Mobieltjes de klas uit: leerlingen socialer, geconcentreerder, maar ook meer ruzietjes in de pauze

Leerlingen zitten vaker geconcentreerd in de lessen en zijn socialer geworden. Al zagen scholen tijdens de pauzes ook meer ruzietjes en kleine opstootjes tussen leerlingen. "Ook dat hoort bij het leven en is leerzaam."

De landelijke afspraak voor middelbare scholen om mobieltjes te weren, ging 1 januari in. De afspraak, géén wettelijk verbod dus, wordt breed omarmd, concludeert staatssecretaris Mariëlle Paul (Onderwijs). Haar ministerie presenteert vandaag het eerste, grote onderzoek naar het effect van de maatregel.

Ingrijpend maar pakt positief uit

Het afstand doen van het mobieltje was ingrijpend besluit. Paul: "Gedrag veranderen kost moeite. Ik heb in het begin ook best veel berichtjes gekregen van leerlingen die schreven: 'stom besluit', 'kunt u dit niet veranderen?' 'waarom doet u dit?' Maar we zagen echt dat die mobieltjes in de klas zorgen voor onrust. Al die appjes en trillingen, zorgen echt voor afleiding en we willen juist dat leerlingen wel bij de les blijven."

Dat is gelukt, concludeert de staatssecretaris. "Uit het onderzoek blijkt dat leerlingen echt meer geconcentreerd in de klas zitten. Er is gewoon veel minder afleiding waardoor ze beter opletten. En leerlingen zijn gezelliger geworden. Tijdens de pauzes zijn leerlingen socialer. Ze praten met elkaar, maar ook met mensen die ze nog niet kennen. Het verbod is niet om leerlingen te pesten, maar we doen dit juist in hun eigen belang." 

Of het ook de schoolprestaties verbetert, is nog niet bekend.

De helft van de middelbare scholen voert nu een smartphoneverbod in het hele schoolgebouw. Het mobieltje verdwijnt in een telefoonzak of kluis. De andere helft van de scholen heeft een klasverbod. Daarbij mag het mobieltje nog wel gebruikt worden tijdens bijvoorbeeld de pauzes. 

Uit het onderzoek blijkt verder dat 'sociaal-doen' ook even wennen is. "We horen ook verhalen dat er pittige discussies ontstonden. Leerlingen die het niet met elkaar eens waren. Maar ook dat is goed, om daarin te oefenen. Dat hoort ook bij het leven. Wat ik heel mooi vond: op sommige scholen hebben leerlingenraden zich ontfermd over de stille leerlingen die wat aan de kant stonden en juist hen meer te betrekken bij gesprekken. Heel mooi, een school is een samenleving in het klein."

Niet in de wet

De staatssecretaris voelt er nu niets voor om het wettelijk te gaan verplichten. "Ik ben juist heel blij dat de landelijke afspraak zo goed opgevolgd wordt. Het heeft het helemaal geen zin om daar wetten of nog strakkere regels voor te maken." 

Als er onverhoopt toch problemen opduiken, kan het kabinet altijd nog beslissen om het wettelijk in te voeren. "Schoolleiders en hun lerarenteams kunnen zelf het beste beoordelen wat bij hen past. En ze voelen zich gesterkt om het mobieltjesverbod na te leven nu het een landelijke afspraak is." 

De meeste scholen hebben intensieve gesprekken gevoerd, met leerlingen, leerlingenraden, ouders en ouderraden, over de maatregel. "Juist omdat scholen heel vaak alle betrokkenen goed meenamen, pakt de maatregel zo goed uit."

Op het Haagse Segbroek College zijn ze ook blij met het verbod. Op deze scholengemeenschap mag het mobieltje helemaal niet meer, ook tijdens de pauzes niet. "We hebben in samenspraak met de leerlingen en de ouders besloten hoe we dit gingen aanpakken", zegt docent Joost de Boer. Volgens de docent waren de kinderen de hele dag met hun mobieltje bezig. "Echt een plaag. Het leidde erg af tijdens de lessen."

Duidelijkheid werkt

De mobieltjes verdwijnen nu in het begin van de dag in de kluisjes en komen er pas aan het eind van de dag weer uit. "Gewoon duidelijk zijn. Dat werkt het beste." En als kinderen zich er niet aan houden, moeten ze hem ook inleveren. "Als je dat drie keer overkomt, mag je je ouders meenemen om je mobiel op te halen."

Op het Segbroek hebben de leerlingen er wél wat voor teruggekregen. "We zijn in overleg met de leerlingen aan de slag gegaan. We hebben nu speelapparaten en allerlei spelletjes tijdens de pauzes. Zoals voetbaltafels. Dat werkt super goed. Kinderen bewegen dan meer en hebben lol tijdens de pauzes."

Of het zijn werk makkelijker heeft gemaakt? "Absoluut, ik was soms helemaal klaar met dat gezeur over mobieltjes."

Ook voor basisscholen

De afspraak voor het mobieltjesverbod gaat in het nieuwe schooljaar ook voor alle basisscholen in ons land gelden en in het gespecialiseerd onderwijs. Overigens wordt er voor kinderen die vanwege bijvoorbeeld medische redenen wel een telefoon nodig hebben, een uitzondering gemaakt.