Oxford-vaccin 'lijkt te doen wat het moet doen' (en is een stuk goedkoper)

Dat zegt vaccinoloog Anke Huckriede van het UMC Groningen tegen RTL Nieuws. "Laat ik vooropstellen: dit is goed nieuws. Een effectiviteit van 62 tot 90 procent is heel goed: het vaccin lijkt te doen wat het moet doen."

Goedkoper

Bovendien ligt de kostprijs het vaccin van Oxford omgerekend rond de 2,50 euro, een stuk goedkoper dan de vaccins van Pfizer en Moderna, die waarschijnlijk voor omgerekend 17 tot 21 euro op de markt komen.

Ook kan het makkelijker bewaard en verspreid worden. Waar het vaccin van Moderna bewaard moet worden bij een temperatuur van 20 graden onder nul en Pfizer zelfs bij min 80 graden Celsius, blijft het Oxford-vaccin goed bij een temperatuur van 2 tot 8 graden.

Anders dan Pfizer en Moderna

Alle drie de vaccins werken met hetzelfde principe: een deel van de genetische code van het SARS-CoV-2 wordt ingespoten en zorgt voor productie van viruseiwit, zodat je immuunsysteem daar een respons tegen gaat bouwen. Dan ben je immuun.

Maar het Oxford-vaccin is anders gemaakt dan het vaccin van Pfizer en Moderna. Waar die fabrikanten een soort vetbolletje gebruiken om die genetische code in je cellen te krijgen, verpakt Oxford het actieve bestanddeel in een ander 'virusje'. "Dat virusje is niet schadelijk. Het maakt je niet ziek en kan zich ook niet vermenigvuldigen. Het wordt alleen als 'vervoersmiddel' gebruikt om het de genetische code van het coronaviruseiwit in de cel te brengen."

Bij elke virusinfectie gebeurt precies hetzelfde, dus niet iets om je ongerust over te maken, zegt Huckriede. "Het goede nieuws is dat zowel dit soort vaccin als dat van Pfizer en Moderna dus werkt."

62 of 90 procent?

Toch zijn er ook nog wat zaken onduidelijk. Want hoe zit het nu met die effectiviteit van het Oxford-vaccin: is die 62 of 90 procent? "Het vaccin is op twee verschillende manieren getest", legt Huckriede uit. "In de ene studie kregen de proefpersonen twee keer een hoge dosis van het vaccin. Daar bleek het vaccin een effectiviteit van 62 procent te hebben."

In de tweede studie kregen de proefpersonen eerst een lagere dosis, en daarna een hogere dosis van het vaccin. Daar was de effectiviteit een stuk hoger: 90 procent. "Waarom dat zo is, blijkt niet uit de studiegegevens die nu bekend zijn gemaakt. Ook is het niet duidelijk op basis van welke aantallen dat percentage precies is vastgesteld. We moeten afwachten, maar hopen natuurlijk dat de getallen zo mooi blijven." 

Waarschijnlijk zullen mensen dus uiteindelijk eerst een lage, en daarna een hogere dosis van het vaccin krijgen. "Het is effectiever en ook goedkoper, want je hebt dus minder vaccin nodig."

'Prachtig nieuws'

De Nederlandse Christiaan Monden (45) deed als proefpersoon mee aan het onderzoek naar het Oxford-vaccin. Hij kreeg vanochtend vroeg een mail van de onderzoekers van Oxford, waarin het nieuws bekend werd gemaakt. "Dit is prachtig nieuws", zegt hij. "Precies wat we gehoopt hadden."

Hij heeft twee injecties gekregen, maar weet niet of hij het vaccin kreeg, of een placebo. Hij heeft geen last van de prik gehad, laat staan van bijwerkingen. "Je voelt dat er een prikje in je schouder heeft gezeten, maar meer heb ik niet gemerkt."

"Met dit nieuws durven we te hopen dat we komende zomer misschien weer normaal op vakantie kunnen en verjaardagen met elkaar kunnen vieren. Ik hoop dat het vaccin zo snel mogelijk wordt goedgekeurd, zodat het snel uitgerold kan worden."

Niet te lang wachten

Maar waarom meldt Oxford dan überhaupt de resultaten uit de studie waarin mensen twee keer dezelfde dosis kregen? "Oxford heeft de resultaten van die twee studies op een hoop gegooid, waardoor ze nu dus eigenlijk met twee verschillende conclusies werken. Daardoor zijn de resultaten nu niet eenduidig, en zijn er ook nog wel vragen. De komende tijd komen er meer resultaten naar buiten, en kan die effectiviteit nog nauwkeuriger vastgesteld worden."

Waarschijnlijk hadden ze in de studie met een lage en hoge dosis nog niet genoeg gegevens, maar wilden ze niet te lang wachten met het naar buiten brengen van hun resultaten, zegt Huckriede. "Ook omdat Moderna en Pfizer al resultaten hebben gemeld. Ze wilden er waarschijnlijk niet achteraan hobbelen."

3 miljard doses

Toch loopt Oxford in de ontwikkeling wel iets achter op Moderna en Pfixer, zegt Huckriede. "Maar de kans is ook aanwezig dat ze dat wel weer inlopen. Ze hebben aangekondigd dat ze in 2021 in totaal 3 miljard doses zullen produceren. Maar hoe de uitrol precies zal verlopen, is nog niet duidelijk."

Nederland heeft in totaal 11,7 miljoen doses besteld van het Oxford-vaccin. Van Pfizer en Moderna ook een aantal miljoenen.

Is al duidelijk wie welk vaccin gaat krijgen? "Nee, dat is nog niet duidelijk. Waarschijnlijk gaan ze wel kijken welk vaccin het beste werkt bij ouderen, en die zullen dan dat vaccin krijgen. Maar dit zal de komende weken en maanden pas blijken."

Het is volgens Huckriede niet zo dat je straks zelf mag kiezen welk vaccin je wil. "Dat is logistiek heel ingewikkeld."

'Rolling review'

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) volgt alle ontwikkelingen rond de vaccins op de voet. "Zodra we alle gegevens hebben, dus ook de gegevens van de laatste fase van onderzoek, zullen we deze gegevens met alle Europese collega’s zo snel mogelijk beoordelen. Dit doen we met extra inzet en capaciteit."

Sinds oktober zit het Oxford-vaccin van AstraZeneca in een versnelde beoordeling ofwel ‘rolling review’. "Dit betekent dat we samen met het EMA de eerste onderzoeksresultaten al beoordelen terwijl het onderzoek in mensen nog in volle gang is. Daardoor kan de beoordeling sneller klaar zijn, maar slaan we geen belangrijke stappen over. Uitgangspunt blijft: is het vaccin werkzaam en weegt het op tegen de risico's? Pas dan kunnen we positief oordelen over een coronavaccin."