Poetin na 24 jaar terug in Noord-Korea: 'Hebben elkaar nodig'

De afgelopen maanden werd al volop gespeculeerd over het bezoek, dat in veel westerse landen als verontrustend wordt beschouwd. Ook China zou niet blij zijn met de steeds warmere banden tussen de twee landen.

Dat Poetin en Kim elkaar opzoeken, kan moeilijk los worden gezien van hun huidige status op het wereldtoneel. Waar Noord-Korea als totalitaire dictatuur al veel langer in een isolement verkeert, is ook Rusland sinds zijn aanvalsoorlog op Oekraïne in nog maar weinig andere landen welkom. Daarbij leven er zorgen over de aanhoudende verslechtering van de mensenrechtensituatie in Rusland, en wekte de dood van oppositieleider Aleksej Navalny in een Russisch strafkamp begin dit jaar internationaal veel verontwaardiging.

Zeldzaam bezoek

In hun gedeelde isolement trekken buurlanden Rusland en Noord-Korea - die een grens van 18 kilometer met elkaar delen - vaker met elkaar op. Met het zeldzame bezoek van Poetin van vandaag als voorlopig hoogtepunt. De laatste keer dat hij Pyongyang bezocht was in de zomer van 2000, in zijn eerste jaar als president. Andersom was Kim vorig jaar nog in Rusland om te praten over wapens en voedselhulp.

Rusland-correspondent Olaf Koens ziet veel verschil met Poetins laatste bezoek aan Noord-Korea. "Poetin was in die tijd nog welkom in alle Europese hoofdsteden en dat is hij nu niet meer. Dat werd onlangs nog pijnlijk duidelijk bij de herdenking van D-Day in Frankrijk. Hij is een soort paria geworden die alleen nog welkom is in landen als Iran, Belarus, Saoedi-Arabië en ook Vietnam, dat hij na Noord-Korea zal bezoeken." Met dat laatste land werkt Rusland samen op het gebied van energie.

Arrestatiebevel tegen Poetin

Dat Poetin verder voorzichtig is met zijn buitenlandse tripjes, heeft nog een reden. Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag heeft in maart 2023 een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd. Het ICC houdt hem verantwoordelijk voor de deportatie van kinderen uit bezette Oekraïense gebieden naar Rusland. Dit bevel betekent dat landen die het ICC erkennen Poetin bij aankomst zouden moeten arresteren.

In Noord-Korea hoeft hij dat niet te vrezen. Vorig jaar werd duidelijk dat het Aziatische land wapens en munitie levert aan de Russen. Ook zijn volgens het Witte Huis Noord-Koreaanse korteafstandsraketten gebruikt bij aanvallen tegen Oekraïne - wat Rusland en Noord-Korea overigens allebei ontkennen.

Gevreesd wordt dat het bezoek van Poetin zal leiden tot meer wapenleveranties. Zorgwekkend, zegt Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden. "Noord-Korea en Rusland hebben elk precies wat de ander nodig heeft. Noord-Korea is nu de grootste leverancier van wapens van Rusland en probeert zelf economisch onafhankelijker te worden van China door de banden met Rusland aan te halen."

Noord-Korea heeft onder meer een grote voorraad artilleriegranaten die nog stamt uit de Sovjettijd. Hoewel het gaat om verouderde munitie, kan deze veel schade aanrichten op het slagveld. Breuker: "De munitie en raketten in Oekraïne raken ons nu indirect en straks wellicht direct. Bedenk ook dat Noord-Korea de Syrische president Bashar al-Assad heeft geholpen bij het winnen van de oorlog in Syrië door alle wapens, munitie en mensen die het leverde."

Noord-Koreaanse dwangarbeiders

In Pyongyang wordt vandaag vermoedelijk ook gesproken over Noord-Koreaanse arbeidsmigranten, die grotendeels onder dwang werken in Rusland. Het huidige aantal Noord-Koreaanse gastarbeiders in Rusland wordt geschat op 55.000. Amerikaanse diplomaten zeggen dat tot 80 procent van hun loon wordt teruggestuurd naar Noord-Korea om het regime van Kim Jong-un te helpen financieren.

Ook zou Noord-Korea onlangs arbeiders naar de door Rusland bezette Donbas-regio in het oosten van Oekraïne hebben gestuurd. Of Noord-Korea ook bereid zal zijn om eigen soldaten naar het front in Oekraïne te sturen, betwijfelt Breuker. Het zou Noord-Korea mogelijk niet genoeg opleveren om het risico te nemen om actief onderdeel te worden van de oorlog. Daarbij kan Noord-Korea nu met wapenleveranties zoveel verdienen aan Rusland dat het de eigen economie helpt sterker te worden. Ook krijgt Kims regime in ruil voor het leveren van wapens militaire technologie van Rusland voor onder meer spionagesatellieten.

Correspondent Koens ziet het belang van wapens voor Rusland, maar is niet onder de indruk van de technologische samenwerking tussen beide landen. Als Rusland met een land als China zo'n samenwerking zou aangaan, zou dat wél alle alarmbellen doen afgaan.

Koens: "Als we sec kijken naar wapenleveranties is het zeker zorgelijk dat de Russen de beschikking krijgen over meer granaten en kogels. Want hoewel het relatief domme wapens zijn, heb je ze wel nodig aan het front. Maar verder hoeven we ons niet veel zorgen te maken, want ik denk niet dat Noord-Korea iets in huis heeft wat Rusland niet heeft. Het blijven twee pariastaten die elkaar opzoeken. Daarbij is de ene nog gekker dat de ander."