Terugleveren zonne-energie levert minder op: zo zit dat

Een energiecontract afsluiten kan iedereen, maar een voordelig energiecontract is andere koek. "Je hebt tegenwoordig haast twee academische opleidingen nodig om uit te zoeken wat het meest voordelig is", zegt Martien Visser, lector energietransitie van de Hanzehogeschool. 

'Ongelofelijk wat een boeven', 'vreemde ontwikkeling'. Sommige klanten Eneco reageerden op Twitter onthutst op het plotselinge lage tarief voor terugleveren van stroom. Toch hoeven veel klanten zich geen zorgen te maken, alleen de mensen met een grote hoeveelheid panelen op het dak lopen wat geld mis. Verderop lees je daar meer over. 

1. Allereerst: waarom verlaagt Eneco opeens de terugleververgoeding?

Het energiebedrijf geeft als reden voor de prijsverlaging dat zonnepanelen een stuk populairder zijn geworden. "Het neemt nog steeds toe, mede vanwege de huidige energiesituatie", zegt een woordvoerder.

Eneco, maar ook andere energiebedrijven, zijn daardoor steeds meer geld kwijt om klanten een vergoeding te geven. Energiedeskundige Martien Visser legt uit: "Er zijn nu zóveel zonnepanelen in Nederland, dat op sommige dagen heel veel aanbod is van zonnestroom. Dat zorgt ervoor dat op de energiemarkt de elektriciteitsprijs omlaag gaat. Soms is de prijs van stroom op de energiemarkt zelfs even 0 of is zelfs negatief." Met andere woorden: het energiebedrijf moet betalen voor stroom terwijl er al genoeg van is.

Visser denkt dat de kans groot is dat meer energiebedrijven een lagere vergoeding gaan aanbieden.

2. Hoe zit het met de vergoeding bij andere energieleveranciers?

Er zijn grote verschillen tussen leveranciers, bleek in juli uit onderzoek van de Consumentenbond (pdf). Eneco was in juli lijstaanvoerder met 56 cent. "We hebben lange tijd de hoogste terugleveringsvergoeding gegeven die er was op de markt", zegt de woordvoerder.

Vijf leveranciers betaalden minder dan 15 procent van het kale leveringstarief. Het ging toen om Energiedirect.nl, Essent, Mega, Vattenfall en Vrijopnaam. Vattenfall heeft inmiddels bekendgemaakt de terugleververgoeding te verhogen van 7 naar 16,8 eurocent per kilowattuur.

3. Moet je als bezitter van zonnepanelen nu vrezen dat je veel geld misloopt?

Voor een groot deel van de zonnepanelenbezitters verandert er eigenlijk niks. Dat komt omdat in Nederland de salderingsregeling geldt: de verbruikte en teruggeleverde stroom wordt pas aan het eind van het jaar tegen elkaar weggestreept. Je betaalt daardoor geen belasting, heffing en btw voor dit 'weggestreepte' verbruik.

Een voorbeeld: over een jaar produceer je 2000 kWh. Omdat je in dat jaar 2500 aan stroom hebt verbruikt hoef je maar 500 kWh te betalen.

De energieleverancier is dus wettelijk verplicht de zonnestroom die je teruglevert op jaarbasis te verrekenen met je verbruik uit het elektriciteitsnet.

Als aan het eind van het jaar nu blijkt dat je wél meer stroom hebt opgewekt dan je nodig had, dan krijg je een terugleververgoeding. En over die vergoeding hebben wij het nu.

4. Hoe groot is de groep die op jaarbasis meer netto meer teruglevert?

"Het gros van onze klanten heeft een hoeveelheid opwek die min of meer gelijk is aan wat ze gebruiken", zegt een woordvoerder van Eneco. Voor die groep verandert er dus weinig.

Ook mensen die veel zonnepanelen hebben en hun huis verwarmen met een warmtepomp, zullen in de winter zoveel stroom gebruiken dat ze uiteindelijk niet of nauwelijks netto terugleveren.

De huishoudens die aan het eind van het jaar wél netto stroom terugleveren, krijgen dus minder geld. Om hoeveel huishoudens het gaat is niet helemaal duidelijk. Gemiddeld wordt per huishouden ongeveer net zoveel opgewekt (2855 kWh) als gebruikt (2760 kWh). Toch zijn er ook schattingen van enkele honderdduizenden huishoudens die ieder jaar een overschot hebben.

Deze klanten kunnen overwegen om aan het eind van het jaar een elektrisch kacheltje aan te zetten, in plaats van het dure gas te gebruiken voor het verwarmen van het huis. Een rekensom die energiedeskundige Martien Visser met zijn volgers op Twitter deelde.

5. Mag dat eigenlijk zomaar, de vergoeding aanpassen?

Wel als je een variabel contract hebt. Vaak wijzigt het energiebedrijf twee keer per jaar de tarieven. Heb je een contract afgesloten voor een vast tarief, dan hoef je volgens de Consumentenbond niet akkoord te gaan met de aanpassing. Op de website legt de bond uit wat je dan kunt doen om onder het nieuwe tarief uit te komen.

De Consumentenbond wil overigens dat minister Jetten snel een nieuwe minimumvergoeding vaststelt voor teruggeleverde stroom. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) stelde eerder dat die vergoeding minimaal 70 procent van het kale leveringstarief moest zijn. Maar in afwachting van een nieuwe Energiewet geldt dit niet meer. "Na het reces wordt dit onderwerp opgepakt - het staat al op de agenda", zegt de bond.

"Een minimumvergoeding komt er sowieso. Alle betrokkenen weten dat het waarschijnlijk op 80 procent van leveringstarief gaat uitkomen. Alleen die wet is er nog niet. Dus wij vragen: wacht nou niet tot die wet erdoor is. Haal dit gewoon naar voren."

6. Is het nog wel financieel interessant om zonnepanelen aan te schaffen?

De aankoop van zonnepanelen verdien je vaak al binnen een aantal jaren terug door de salderingsregeling. Daarna heb je volgens de Consumentenbond nog zo'n 19 jaar gratis stroom. De salderingsregeling zal tot 2025 niet veranderen, mogelijk wordt-ie daarna afgebouwd.

Mocht salderingsregeling worden afgebouwd, dan wordt het financieel aantrekkelijker om met slimme apparaten het teveel aan stroom te gebruiken op de beste momenten, en/of op te slaan via de elektrische auto.