Landbouwplan: meer mest op land, maar krimp veestapel onoverkomelijk
Om de mestcrisis te lijf te gaan, is krimp van de veestapel onvermijdelijk. Minister Femke Wiersma heeft zojuist haar plannen gepresenteerd. Zo komen er strengere regels bij de verkoop van bedrijven: boeren krijgen te maken met gedwongen krimp als het bedrijf niet door familie wordt overgenomen. Maar die regels worden wel minder streng voor varkens- en pluimveebedrijven. Verder heeft ze ook positief nieuws voor de boeren: zij mogen meer mest per hectare uitrijden en er komen subsidies voor innovaties.
BBB-minister Wiersma ontkomt niet aan het nemen van strenge mestmaatregelen. Nederland had jarenlang een uitzonderingspositie en mocht van de EU meer mest uitrijden dan andere lidstaten. Maar hier komt per 2026 een einde aan, omdat de waterkwaliteit ondermaats is en maar niet verbetert.
Wiersma neemt, zoals gisteren al duidelijk werd, grotendeels de plannen van haar voorganger Piet Adema over.
Strengere regels bij verkoop
Zo komen er strengere regels bij de verkoop van bedrijven. Iets dat melkveehouders raakt, maar ook varkens- en kippenboeren: zij krijgen namelijk te maken met gedwongen krimp als het bedrijf niet door familie wordt overgenomen. Maar de regels zijn voor de boeren wel minder ingrijpend dan die van het vorige kabinet.
Femke Wiersma zegt deze ochtend niet iedereen gelukkig te kunnen maken, onder wie ook haar eigen partijleider Caroline van der Plas van de BBB.
Deze zogenoemde afromingsregeling is 30 procent voor melkveehouders, maar een stuk lager voor varkens- en kippenboeren: namelijk 25 en 15 procent. De sectoren hoeven dus minder vee 'in te leveren' bij verkoop. Als er meer boeren zich vrijwillig laten uitkopen, kan ze deze percentages nog naar beneden bijstellen.
Vrijwillige uitkoopregelingen
Boeren die vrijwillig willen stoppen kunnen zich vanaf 2026 voor deze uitkoopregelingen melden.
Extra lucht voor de boeren
De minister doet verder nog twee aanpassingen om boeren wat extra lucht te geven binnen de bedrijfsvoering. Zo mogen boeren, zoals RTL Nieuws gisteren al meldde, langs de grenzen van de gevoelige Natura 2000-gebieden voortaan mest op 100 meter afstand uitrijden, nu geldt dat pas vanaf 250 meter.
Ook komt er extra geld voor innovatie. Met een nieuwe subsidieregeling wil de minister dat het op korte termijn voor boeren mogelijk wordt om meer mest te bewerken voor de export, denk aan hygiënemachines of korrelinstallaties. "De export van mest biedt kansen en op dit moment worden die nog niet optimaal benut", vindt de minister. Ze stelt een speciale 'mestgezant' aan met als taak het bevorderen van de exportmarkt voor mest.
Ook mogen boeren meer mest uitrijden over hun land. De minister onderbouwt dat besluit met een andere berekening, waaruit blijkt dat er minder stikstof in mest overblijft na een periode van opslag.
"De druk op de mestmarkt is hoog en wordt alleen maar hoger als we niets doen. Ik geloof erin dat de belangrijkste oplossing in Europa ligt, daar zet ik vol op in. We kunnen echter niet blind zijn voor de acute situatie", zegt de minister in een reactie.
"Daarom draai ik ook aan andere knoppen, zoals nationale aanpassingen in de hoeveelheid mest die een boer kwijt kan binnen de huidige norm, het bevorderen van mestbewerkingen voor bijvoorbeeld de export en aanpassing in de hoeveelheid mest die geproduceerd wordt. Dit alles met een rechtvaardig oog voor een sector die al veel inspanning levert."
Kritiek bij Van der PLas
De strenge maatregelen vallen bij haar eigen partij zwaar. BBB-leider Caroline van der Plas reageerde gisteren al teleurgesteld op dit plannen; zoals te zien is in deze video: