gezondheid ernstig in gevaar kunnen brengen. De Grote Kamer van het mensenrechtenhof is het met hen eens dat de Zwitserse overheid te weinig actie heeft ondernomen tegen de opwarming van de aarde.
Dat is volgens de rechters in strijd met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat gaat over het respecteren van het privé- en familieleven. Ook het recht op een eerlijke rechtsgang is geschonden, oordelen de rechters in Straatsburg.
'Duidelijk signaal'
"Je kunt deze uitspraak volgens juristen zien als een bevestiging van de Urgenda-rechtszaak in Nederland. Het hof zegt heel duidelijk dat Zwitserland zich aan zijn eigen klimaatdoelstelling moet houden en dat is ook een signaal naar andere aangesloten lidstaten", zegt klimaatspecialist Ekker. Wat het EHRM beslist, is bindend voor de 46 Europese landen die erbij zijn aangesloten. Wat deze uitspraak precies betekent voor het klimaatbeleid van die landen, valt op dit moment nog niet te zeggen.
De Zwitserse vrouwen raakten geïnspireerd door de Urgenda-uitspraak van de Hoge Raad in Nederland, vijf jaar geleden. De Hoge Raad stelde toen dat het mensenrechtenverdrag lidstaten verplicht om z’n inwoners te beschermen tegen ‘reëel en dreigend gevaar’, door klimaatverandering. "Nederland was ons voorbeeld’" zei de 74-jarige Pia Holstein uit Zwitserland in een eerder interview met RTL Nieuws.
Twee andere klimaatzaken, van Portugese jongeren en een Franse burgemeester, werden afgewezen door het hof. Zij moeten bijvoorbeeld eerst bij een nationale rechter aankloppen.
De zeventien rechters van het EHRM vinden het problematisch dat de zes Portugese jongeren hun klimaatzaak direct naar Straatsburg brachten. Als ze de zaak hadden behandeld, zou dat een 'radicale' breuk zijn met de normale gang van zaken. De jongeren hadden 32 Europese landen aangeklaagd, waaronder ook Nederland.
Bindend
Tegen de Zwitserse zaak is geen beroep meer mogelijk en de uitspraak is bindend. De overwegingen van het hof kunnen vanaf nu ook een rol gaan spelen in nationale rechtspraak. Het EHRM heeft rechtsmacht in Nederland en bijna alle andere Europese landen. Nationale rechters in Nederland en bijna alle andere Europese landen volgen het EHRM.