Gerechtshof: Nederland moet stoppen met levering onderdelen F-35 aan Israël
Nederland moet binnen zeven dagen stoppen met het leveren van onderdelen voor F-35-gevechtsvliegtuigen aan Israël. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag vandaag in hoger beroep beslist. Verschillende hulp- en mensenrechtenorganisaties hadden de Nederlandse staat aangeklaagd om de houding ten opzichte van Israël en de oorlog in Gaza.
Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum vinden dat Nederland medeverantwoordelijk is voor 'schendingen van het oorlogsrecht en een collectieve bestraffing van de Gazaanse burgerbevolking'.
De organisaties eisten daarom een verbod op de uitvoer van de onderdelen, omdat de Israëlische F-35's zouden bijdragen aan ernstige en grootschalige schendingen van het oorlogsrecht in Gaza. De eis was eerder door de rechtbank afgewezen, maar is nu in hoger beroep toch aangenomen, tot grote vreugde van activisten bij het gerechtshof.
"Het is absoluut een verrassende uitspraak", zegt verslaggever Rik Konijnenbelt. "Het staat haaks op de eerdere uitspraak van de rechters, bij wie de zaak in december diende. Nu hebben de partijen die in hoger beroep zijn gegaan op alle punten gewonnen."
De organisaties die in hoger beroep gingen zijn volgens onze verslaggever 'hartstikke blij'. "Ze zien wel in dat deze uitspraak de strijd op de grond in Gaza niet meteen verandert, maar hopen dat het een eerste aanzet is en andere landen het voorbeeld zullen volgen."
De Staat gaat in cassatie tegen de uitspraak van het hof. Dat laat demissionair minister Geoffrey van Leeuwen (Buitenlandse Handel) weten. Het kabinet vindt de uitvoer van de F-35-onderdelen niet onrechtmatig, maar zal in de tussentijd naar de uitspraak van het hof luisteren.
Gevolgen voor burgerbevolking
De rechters schrijven in het vonnis dat Israël bij haar aanvallen te weinig rekening houdt met de gevolgen voor de burgerbevolking. "Het hof oordeelt dat er een duidelijk risico bestaat dat met de F-35-gevechtsvliegtuigen van Israël ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd in de Gazastrook."
Er zijn bij de aanvallen door Israël 'disproportioneel veel burgerslachtoffers gevallen', oordeelt het hof. "Waaronder duizenden kinderen."
Op grond van verschillende internationale regelingen moet Nederland daarom de uitvoer van militaire goederen verbieden, als 'een duidelijk risico bestaat op ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht'.
"Het hof oordeelt nog niet dat er sprake is van schending van het oorlogsrecht, maar wel dat er een risico bestaat", zegt Konijnenbelt.
Onderdelen gevechtsvliegtuig
Het gaat om Amerikaanse onderdelen voor het gevechtsvliegtuig, die liggen opgeslagen in een logistiek centrum op vliegbasis Woensdrecht. Om welke onderdelen het precies gaat, is niet bekend. "Het kunnen raket geleidingssystemen zijn, maar bij wijze van spreken ook de stoel voor de piloot", zegt Konijnenbelt.
Reserveonderdelen gaan naar alle Europese landen die gebruikmaken van de F-35's en daarnaast naar Israël.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.