Felle reacties uit Israël: 'Netanyahu buit dit uit als een gigantisch pr-moment'

In Israëlische media is veel ophef over het geweld, ziet Midden-Oosten verslaggever Pepijn Nagtzaam. "De media in Israël zijn hier vol opgesprongen. De beelden gaan al de hele dag rond op Israëlische media, van Israëlische supporters die worden gevolgd, belaagd worden, in elkaar geslagen worden."

"Er wordt op televisie gesproken van Jodenjachten, pogroms, een oorlog in de straten van Amsterdam. En dat wordt versterkt door vooraanstaande Israëlische politici, die reageren met afschuw en veroordeling richting Nederland. Zij nemen het Nederland kwalijk dat dit kan gebeuren."

Pogroms

"Het woord pogrom is ontstaan in de negentiende eeuw in Rusland en Oost-Europa", legt Peter Malcontent uit, specialist in het Israël-Palestinaconflict en werkzaam aan de Universiteit Utrecht. 

"Als resultaat van golven van antisemitisme was er enorm geweld in steden waar veel Joden woonden. Onder andere in Odesa, Warschau en Kyiv. De pogroms waren zo erg dat Joden zich gedwongen voelden om Oost-Europa te verlaten en juist naar Palestina te gaan."

Het geweld in Amsterdam is op geen enkele manier goed te praten, benadrukt Malcontent. "Maar die pogroms waren massaslachtingen en brandpartijen die zich niet laten vergelijken met wat er afgelopen nacht in Amsterdam heeft plaatsgevonden."

Israël zei vanochtend dat het vliegtuigen naar Nederland stuurt om de supporters op te halen en terug naar huis te brengen. Later bleek dat de vluchten niet doorgingen.

PR

"Ik denk dat Netanyahu hier een mogelijkheid zag om ook zijn eigen regering neer te zetten als heel daadkrachtig", zegt Stijn Joye, professor communicatiewetenschappen aan de Universiteit Gent en gespecialiseerd in internationale nieuwsmedia. "Ze willen laten zien dat alles onder controle is, en dat ze heel goed voor hun landsgenoten zorgen, zelfs in het buitenland."

"Ik denk dat die boodschap wel heel hard zal resoneren binnen de Israëlische gemeenschap: de overheid komt meteen helpen, en bespaart geen kosten", zegt Joye. "Dat signaal straalt Israël ook uit naar de buitenwereld." 

"Daarnaast is het een gelegenheid om aan te tonen dat de acties van de Israëlische overheid rechtvaardig zijn, omdat Israëliërs in hun hoofden constant op hun hoede moeten zijn en altijd klaar moeten zijn om zichzelf te beschermen."

"Netanyahu buit dit uit als een gigantisch pr-moment", zegt ook Nagtzaam. "Vooral om te benadrukken: wij zijn nergens veilig. Dat is het narratief dat nu geschilderd wordt. Als collectief zijn wij onveilig, en daarom moeten we vechten voor ons bestaan."

Antisemitisme

Volgens de Amsterdamse driehoek (burgemeester, hoofdofficier van justitie en politiechef) gingen 'relschoppers actief op zoek naar Israëlische supporters om hen aan te vallen en te mishandelen'. "Deze uitbarsting van geweld richting Israëlische supporters gaat alle grenzen te buiten en is op geen enkele manier te verdedigen." In hun verklaring schrijven ze verder dat er 'geen enkel excuus is voor antisemitisch gedrag dat vannacht is vertoond'.

"Antisemitisme stijgt in Europa, en dat is verwerpelijk, net als iedere andere vorm van discriminatie. Maar het is belangrijk om zulke incidenten ook in een context te zien", vertelt Malcontent.

"Er zijn nu eenmaal veel mensen die de Palestijnen steunen. In hun woede over wat Israël de Palestijnen aandoet, roepen sommige mensen dingen die feitelijk antisemitisch zijn. Je moet niet vergeten dat dat niet alleen het gevolg is van een antisemitisch wereldbeeld, maar ook een uiting van woede. Wat natuurlijk geen excuus mag zijn om antisemitische uitingen goed te praten."

Internationale kritiek

"Ik denk dat de reactie van Netanyahu nog veel meer voor buitenlandse consumptie is bedoeld dan voor het binnenland van Israël", zegt Peter Malcontent. Het afgelopen jaar is er vanuit de internationale gemeenschap veel kritiek geweest op de manier waarop Israël Hamas bestrijdt in Gaza, onder andere tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties afgelopen september.

Daarnaast heeft het Internationaal Strafhof gevraagd om een arrestatiebevel voor premier Netanyahu. Volgens het hof zijn er 'gegronde redenen zijn om te geloven dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

"Cynisch genoeg komt het de Israëlische regering op dit moment niet zo slecht uit dat zoiets gebeurt. Het past in het verhaal dat ze willen verkondigen, in binnen- en buitenland: zie je wel, we zijn nergens veilig en moeten onszelf verdedigen."