41 procent van de vrouwen die voor abortus kiezen, deed niet aan anticonceptie
Veel vrouwen die dit jaar voor abortus hebben gekozen, dachten dat de kans om zwanger te worden klein was. 41 procent van hen heeft er niets aan gedaan om de zwangerschap te voorkomen. Dit blijkt uit onderzoek van kenniscentrum Rutgers. Dat vroeg in abortusklinieken naar het anticonceptiegebruik van vrouwen voordat ze hun zwangerschap afbraken.
Voor het eerst sinds 2015 is er inzicht in de methoden die door vrouwen gebruikt worden voordat ze voor een abortus kiezen. Het afgelopen jaar werd drie maanden lang aan vrouwen gevraagd een vragenlijst in te vullen die inzicht gaf in de methoden die ze gebruikten om een zwangerschap te voorkomen. 422 vrouwen stuurden de vragenlijst terug.
Uit dat onderzoek blijkt dat 41 procent van hen geen enkele methode gebruikte om een zwangerschap te voorkomen. 44 procent van de vrouwen dacht dat de kans om zwanger te worden klein was. Iets meer dan een kwart van de vrouwen die niet aan anticonceptie deden, dacht dat er geen kans op zwangerschap was. Veel vrouwen gaven aan dat ze het liefst geen hormonen wilden slikken (42 procent), of ze vertelden last van bijwerkingen te hebben van anticonceptie (30 procent).
Kennis schiet te kort
Bij 3 op de 4 vrouwen die wel een methode gebruikten, ging er iets mis of werd de methode verkeerd gebruikt. Zo raakten ze alsnog onbedoeld zwanger. Zij gebruikten een condoom, hielden hun vruchtbare dagen bij of namen een morning-afterpil.
"Kennis is essentieel als je een onbedoelde zwangerschap wilt voorkomen", zegt Renee Finkenflügel, onderzoeker bij Rutgers. "Zowel over de verschillende methoden en hun voor- en nadelen, als over vruchtbaarheid en je cyclus. Die kennis schiet tekort, maar kan ook negatief beïnvloed worden door onjuiste informatie via sociale media, vrienden en familie."
Apps misleidend
Raïna Brethouwer is voorzitter van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGVA). Het valt haar op dat een groot deel van de vrouwen die zij in haar spreekkamer ziet hun vruchtbaarheid onderschat en er niets mee doet. "Op social media wordt lovend gesproken over natuurlijke methoden van anticonceptie, maar er wordt niet duidelijk gewaarschuwd dat deze methoden niet perfect zijn en dus niet 100 procent betrouwbaar. Daarom zijn vrouwen soms erg ontdaan vanwege een ongeplande zwangerschap, want de app zei toch dat ze 'niet vruchtbaar' waren?"
Het probleem zit volgens Brethouwer vaak in de mis- en desinformatie van apps die je cyclus bijhouden. "Er staat in die apps bijvoorbeeld 'niet vruchtbaar' op dagen dat je geen eisprong hebt, maar dat klopt feitelijk niet. Je blijft vruchtbaar, maar de kans op een zwangerschap varieert tijdens je cyclus. De bewoording is dus niet goed en misleidend."
Daarnaast geven veel vrouwen aan geen zin te hebben in anticonceptie met hormonen, zoals de pil of het hormoonspiraaltje. Maar Brethouwer zegt dat dat gevoel niet altijd op de juiste informatie is gebaseerd. "Een deel van de vrouwen heeft bijvoorbeeld zelf nooit hormonen gebruikt en weet dus niet uit eigen ervaringen of ze negatieve effecten ervaren. Dat baseren ze op informatie van anderen, bijvoorbeeld een influencer die haar persoonlijke verhaal deelt. Dit is een individuele case, terwijl we uit onderzoeken weten dat hormonen voor veel vrouwen wel goed werken."
Abortusartsen waarschuwen voor vrouwen die hun informatie van social media halen. "TikTok heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Dit terwijl op social media voornamelijk de negatieve en eenzijdige verhalen worden gedeeld. Het is een andere manier van informatie krijgen dan vroeger."
Strijd tegen misinformatie
"We zijn niet tegen natuurlijke anticonceptie", verduidelijkt Brethouwer, "maar we zien de verslagenheid in de spreekkamer. Vrouwen zijn echt geschokt vanwege die zwangerschap. Ze hadden niet verwacht dat het kon, want 'ze waren toch goed bezig met die app'? Daarom willen we die misinformatie laten zien en bespreekbaar maken."
Kenniscentrum Rutgers pleit voor een landelijke campagne tegen online misinformatie over anticonceptie, zodat vrouwen en mannen goed worden geïnformeerd hoe ze een onbedoelde zwangerschap kunnen voorkomen en zonder zorgen van relaties en seksualiteit kunnen genieten.
Vorig jaar sprak RTL Nieuws met Lise, die al een aantal jaar aan natuurlijke anticonceptie doet. Hierbij heb je alleen seks op bepaalde momenten in de menstruatiecyclus: