Verandert India definitief na grootste verkiezingen ter wereld? 'Dit is cruciaal'
India zet zich schrap voor landelijke verkiezingen die liefst 44 dagen gaan duren. Want met bijna 970 miljoen stemgerechtigden zijn het de grootste verkiezingen ter wereld. De zittende premier Narendra Modi droomt van een recordoverwinning, maar vooral in het zuiden leven zorgen over de religiegedreven politiek van zijn partij.
Als we de laatste peilingen moeten geloven, stevent de regeringspartij BJP van Modi af op een ruime verkiezingsoverwinning.
Modi is sinds 2014 aan de macht in India en voert een rechts-conservatieve coalitie aan. Die heeft nu een meerderheid in het Indiase parlement (de Lok Sabha) en ook in 17 van de 28 staten van het immens grote land met ruim 1,4 miljard inwoners.
De Indiase leider zelf streeft met zijn coalitie naar een overwinning van 400 van de 543 zetels in het parlement, zo zei hij aan het begin van zijn campagne. De laatste keer dat dit is gelukt in India was in 1984 door de Congrespartij, enkele maanden na de moord op premier Indira Gandhi.
De Congrespartij maakte tientallen jaren de dienst uit in India sinds het land in 1947 onafhankelijk werd van het Britse Rijk, maar weet al een tijdje geen vuist meer te maken tijdens verkiezingen. Dat geldt niet voor de populaire Modi, die opgaat voor zijn derde termijn van vijf jaar.
De 73-jarige Modi profileert zich graag als iemand van bescheiden afkomst, een eenvoudige zoon van een theeverkoper in een klein stadje in het noordwesten van India. Dit in tegenstelling tot zijn belangrijkste politieke uitdager, Congrespartij-leider Rahul Gandhi, die afkomstig is uit de hoogste sociale klasse van het het Indiase kastenstelsel.
Geen plek voor moslims?
Maar onomstreden is Modi zeker niet. Hoewel India op papier een democratische republiek is, leven er onder zijn leiding grote zorgen over burgerlijke vrijheden. Met name de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting staan stevig onder druk.
Dat geldt ook zeker voor de vrije pers. Onder Modi worden kritische Indiase journalisten opgesloten of monddood gemaakt en zijn YouTube-kanalen die een ander geluid laten horen uit de lucht gehaald. Ook buitenlandse journalisten worden de laatste jaren steeds vaker geïntimideerd.
De BJP-partij van Modi is een hindoe-nationalistische partij. Zij hebben van oudsher radicale leden die religieuze minderheden zien als tweederangsburgers. Het gaat vooral om moslims, christenen en 'dalits', mensen uit de laagste maatschappelijke kaste. Vooral moslims zijn bang dat er onder Modi voor hen geen plek meer is in India. Dit leidde de afgelopen jaren veelvuldig tot spanningen en geweld.
Religie is een van de grote thema's van deze stembusgang. "Dit zijn cruciale verkiezingen", zegt mensenrechtenadvocaat Ritumbra Manuvie, universitair docent Rechtsgeleerdheid aan het University College Groningen. "Als Modi een absolute verpletterende meerderheid in het parlement haalt, kan dat betekenen dat India volledig verandert van een sociale, democratische seculiere republiek naar een hindoe-natie."
De minister van Binnenlandse Zaken van India, Amit Shah, vreest dat Modis partij bij zo'n grote overwinning zelfs de Indiase grondwet kan aanpassen. Hiervoor zijn de zuidelijke staten van India cruciaal: dit deel van het land is welvarender dan het noorden en de BJP-partij is er een stuk minder populair, zegt politiek analist Mohan Guruswamy tegen nieuwszender Al Jezeera.
Het zuiden heeft ook een traditie waarin alle religies van oudsher vreedzaam samenleven. De verkiezingen van vrijdag zijn wat dat betreft een belangrijke test.
Een ander probleem dat onder Modi versterkt is geraakt is de concentratie van rijkdom. 1 procent van India bezit ruim 40 procent van het totale vermogen van het land, terwijl de armste helft van de bevolking het moet doen met zo'n 3 procent, blijkt uit recent onderzoek van Oxfam Novib. Er komen ieder jaar meer miljardairs bij, terwijl de armoede groeit.
Critici wijzen erop dat Modi profiteert van die ongelijkheid. Zo krijgt zijn partij van deze groep ultrarijken, in ruil voor invloed, financiële steun via zogeheten 'verkiezingsobligaties'. De regeringspartij lanceerde bovendien zijn campagne, betaald uit de staatskas, nog voordat de verkiezingsdatum bekend was en de campagnebudgetten waren verdeeld.
Oppositie dwars gezeten
De oppositie wordt ook op andere punten dwarsgezeten. Oppositieleider Arvind Kejriwal van de Aam Aadmi-partij (AAP), ook de premier van Delhi, zit nog altijd in hechtenis op dubieuze beschuldigingen van oplichting en kan geen campagne voeren. De VS, Duitsland en VN-chef Guitterez António Guterres hebben hun zorgen hierover uitgesproken.
Universitair docent Manuvie: "Dit is duidelijk het onderdrukken van afwijkende meningen. Toch denk ik niet dat de populariteit van Kejriwal zal afnemen door hem vast te zetten. Zolang hij kandidaat blijft, kan het hem ook sympathiestemmen opleveren. In het verleden hebben Indiase leiders vanuit de gevangenis vaker de peilingen betwist."
Daar bleef het niet bij. De Congrespartij kreeg recent meerdere belastingaanslagen van omgerekend honderden miljoenen euro's voor de kiezen. Ook werden de bankrekeningen van de partij enkele weken geleden deels afgesloten, zodat de partij beperkt toegang tot campagnefondsen had. Een aanval op de democratie, aldus de partij.
Ook zou sprake zijn van intimidatie van de oppositie. Sinds 2014 zijn volgens nieuwssite Indian Express 25 prominente leden van oppositiepartijen overgestapt naar Modi's regeringspartij nadat ze werden aangeklaagd wegens vermeende corruptie. Toen ze eenmaal waren overgestapt, werd hun vervolging in 20 gevallen voor onbepaalde tijd uitgesteld en in 3 gevallen helemaal gesloten.