Sneller voorschrijven zware pijnstillers lijkt oorzaak 'opiatenepidemie'
Een medische richtlijn uit 2013 voor pijnbestrijding na operaties heeft volgens Leidse onderzoekers geleid tot een forse stijging in het gebruik van zware pijnstillers door Nederlanders.
Die bewuste richtlijn adviseert artsen om na een operatie sneller krachtige pijnstillers als oxycodon voor te schrijven. Dat zeggen anesthesioloog Albert Dahan en klinisch epidemiologen Willem Lijfering en Frits Rosendaal van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
'Opiatenepidemie'
Die zogeheten opiaten, zoals oxycodon, zijn in veel gevallen in de plaats gekomen van lichtere pijnstillers, zoals ibuprofen en diclofenac. Door het groeiende gebruik doen zich ook vaker complicaties voor, zoals vergiftiging.
In 2017 overleden ruim 200 mensen door het gebruik van zware pijnstillers, meldde RTL Nieuws vorig jaar augustus; bijna 50 procent meer ten opzichte van 2013. "Een forse stijging", zei anesthesioloog Dahan toentertijd.
In een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports pleiten de onderzoekers voor aanpassing van de richtlijn. Ze spreken van een 'opiatenepidemie', die dringend moet worden tegengegaan.
Meer dan een miljoen gebruikers
Dahan, Lijfering en Rosendaal signaleerden de toename vorig jaar al, maar toen konden ze die nog niet verklaren. Uit nader onderzoek concluderen ze dat de richtlijn het probleem is. “We vonden geen aanwijzingen voor een toename van pijn in de bevolking”, zegt Lijfering. “Ook een groei van illegaal gebruik verklaarde de stijging onvoldoende.”
Wel zagen de onderzoekers een duidelijk verband tussen de afname van zogenoemde NSAID-pijnstillers (ontstekingsremmende pijnstillers als ibuprofen en naproxen) en toename van opiaatgebruik. Ze stellen dat in 2017 meer dan een miljoen mensen in Nederland een opiaat gebruikten. In datzelfde jaar namen ziekenhuizen 2200 patiënten op met een opiaatvergiftiging.
Verandering richtlijn
Een verandering van de richtlijn is op zijn plaats, vinden de drie LUMC'ers. De aangepaste richtlijn zou artsen moeten adviseren om juist minder vaak een opiaat voor te schrijven. Dat is in lijn met het standpunt van oud-minister van Medische Zorg Bruno Bruins.
Als er niets verandert, denken de onderzoekers niet dat het aantal ernstige complicaties door krachtige pijnstillers zal dalen.