Waarom het pro-Palestinaprotest zo fel is in Spanje: 'Flink verhard'
De wielerronde van Spanje, de Vuelta, staat dit jaar bol van de pro-Palestinaprotesten. Er kwamen al renners ten val door zo'n protest, een etappe bleef zelfs zonder winnaar. Voor komend weekend is opgeroepen tot nog veel groter protest. Ondertussen knalt het tussen de regeringen van Spanje en Israël. Waarom is juist in Spanje het pro-Palestijnse protest zo sterk aanwezig?
Vorige zomer hoorde Spanje al bij de eerste EU-landen die de Palestijnse staat als land erkenden. Vergeleken met woorden die nu gebruikt worden, was de formulering door Spanje toen nog vrij gematigd. "De Palestijnse bevolking moet niet tot in de eeuwigheid veroordeeld zijn tot het zijn van vluchtelingen", zei de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, José Manuel Albares, destijds. "En daarom hebben we een echte Palestijnse staat nodig."
Goede kant van de geschiedenis
Gisteren kondigde de Spaanse premier Pedro Sánchez nieuwe, strengere maatregelen aan tegen Israël, onder meer sluiting van het luchtruim voor Israëlische vliegtuigen, een verbod voor schepen die brandstof of wapens naar Israël vervoeren om door Spaanse wateren te varen en een handelsverbod op producten die komen uit joodse nederzettingen in Palestijnse gebieden.
De taal is in een jaar tijd flink verhard. Sánchez stelt dat hij door het nemen van deze maatregelen 'aan de goede kant van de geschiedenis staat', en zegt dat Europese regeringen die nalaten dit soort maatregelen te nemen, zich schuldig maken aan 'medeplichtigheid met de regering-Netanyahu'.
De maatregelen en de woorden van Sánchez lokten direct een felle reactie uit van de Israëlische regering. Die zette de Spaanse vicepremier Yolanda Díaz gisteren op een lijst met personen die Israël niet in mogen. Als reactie daar weer op, riep de Spaanse regering gisteravond zijn ambassadeur terug uit Israël, officieel 'voor overleg'.
De laatste keer dat een ambassadeur 'voor overleg' naar Madrid werd gehaald, was kort nadat Javier Milei tot president van Argentinië werd gekozen. Het duurde toen bijna een half jaar voor Spanje zijn ambassade in Argentinië weer bemande.
'De straat op voor een vrij Palestina!'
Er lijkt nog heel wat aan te komen. De actiegroep 'La Sierra con Palestina' (De Spaanse bergen voor Palestina) roept op tot massale protesten tijdens het slotweekend van de Ronde van Spanje. Voor zaterdag roept de actiegroep mensen op met vlaggen en spandoeken te komen naar de Bola del Mundo, de laatste berg in de laatste bergetappe. Ook voor zondag, als de Vuelta eindigt in Madrid, is opgeroepen tot protest. "Laat de Israëlische wielrenners in de Vuelta weten dat ze niet welkom zijn! Ga allemaal de straat op voor een vrij Palestina!", staat in de oproep van 'La Sierra con Palestina'.
Burgemeester Jose Luis Almeida van Madrid heeft vanmiddag gezegd dat de route in het centrum van zijn stad zondag ongewijzigd blijft, maar dat hij wel extra maatregelen neemt. "Zonder afbreuk te doen aan de mogelijkheid te protesten voor diegenen die dat terecht willen doen, zal ik met alle middelen proberen te voorkomen dat deze protesten tot rellen leiden, zoals we helaas in Bilbao hebben gezien."
Daar probeerden activisten hekken op de route omver te duwen, vlak voor het peloton langs kwam rijden, wat leidde tot gevaarlijke situaties. Zondag rende een man met een Palestijnse vlag op een groep wielrenners af, waardoor twee deelnemers schrokken en op de grond vielen.
Vandaag werd bij de zestiende etappe een boom op de weg gelegd, waardoor een deel van de route werd geblokkeerd, melden Spaanse media.
De onafhankelijke Spaanse denktank Elcano meet regelmatig de stemming onder Spanjaarden. In de meest recente peiling, van juli, legt 46 procent van de Spanjaarden de schuld van de oorlog tussen Israël en Hamas bij Israël, 8 procent legt de schuld bij de Palestijnen. De rest vindt beide partijen even schuldig.
Als in hetzelfde onderzoek Spanjaarden wordt gevraagd waar hun sympathie ligt, kiest 62 procent voor de Palestijnen en 34 procent voor Israël. Palestina kan rekenen op meer sympathie van de Spanjaarden dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten (51 procent) en China (56 procent).
Arabische wereld is dichtbij
Er zijn verschillende redenen waarom Spanje zo duidelijk de kant van de Palestijnen kiest. De belangrijkste: het zuiden van Spanje is maar 13 kilometer verwijderd van Marokko. Jaarlijks gaan miljoenen mensen per boot op en neer tussen Spanje en Marokko. De Arabische wereld is dus letterlijk dichtbij en daardoor is er in Spanje meer begrip voor zaken die in die Arabische wereld belangrijk worden gevonden.
Ook zijn er vrij sterke economische banden tussen Spanje en Saoedi-Arabië. Dat land heeft een leidende rol op zich genomen om Palestina als staat erkend te krijgen door de VN.
Anderzijds was Israël erg laat met het aanknopen van diplomatieke banden met Spanje. Toen dictator Franco nog in Spanje aan de macht was, weigerde Israël ieder contact. Na zijn dood duurde het nog elf jaar, tot 1986, voordat Israël zover was diplomatieke banden met Spanje aan te gaan, veel te laat naar het oordeel van veel Spanjaarden.
Gevolg is dat Spanje een veel kortere en gevoelsmatig heel andere relatie heeft met Israël dan landen als Nederland, Amerika en Groot-Brittannië, die vanaf de oprichting van de Israëlische staat in 1948, nauwe banden met Israël onderhouden.
In Londen werden afgelopen weekend bijna 900 mensen gearresteerd bij een protest:
