Waarom Oekraïne opeens Rusland binnenvalt: 'De vijand verrassen'

Ineens opende het leger van Oekraïne deze week een nieuwe aanval: soldaten staken de grens over naar de Russische regio Koersk, waar ze al snel door de verdedigingslinies heen braken. Rond het grensplaatsje Soedzja wordt al drie dagen gevochten. Oekraïne heeft de aanval officieel nog niet bevestigd.

"Het gaat om duizend Oekraïense soldaten, compleet met alle wapensystemen die erbij horen en ook met luchtverdediging die ze hebben kunnen meenemen", vertelt defensiedeskundige Patrick Bolder van het Haagse Centrum voor Strategische Studies.

"Zo groot hebben ze dit niet eerder gedaan", ziet ook Mart de Kruif. "Het gaat ook om reguliere eenheden van het Oekraïense leger." Soldaten zijn wel vaker de grens naar Rusland overgestoken, maar dat waren soldaten met een Russisch paspoort die als vrijwilligers voor Oekraïne vechten. Zij zijn geen onderdeel van het reguliere Oekraïense leger.

Volgens denktank Institute for the Study of War vecht Oekraïne zeker tien kilometer voorbij de grens met Rusland.

De aanval zorgt niet voor grote strategische veranderingen in de oorlog, zegt De Kruif. "Dit is echt een aanval met een beperkte doelstelling, geen invasie." Hij verwacht niet dat Oekraïne een stuk Russisch grondgebied gaat bezetten. "Ze gaan het gebied snel in, en waarschijnlijk ook snel er weer uit. Want waarom zou je je schaarse middelen gaan inzetten om een stukje grond te gaan verdedigen dat weinig tactisch waarde heeft?"

Rusland bleek niet voorbereid op de Oekraïense aanval en een deel van de Russische grenstroepen gaf zich al snel over. Oekraïne deelt beelden waarop te zien is hoe Russische soldaten gevangen worden genomen:

Oekraïne begon deze aanval terwijl het in het oosten van Oekraïne juist slecht gaat. In de regio's Donetsk en Loehansk, ook wel de Donbas genoemd, staat het leger van Oekraïne onder zware druk.

"In de Donbas is sprake van gecontroleerd terrein prijsgeven, ten koste van grote slijtage van de Russen", zegt Mart de Kruif. "Oekraïne moet terrein prijsgeven vanwege de massaliteit van het Russische leger." Vooral rondom het stadje Pokrovsk rukt Rusland nu op.

'Iets nieuws proberen'

"Je zou je kunnen afvragen of je al die mensen niet hard nodig hebt in het oosten van Oekraïne", zegt Patrick Bolder. "Maar het is ook een kwestie van keuzes maken. Je kunt nog meer mensen inzetten bij Pokrovsk, terwijl daar inmiddels ook behoorlijke verdedigende linies zijn ingericht. Maar je kunt ook iets nieuws proberen en de vijand verrassen. Dan sta je eigenlijk al met 1-0 voor."

De Kruif ziet dat het voor Oekraïne logisch is om op een nieuwe plek aan te vallen. "Oekraïne treft ze waar ze kwetsbaar zijn, namelijk op hun eigen grondgebied. En ze gebruiken hun eigen offensieve capaciteit om de Russen echt op het verkeerde been te zetten. Daarmee halen ze de aandacht van de Donbas naar Koersk."

Bolder vertelt dat Oekraïne drie doelen heeft met de aanval op Koersk. Door Rusland te verrassen, hoopt Oekraïne ten eerste dat het gedwongen wordt troepen weg te halen uit andere gebieden. "Het dichtst bij zijn de troepen die ten noordoosten van Charkiv zitten. De Oekraïners kunnen dan weer proberen de Russen bij Charkiv het land uit te jagen."

Klap in gezicht Poetin

Een tweede reden voor de aanval is het verstoren van de Russische logistiek. "Deze Oekraïense inval lijkt niet heel ver weg te zijn van belangrijke transportlijnen die de Russen nodig hebben voor hun eigen troepenbevoorrading", zegt Bolder. "Als je dat frustreert, dan heeft dat uiteindelijk ook wel weer gevolgen voor de rest van het front. En de derde doelstelling is om Poetin een klap in zijn gezicht te geven."

Poetin noemde de aanval gisteren een 'grote provocatie'. Zijn legerchef Valery Gerasimov zei later op de dag dat de aanval was tegengehouden, maar het Russische ministerie van Defensie meldde vanmiddag nog dat Rusland 'doorgaat met het vernietigen van gewapende formaties van de Oekraïense strijdkrachten'.

De gouverneur van de regio Koersk riep gisteravond de noodtoestand uit. Hij vertelde gisteren dat er burgers worden geëvacueerd.