Matthew (21) wilde euthanasie maar vond weer perspectief: 'Ik voelde mij gezien'

Matthew van Ham was 16 jaar toen hij een zeldzame vorm van OCD kreeg, een angststoornis met terugkerende obsessieve gedachtes. "Officieel ben ik gediagnostiseerd met een angststoornis waarbij ik heel gefixeerd raak op mijn lichaam. Ik voelde 24/7 hevige pijn in mijn lichaam waardoor ik alleen maar kon schreeuwen", legt hij uit. 

Zo uit de OCD zich in verschillende vormen. "Ik ben continu bewust bezig met ademhalen, knipperen en slikken. Waarbij ik bijvoorbeeld denk dat als ik de ademhaling niet aanstuur, ik stop met ademen."

Behandelingen sloegen niet aan

Matthew wilde er alles aan doen om met zijn psychische problemen te leren leven. "Ik ben toen onwijs veel behandelingen ingegaan en heb heel veel verschillende medicijnen geprobeerd."

Maar zonder resultaat, want geen enkele behandeling sloeg aan. "Ik dacht: als ik hier de rest van mijn leven mee moet leven, dan wil ik niet meer leven. Toen ben ik het euthanasietraject ingegaan."

322 mensen onder de 30 jaar deden in 2023 een euthanasieaanvraag. Daarvan zijn acht verzoeken toegewezen, stelt het expertisecentrum euthanasie in zijn jaarverslag. Dit betekent niet dat de euthanasieaanvraag van de overige jongeren niet meer loopt. De wachttijd voor een besluit varieert van enkele weken tot ruim twee jaar.

Iemand vinden die Matthew kon helpen met zijn euthanasieaanvraag, bleek niet zo eenvoudig. "Ik ben erg jong, dus dit was lastig." Hij belandde in een diep dal waarbij het leed hem uiteindelijk te veel werd. "Afgelopen december deed ik een zelfdodingspoging." Hij overleefde de poging maar net en kwam op de intensive care in het ziekenhuis terecht.

Kort na de poging werd de euthanasieaanvraag van Matthew alsnog in behandeling genomen. "Dat gaf mij houvast. Ik voelde mij gezien. Mijn psychisch lijden was zo heftig dat ik er niet meer mee kon leven en voor mij was euthanasie een uitweg."

Het voelde voor Matthew dubbel. Ondanks zijn euthanasiewens wilde hij voor zijn familie en vrienden niet doodgaan. "Ik had een betekenisvol leven nodig." 

Ruimte om te praten

De euthanasieaanvraag van Matthew werd door kinder- en jeugdpsychiater Menno Oosterhoff behandeld. "Doordat ik zijn euthanasieverzoek serieus nam, kwam er bij hem ruimte om te praten over de dood", zegt hij.

Psychiater Oosterhoff snapt waarom mensen soms geen andere uitweg meer zien. "Sommige mensen moeten extreem lang wachten op hun euthanasieaanvraag, soms wel jarenlang, waarbij ze geen gehoor krijgen en zich eenzaam voelen in de psychiatrie."

Zo voelde Matthew zich ook eenzaam. "Psychiaters wilden niet met mij over de dood praten. Ik voelde mij niet gehoord en dat is dan ook de reden dat ik de zelfdodingspoging heb gedaan. Menno was de eerste die zei: 'Ik hoor je, ik wil daarover met je in gesprek.'"

"Als mensen weten dat euthanasie eventueel mogelijk is, geeft dat ze de moed om bijvoorbeeld voor de zoveelste keer te proberen hun depressie te overwinnen. En als dit niet lukt, dan is er een andere weg", legt psychiater Oosterhoff uit.

Doordat Matthew met psychiater Oosterhoff kon praten over de dood dacht hij ook weer na over een ander perspectief. "Ik werd wat ouder en ben ondanks de pijn een psychologiestudie begonnen. Dat gaat een stuk beter dan verwacht." Hij kreeg zelfs weer zin om te leven.

Psychiater Oosterhoff geeft aan dat veel mensen die een euthanasieaanvraag doen die vervolgens weer intrekken. "Een deel bedenkt zich, of er wordt een andere behandeloptie gevonden waardoor ze het licht weer zien", legt hij uit.

Anderen met psychische problemen helpen

Matthew wil als psycholoog straks zijn ervaring gebruiken om anderen te helpen. "Ik studeer klinische psychologie en wil mij specialiseren in angststoornissen. Ik wil er zijn voor anderen, hun problemen echt zien."

Het gaat nu weer goed met hem. Van euthanasie is dan ook geen sprake meer: "Als ik mij goed genoeg voel, wil ik uiteindelijk een gezin starten en kinderen krijgen. Daarnaast heb ik een grote passie voor muziek en zingen."