Rusland wint steeds sneller terrein in Oekraïne: 'Verdediging piept en kraakt'
De Oekraïense verdediging heeft steeds meer moeite om Russische aanvallen af te slaan. In de regio Donetsk en in de Russische provincie Koersk moet Oekraïne terrein prijsgeven. Daardoor krijgt ook het moreel van de soldaten een klap.
Vooral in de regio Donetsk boekte Rusland de afgelopen weken steeds meer succes. "Als Rusland maar blijft inbeuken op de verdediging van Oekraïne, dan gaat het steeds meer piepen en kraken", zegt Han Bouwmeester, hoogleraar militair-operationele wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. "En ik vermoed dat de samenhang in de Oekraïense verdediging langzaam aan het afbrokkelen is, waardoor de Russische opmars nu sneller kan gaan."
Op de kaart hieronder is de Russische opmars rondom Koerachove en Pokrovsk te zien, in het zuidoosten van Oekraïne. In Pokrovsk woonden voor de invasie in 2022 nog zo'n 60.000 mensen, in Koerachove waren dat er iets minder dan 20.000. Het Oekraïense leger meldt dat Rusland alleen gisteren al 97 aanvallen heeft uitgevoerd in dat gebied.
Op veel plekken aan het oostfront waren er voor het Russische leger de afgelopen tijd kleine successen. Deze maand veroverde het tot nu toe zo'n 600 vierkante kilometer, de grootste maandelijkse terreinwinst in ruim twee jaar tijd.
Inauguratie Trump
"Het is niet catastrofaal, maar Rusland boekt relatief gezien veel terreinwinst", zegt Ruslandkenner Hans van Koningsbrugge van de Rijksuniversiteit Groningen. "Het is duidelijk dat de Russen voor de inauguratie van Trump zoveel mogelijk terrein proberen te veroveren. Ze proberen ook hun grondgebied in Koersk terug te krijgen."
De kaart hieronder geeft een indruk van de verschuiving van het front tussen 1 augustus en vandaag:
"De Russische opmars in het westen van de regio Donetsk kan van operationeel belang worden", schrijft de denktank Institute for the Study of War, "als de Russische legerleiding deze recente tactische successen op de juiste manier uitbuit, wat niet zeker is. De Russische opmars in het westen van de Donetsk Oblast betekent niet automatisch dat de Oekraïense frontlinie instort."
Door het Russische succes neemt de motivatie van Oekraïense militairen langzaam af, legt Han Bouwmeester uit. "De strijd wordt uitzichtloos voor ze. Voorheen werd er nog wel terrein teruggewonnen, en in augustus vielen de Oekraïners Koersk binnen. Dat kan weer motiveren. Maar nu raakt men alleen maar meer terrein kwijt."
Krachten verdelen
In augustus viel Oekraïne de Russische regio Koersk nog binnen, maar inmiddels is zo'n 40 procent van het veroverde gebied weer terug in Russische handen. "De vraag is ook: hoeveel aanvallend vermogen heeft Oekraïne nog in Koersk?", zegt Bouwmeester. "Ik denk dat ze daar tegen de grenzen van hun eigen vermogen zijn aangelopen. Ze moeten hun krachten verdelen, want ze geven steeds meer van hun eigen terrein prijs in de Donbas."
"Bij Koersk is er sprake van dat er ook Noord-Koreaanse soldaten meevechten. Vanuit hun perspectief pakt Rusland dat handig aan. Rusland zorgt vooralsnog dat de Noord-Koreanen alleen op Russisch grondgebied vechten, en internationaal-rechtelijk is daar niks mis mee."
Westerse raketten
Sinds kort heeft Oekraïne toestemming om geavanceerde westerse raketten in te zetten op Russisch grondgebied, in de regio Koersk. Het moet de troepen helpen tegen de opmars die Rusland er nu maakt. "Ze willen daarmee de logistiek in de diepte aangrijpen, zodat de Russische en Koreaanse troepen nauwelijks bevoorraad kunnen worden", legt Bouwmeester uit.
"Als dat lukt, dan lopen ook de Russen tegen hun eigen grenzen aan omdat ze niet adequaat bevoorraad kunnen worden", gaat Bouwmeester verder. "Het tweede wat Oekraïne mogelijk wil doen met deze raketten is verse troepen beschieten die nog worden voorbereid achter het front. Dat kan ervoor zorgen dat die troepen de taken aan de front niet over kunnen nemen, en daarmee ontlast Oekraïne zijn eigen verdediging."
Amerikaanse steun
Oekraïne is sterk afhankelijk van de militaire steun die het krijgt uit het Westen, en met name uit de Verenigde Staten. Met de verkiezing van Donald Trump kan de oorlog een nieuwe wending nemen, bijvoorbeeld als hij Oekraïne wil dwingen tot onderhandelingen. Zowel Rusland als Oekraïne wil bij het begin van onderhandelingen in een zo sterk mogelijke positie staan.
Vertrekkend president Joe Biden wil zorgen dat zoveel mogelijk van de beloofde steun in Oekraïne aankomt voordat zijn opvolger het stokje overneemt. Ondertussen probeert Oekraïne Trump te overtuigen dat verregaande militaire steun juist in het belang van Amerika is.
"Ik denk dat Biden nu alles op alles zet om zoveel mogelijk steun naar Oekraïne te sturen", zegt Bouwmeester. "We weten niet wat Trump straks gaat doen, maar de voortekenen zijn niet gunstig. Al voordat hij opnieuw werd verkozen, riep Trump dat hij de oorlog snel wil beëindigen." Het zou kunnen betekenen dat de steun sterk afneemt.
"We weten niet wat er gaat gebeuren wanneer Trump aan de macht komt", zegt Hans van Koningsbrugge. "Bij de raadgevers van Trump zitten ook mensen die zeggen: we moeten Oekraïne volledig steunen. Dus het is niet zo dat Trumps beleid eenduidig is in een bepaalde richting."
Aanvallen achter het front
Ook ver achter het front oefent Rusland veel druk uit op Oekraïne. Afgelopen nacht vlogen volgens het Oekraïense leger 188 drones af op het land, een recordaantal. Als gevolg van de aanval kampt het westen van Oekraïne met stroomuitval. "Helaas waren er inslagen bij kritieke infrastructuurfaciliteiten en werden huizen en flatgebouwen in verschillende regio's beschadigd", meldt de luchtmacht.