Brits parlement neemt omstreden wet aan: asielzoekers uitgezet naar Rwanda

Leden van het Lagerhuis - met name conservatieve parlementsleden - waren het er al langer over eens: de ‘Rwandawet’ moest er komen. Maar leden van Hogerhuis keurden de wet keer op keer af. 

'Pingpongeffect'

Zij eisten bijvoorbeeld dat migranten die als tolk voor het Britse leger werkten, niet uitgezet kunnen worden. 

Zo ontstond er een zogenaamd ‘pingpongeffect’, waarbij de wet voor goedkeuring over en weer werd gestuurd tussen beide huizen. Uiteindelijk gaf het Hogerhuis zich gewonnen.

De herziene wet maakt het mogelijk migranten met een enkele reis naar Rwanda te sturen. Kans op asiel in het Verenigd Koninkrijk is daarna uitgesloten. Het is voor migranten wel mogelijk een verblijfsvergunning te krijgen in het Oost-Afrikaanse land.

433 miljoen euro

In ruil voor de herlocatie van vluchtelingen krijgt de Rwandese regering 433 miljoen euro van de Britten. Plus nog eens 175.000 euro per uitgezette migrant om de kosten voor huisvesting, voedsel en onderwijs te dekken.

Het uitzettingsprogramma werd twee jaar geleden in het leven geroepen door voormalig premier Boris Johnson. Het beleid zou een afschrikkende werking moeten hebben op het stijgend aantal migranten dat vanuit Frankrijk in rubberbootjes het Kanaal oversteekt. 

In 2022 waagde een recordaantal van 45.755 migranten de oversteek. Uit de laatste cijfers blijkt dat tot maart 2024 4600 vluchtelingen erin slaagden het Verenigd Koninkrijk te bereiken.

Oordeel Hooggerechtshof

Ondanks de overeenkomst met Rwanda lukte het de Britse regering tot nu toe niet de stroom vluchtelingen te stoppen door hen uit te zetten. Eind vorig jaar oordeelde het Britse hooggerechtshof namelijk dat het deporteren van migranten onwettig is omdat hun veiligheid niet gegarandeerd kan worden in Rwanda. 

Rechters achtten het risico te groot dat asielzoekers teruggestuurd worden naar hun land van herkomst, waar mogelijk mensenrechten geschonden worden. Ook waren er zorgen om de organisatie van de asielprocedures en het gebrek aan vrijheid van meningsuiting in Rwanda.

Om deze reden sloot premier Sunak een nieuwe deal met Rwanda waarin meer veiligheidsgaranties zijn opgenomen. In het nieuwe voorstel staat ook dat bepaalde wetsartikelen over mensenrechten niet van toepassing zijn op de herziene wet.

Hierdoor wordt het moeilijker juridische procedures tegen uitzetting te beginnen. Nu de Rwanda-wet is aangenomen door het Britse parlement, hoopt Sunak dat de eerste migratievlucht deze zomer nog kan vertrekken.

Migratiewet voor verkiezingen

Het aannemen van de vernieuwde migratiewet wordt door de Britse regering gezien als overwinning. Meer dan de helft van de Britse kiezers maakt zich namelijk zorgen over het aantal migranten dat het land binnenkomt. Achtereenvolgende conservatieve regeringen beloofden het migratiecijfer tevergeefs naar beneden te halen. Premier Sunak hoopt met het Rwanda-beleid kiezers voor zich te winnen en kans te maken aan te blijven als premier na de landelijke verkiezingen die later dit jaar gepland staan.

Volgens de Britse regering kijken verschillende landen, zoals Armenië, Ivoorkust en Costa Rica met grote interesse naar de werkbaarheid van het Britse migratieplan. Britse media melden dat deze landen mogelijk geïnteresseerd zijn in eenzelfde soort migratiedeal met het Verenigd Koninkrijk.

Mensenrechtenactivisten

Toch zijn niet alle obstakels weggenomen voor de Britse regering. Mensenrechtenactivisten verzekeren dat zij er alles aan zullen doen om zo min mogelijk asielzoekers uit te laten zetten door deportaties per migrant aan te vechten in de rechtbank. 

Ook is het nog altijd onduidelijk hoeveel migranten er precies op de vluchten zullen zitten. Rwanda zou in eerste instantie niet meer dan 150 migranten willen accepteren. Bovendien is de vraag welke luchtvaartmaatschappij bereid is migranten vanuit het Verenigd Koninkrijk over te vliegen.

Ook belooft oppositiepartij Labour de Rwanda-deal te schrappen als zij de verkiezingen later dit jaar wint.