Valt Israël ook zonder Amerikaanse steun Rafah aan?

Amerika eist van Israël een helder plan om burgers in Rafah te beschermen als daar een Israëlisch grondoffensief komt. Amerika zegt dat zo'n plan er niet is, terwijl Netanyahu wel heeft aangekondigd dat er een datum is gepland waarop de aanval moet beginnen.

"Ik denk dat hij een fout maakt. Ik ben het niet eens met zijn aanpak", zei Biden in een interview over de Israëlische premier Netanyahu. De Amerikaanse president vindt dat Gaza in de komende zes tot acht weken 'volledige toegang moet hebben tot voedsel en medicijnen'.

Het is niet de eerste keer dat Biden zich uitspreekt tegen de manier waarop Israël oorlog voert in Gaza. De Verenigde Staten hebben Israël meerdere keren gevraagd gevechtspauzes in te lassen en meer humanitaire hulp toe te laten in Gaza. "Het geduld begint op te raken bij de regering-Biden", zegt correspondent Erik Mouthaan. Israël trekt zich namelijk maar weinig aan van de Amerikaanse verzoeken. "Ze zijn echt boos op Netanyahu dat hij niet naar hen luistert."

Politieke druk

"Biden heeft te maken met veel interne politieke druk, vooral vanuit de linkerflank van de Democratische partij", vertelt Mouthaan. Ook jongeren die bij de komende verkiezingen op de Democraten zouden willen stemmen, zijn ontevreden over het beleid van Biden. "Er zijn peilingen die zeggen dat tot wel 25 procent van de jonge Democraten overweegt niet te gaan stemmen, omdat ze boos zijn over het Israël-beleid."

Veel Democraten willen graag dat Biden Israël in toom houdt, maar dat lukt de president niet. Biden probeerde twee weken geleden via de Verenigde Staten druk uit te oefenen op Israël. De Verenigde Staten spraken voor het eerst geen veto uit tegen een VN-resolutie over een onmiddellijk staakt-het-vuren. De VS onthielden zich van stemming, en daardoor werd de resolutie aangenomen. 

"De VS heeft altijd alle resoluties tegengehouden die wat opleggen aan Israël", zegt Erik Mouthaan. "Diplomatiek gezien is dat een enorme stap die Amerika genomen heeft. Alleen daar hebben mensen in Gaza niks aan, en dat voelen heel veel Democraten ook." Israël doet niets met de resolutie.

Dat Biden een andere toon aanslaat, betekent nog niet dat de Amerikaanse politiek zich tegen Israël keert. Amerika is nog altijd de belangrijkste bondgenoot van Israël en levert ook militaire en economische steun. "In Amerika is de discussie rondom Israël anders dan in Europa", legt Mouthaan uit. "In de Amerikaanse politiek is niemand echt anti-Israël. Het gaat meer om de vraag of Israël te ver gaat, en wat daarin de invloed van Amerika is. In Amerikaanse oren klinkt de kritiek van Joe Biden best al heftig."

Aanval op Rafah

Premier Netanyahu kondigde deze week aan dat het leger van Israël een datum heeft gepland waarop het Rafah wil binnenvallen. Het wijst erop dat het oorlogskabinet van Benjamin Netanyahu zich weinig aantrekt van kritiek uit de internationale gemeenschap. Maar wanneer de aanval precies gaat plaatsvinden, is onbekend.

"Wat Israël van plan is en welke onderhandelingen op de achtergrond mogelijk bezig zijn, dat weet niemand", vertelt Midden-Oosten-verslaggever Pepijn Nagtzaam. Daardoor is nog veel onduidelijk. Zo besloot Israël afgelopen weekend een groot deel van de troepen uit het zuiden van Gaza terug te trekken. Volgens de Israëlische defensieminister Yoav Gallant bereiden die troepen zich voor op een operatie in Rafah, maar het is opmerkelijk dat Israël juist troepen terugtrekt als het in de aanval wil gaan.

De uitspraken van Netanyahu over Rafah kunnen ook worden gezien in het licht van de onderhandelingen die Israël met hulp van de Verenigde Staten, Egypte en Qatar voert over een staakt-het-vuren met Hamas. "Je deelt je plannen niet zomaar met de wereld, dus het kan ook een onderhandelingstactiek zijn. We weten het gewoon niet", zegt Nagtzaam. Hoe het met die onderhandelingen staat, is niet bekend.

Er bestaat een kans dat Israël toch nog luistert naar de kritiek vanuit Amerika. "Als puntje bij paaltje komt, weet Israël: we kunnen niet zonder de steun van de VS. De politieke steun, maar ook de militaire en economische steun, in geld en wapentuig", zegt Nagtzaam. "Israël zegt al twee maanden dat het Rafah wil aanvallen, dus als de kritiek ze niks uitmaakt, waarom hebben ze het dan nog niet gedaan?"

Aan de andere kant geeft Netanyahu al lang aan dat Israël Hamas wil verslaan, en daarvoor zegt het in heel Gaza te moeten vechten. "Het oorlogskabinet van Netanyahu heeft zó ingezet op 'we moeten deze oorlog uitvechten, we moeten ook Rafah pakken', dat ze het idee hebben dat ze er tegenover hun eigen bevolking niet mee wegkomen om nu te zeggen: we doen het toch maar niet", zegt Nagtzaam.

'Gigantisch drama'

"Als ze die aanval inderdaad inzetten, dan wordt dat een gigantisch drama voor de 1,4 miljoen burgers die daar wonen. De afgelopen maanden zijn veel burgers juist naar Rafah getrokken omdat Israël had gezegd dat ze daar veilig waren. Maar als Israël aanvalt, waar moeten ze dan naartoe?"

In Gaza voltrekt zich al maandenlang een humanitaire ramp, en die zou met een grote aanval op Rafah nog veel erger kunnen worden. In de video hieronder zie je hoe er vanuit de lucht nog mondjesmaat voedsel naar Gaza wordt gestuurd.