Nieuwe gesprekken over oorlog Gaza, maar Hamas blijft thuis: 'Onderhandelingsspel'
In Qatar beginnen vandaag nieuwe gesprekken over een staakt-het-vuren in de Gazastrook. Hamas heeft vooralsnog besloten om weg te blijven, Israël heeft wel een delegatie naar Doha gestuurd om te praten met bemiddelaars van Qatar, Egypte en de Verenigde Staten. Pepijn Nagtzaam, verslaggever Midden-Oosten van RTL Nieuws, beantwoordt de zes belangrijkste vragen.
1. Hoe gaat dat onderhandelen eigenlijk?
Dat onderhandelen doen Israël en Hamas niet direct. In Doha, de hoofdstad van Qatar, zitten de verschillende delegaties in drie kamers. Er is een kamer met de onderhandelaars van Israël en de Verenigde Staten. Daarnaast zit een kamer met de bemiddelaars van Qatar. En daar weer naast is een kamer met de onderhandelaars van Hamas en Egypte.
Stel, Israël doet een voorstel. Dan gaat de Amerikaanse onderhandelaar daarmee naar de kamer met bemiddelaars van Qatar. Daar komt dan ook de Egyptische onderhandelaar naartoe. De delegaties van de VS, Qatar en Egypte nemen het voorstel gezamenlijk door. Vervolgens gaat de Egyptisch onderhandelaar naar de kamer waar Hamas zit om het voorstel van Israël over te brengen. Dat is waarom de onderhandelingen ook zo lang duren.
2. Wat wil Hamas, en waarom zijn ze er niet bij?
Hamas wil een overwinning, of in ieder geval iets wat uitgelegd kan worden als een overwinning. Het zou een overwinning zijn als Israël zich terugtrekt uit de Gazastrook, er meer hulp komt voor Gaza en als er Palestijnse gevangenen worden vrijgelaten. Om dat te bereiken wil Hamas een permanent staakt-het-vuren.
Hamas is er nu niet bij, omdat ze denken dat Israël deze onderhandelingen niet serieus neemt. Want er is al meerdere keren bijna een akkoord geweest, maar dan stelde Israël plotseling weer nieuwe eisen. Maar het wegblijven is ook onderhandelingsspel. Want zo wordt de druk op Israël gelegd om met een voorstel te komen.
3. Israël is er wel. Wat is de Israëlische inzet?
Israël heeft steeds gezegd: Hamas moet vernietigd worden. Dus is het heel moeilijk om met zo'n organisatie te onderhandelen. Want waar valt er dan over te onderhandelen? Vernietigen van Hamas doe je niet in Doha. Op dat punt heeft Israël weinig te winnen aan de onderhandelingstafel.
Het gaat natuurlijk om de gijzelaars. Er zijn er nog 150 in Gaza. Een aantal is niet meer in leven, maar ook die wil Israël natuurlijk terugbrengen. De Israëlische regering wil geen permanent staakt-het vuren zoals Hamas wil. Israël wil een tijdelijk staakt-het-vuren om de gijzelaars naar huis te halen en om daarna weer verder te kunnen vechten.
Ook familieleden hopen op zo'n deal, vertellen ze in onderstaande video:
4. Wat is de rol van de Verenigde Staten?
De VS hebben zich altijd vierkant achter Israël geschaard. De Amerikanen maken het mogelijk dat Israël deze oorlog voert. Door het leveren van miljarden dollars aan militair materieel. Aan de andere kant spreekt de Verenigde Staten Israël vaak vermanend toe, bijvoorbeeld over de vele burgerslachtoffers in Gaza.
Ook proberen de Amerikanen Israël steeds weer naar de onderhandelingstafel te voeren. Maar als Israël niet doet wat de VS wil, dan heeft dat geen consequenties. Er blijven gewoon wapens geleverd worden. Het is dus de vraag hoe serieus Israël de VS neemt.
5. Voert bij een staakt-het-het vuren Iran geen vergeldingsactie uit tegen Israël?
Iran heeft twee weken lang Israël, het Midden-Oosten en eigenlijk de hele wereld in spanning gehouden. Israël voerde de liquidatie van Ismail Haniyeh, de leider van Hamas, uit in de Iraanse hoofdstad Teheran. Dat kon het regime in Teheran niet zomaar over z'n kant laten gaan. Maar hoe en wanneer de vergelding zou komen, dat wist niemand.
De Verenigde Staten en veel andere landen probeerden druk uit te oefenen op Iran om af te zien van een vergeldingsactie. En nu heeft Iran die druk omgedraaid door te zeggen: als er nu niet snel een staakt-het-vuren komt in Gaza, dan vallen wij Israël aan. En als er inderdaad een bestand komt, dan vallen we niet aan.
Iran oefent dus echt flink druk uit op de onderhandelingen. Maar het is de vraag of de Israëlische premier Netanyahu gevoelig is voor die druk. Netanyahu vertrouwt mogelijk op zijn sterke luchtverdediging om een Iraanse aanval af te slaan.
In april voerde Iran al een massale aanval uit op Israël met drones en raketten. Die aanval werd bijna volledig onschadelijk gemaakt door luchtafweersystemen en gevechtsvliegtuigen. Hoe dat systeem werkt, de Iron Dome, leggen we in onderstaande video uit.
6. Kunnen we op termijn iets verwachten van de gesprekken?
Onderhandelen moet je altijd doen met je vijand. En iedere oorlog stopt ook een keer met een staakt-het-vuren. De landen vertrouwen elkaar op dit moment alleen voor geen meter. Toch is de kans dat de oorlog eeuwig doorgaat klein.
Uiteindelijk zal er een overeenkomst komen. Maar wanneer, dat is niet te zeggen.