Streep door natuurbeleid vorige kabinet, stikstofbeleid provincies gaat van tafel

Het idee achter het zogeheten Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) was dat de provincies het beste zelf een samenhangend ruimtelijk plan konden maken om alle milieudoelen te halen en zo de stikstofuitstoot omlaag konden krijgen.

De provincies werkten in opdracht van de vorige minister Christianne van der Wal de afgelopen twee jaar al hun plannen uit en waren daar al ver klaar mee. Zij lieten laatst nog weten dat het belangrijk is om met het programma door te gaan, in wat voor vorm dan ook. Maar het nieuwe kabinet stopt dus met de huidige aanpak van de provincies.

Fonds van 21 miljard geschrapt

Helemaal verrassend is dat niet. In het hoofdlijnenakkoord stond al dat het daarbij behorende fonds van ruim 21 miljard euro werd geschrapt. Daarvoor kwam een veel kleinere pot geld in de plaats van 5 miljard euro specifiek voor de landbouw en 500 miljoen euro per jaar voor boeren die natuurmaatregelen nemen. 

Nu blijkt dus dat ook de rest van de aanpak, waarbij verschillende partijen samenwerken om de natuur te verbeteren en de stikstofuitstoot te verlagen, op de schop gaat.

De verwachting is dat het kabinet binnen twee weken in het regeerprogramma, of anders op Prinsjesdag, met alternatieve plannen zal komen. Hoe gedetailleerd die zijn, is nog niet duidelijk. Vandaag is er een debat over stikstof in de Tweede Kamer.

Natuur in slechte staat

Eerder werd al duidelijk dat de natuur in Nederland zeer kwetsbaar is voor stikstofuitstoot. Rechters concludeerden dat het beleid van de overheid om de meest kwetsbare natuur te beschermen ernstig tekortschiet.

Teveel stikstof is schadelijk voor de natuur en voor de gezondheid van mensen en de kwaliteit van bodem en water. Om de stikstofuitstoot naar beneden te brengen, zijn niet alleen al maatregelen genomen in de landbouw, maar ook in de bouw, de industrie, en de verkeers- en vervoerssector. 

'BBBende'

ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis is zeer kritisch op het besluit: "Wat een BBBende. Het geld grotendeels wegbezuinigd. De fik in het NPLG. Geen antwoord op de vraag hoe dan wel voor natuur, water en klimaat te zorgen. De oude schoenen weggegooid, terwijl de nieuwe er nog lang niet zijn."

Ook Natuurmonumenten is niet blij: "Het kabinet gooit de oude schoenen weg voor ze nieuwe heeft, terwijl we al jarenlang weten we dat stilstand achteruitgang betekent: op het boerenerf én in de natuur." Greenpeace reageert zwaar teleurgesteld; "Je ziet dat dit kabinet enkel de belangen van de grote agro-industrie behartigt. Helaas is dit weer geen verrassing."

Provincies zitten in onzekerheid

De provincies zitten nu nog langer in onzekerheid. Een woordvoerder namens de provincies laat weten. "We wachten het regeerprogramma af maar als het NLPG geschrapt wordt, blijft het grote stikstofvraagstuk overeind. De problematiek is niet weg, en dat moet onze aandacht blijven krijgen. De provincies werken hier al jaren aan en willen die rol graag behouden."

Ook provinciebestuurders van de BBB laten in een reactie weten dat zij de doelen willen blijven halen. "Er zijn nog steeds wettelijke taken", zegt stikstofgedeputeerde Henk Emmens van de provincie Groningen. "⁠We verwachten dat er alternatieve plannen van het kabinet komen." Ook Jisse Otter, gedeputeerde namens de BBB van de provincie Drenthe, zegt binnen de komende maanden duidelijkheid te verwachten. "Als het Kabinet via een andere koers de doelen wil behalen gaan wij hier graag constructief over in gesprek, samen met de andere provincies."