Zo behoed je jezelf voor impulsaankopen op Black Friday

Het is dé ideale dag om spullen te kopen die normaal veel duurder zijn, maar ook de dag waarop veel impulsaankopen worden gedaan. 

De oorsprong van Black Friday stamt zoals gezegd uit de jaren 60. De politie van Philadelphia gebruikte de term om de verkeerschaos te beschrijven die ontstond op de dag na Thanksgiving. Veel mensen trekken er die dag namelijk op uit om kerstaankopen te doen. Doordat veel winkels hierdoor ook weer winst boeken, gingen winkeliers over tot het aanbieden van speciale prijzen en kortingen om nog meer klanten te lokken.

Hysterische beelden

Uit Amerika kennen we de hysterische beelden: mensen die om vijf uur 's ochtends voor een winkel liggen en elkaar omverduwen en -trekken zodra de deuren opengaan. Zulke toestanden zien we in Nederland (nog) niet, maar ook hier zijn we gek op dit soort aanbiedingen. 

"Voor een grotere aanschaf hebben mensen natuurlijk een goede reden nodig. De verleiding is er misschien al langer, maar om die drempel over te gaan om ook daadwerkelijk iets te kopen heb je soms dat extra zetje nodig", zegt consumentenpsycholoog Niels van de Ven van Tilburg University. "Black Friday geeft dat zetje door kortingen te bieden waar ook nog een tijdsdruk achter zit. Als de korting de volgende dag niet meer geldt, voel je je toch onder druk gezet om die aankoop te doen op Black Friday."

Van de Ven stelt dat winkels veel beïnvloedingstechnieken gebruiken zoals 'op=op'-aanbiedingen. Als consument is het daarom nog belangrijker om vooraf ook zelf na te denken voor het doen van een aankoop tijdens Black Friday. 

"Zijn er dingen waar je écht blij van wordt als je dat zou kopen? En wat zou je misschien normaal niet snel kopen, maar nu juist wel als het zoveel korting heeft? Je kijkt dan zelf naar je behoeftes, waardoor je behoeftes niet meteen al beïnvloed worden door reclames." En aan een koopjesdrang zitten ook gevolgen vast. "Mensen houden vaak te weinig rekening met het gegeven dat je door iets te kopen weer minder geld overhoudt om andere dingen te kopen."

Promoties al begonnen

Op sociale media komen al allerlei Black Friday-promoties voorbij waarbij de kortingen oplopen tot wel 40 procent. Op TikTok maken gebruikers zelfs video's over de winkels waar de hoogste kortingen te vinden zijn:

Volgens consumentenpsycholoog Tim Zuidgeest is de verleidelijkheid van Black Friday begrijpelijk. Hij legt uit dat de kortingen ons 'onbewuste systeem' aanspreken. "Ons brein wordt automatisch aangetrokken tot spullen die we dénken te moeten hebben, zeker als we het ook bij andere mensen zien. Hierdoor ga je eigenlijk over op je automatische piloot, waardoor je impulsaankopen doet."

Zuidgeest geeft als tip dat het bijvoorbeeld kan helpen om een aparte bankrekening te openen waar je minder geld op zet. Daardoor kom je minder in de verleiding, omdat je voor je gevoel dan minder geld hebt om uit te geven. "En het is ook belangrijk om de tijd te nemen en je bewust te zijn van of je iets daadwerkelijk wilt en nodig hebt, of dat je alleen verleid wordt omdat het nu in de aanbieding is."

Extra tips

RTL Nieuws heeft eerder ook over Black Friday geschreven, waarbij consumentenpsycholoog Patrick Wessels de volgende tips gaf:

1. Onderzoek wat prijzen gedurende het jaar doen. Is het wel echt een aanbieding, of is dat product stiekem bijvoorbeeld goedkoper als je het een paar maanden later koopt?
2. Ga naar een rustige winkel of koop online als je in een rustige ruimte bent. Ons bewustzijn raakt geprikkeld door invloeden: je ziet, hoort, ruikt... Hoe drukker het wordt, hoe meer prikkels er zijn. Je brein is daar dan mee bezig en minder goed in staat zich bezig te houden met de aankoop. En dan neemt je gevoel het over.
3. Vergelijk de prijzen bij verschillende winkels. Ook als een product wordt neergezet als heel goedkoop. Is het dat wel echt, of kun je het ergens nog goedkoper vinden?