Warmtepomp alleen voor de happy few? Wie geen geld heeft kan ook profiteren
Je moet er wel het geld voor hebben, klinkt het vaak als het over de warmtepomp gaat. Daarom kiezen velen voordat de (hybride) warmtepomp verplicht wordt, nog even snel voor een ouderwetse cv-ketel. Zijn warmtepompen alleen voor mensen met een dikke portemonnee? RTL Nieuws zocht uit wat de mogelijkheden zijn voor als je het geld niet klaar hebt liggen.
Vrijwel iedereen met een eigen huis is verplicht om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel over te stappen op een warmtepomp. Niet iedereen ziet dat zitten, voorzichtig gezegd. 'Dwangpomp', noemen deze tegenstanders het apparaat dat energie haalt uit de lucht, uit bodemwarmte of uit grondwater.
Sommigen bestellen nog even snel een nieuwe ketel zodat ze (voorlopig) niet aan de nieuwe regelgeving hoeven te voldoen, vertelde een installateur vorige week aan RTL Nieuws. Installateurs zien momenteel een toename in de vraag naar nieuwe gasketels. Zij merken dat het vooral de kosten zijn waar mensen zich zorgen over maken.
80 procent ziet kosten als drempel
Dat komt overeen met een peiling van het RTL Nieuwspanel. 80 procent geeft aan 'de kosten' als drempel te zien bij de overgang naar een (hybride) warmtepomp. Er worden ook andere drempels genoemd, maar hier gaat het dus specifiek om het argument dat een warmtepomp onbetaalbaar zou zijn.
Is een warmtepomp inderdaad niet te betalen? "Wat het allerbelangrijkste is: een hybride warmtepomp is voor iedereen binnen handbereik", zegt Fiona Hamberg van het Nationaal Warmtefonds, een overheidsinstelling waar je geld kunt lenen voor energiebesparende maatregelen. "Elke woningeigenaar kan een hybride warmtepomp financieren. Tenzij je in de actieve schuldhulpverlening zit of een lopende achterstandmelding bij BKR hebt."
Sinds vorig jaar kunnen mensen met een verzamelinkomen tot 60.000 euro een lening afsluiten tegen 0 procent rente voor de hele looptijd. Dan betaal je dus alleen een maandelijkse aflossing.
Daarnaast is er zelfs een lening mogelijk als er helemaal geen ruimte is om nu rente en aflossing te betalen. Dan is de maximale lening 10.000 euro. De rente is ook hier voor de hele looptijd 0 procent en de eerste 5 jaar betaalt de klant geen aflossing. Op de website wordt dat verder uitgelegd.
De aflossing voor de lening kun je (deels) betalen met het bedrag dat je overhoudt omdat je energierekening omlaag gaat. Bij zonnepanelen is deze rekensom nog redelijk eenvoudig, dan levert een lening je vaak iedere maand geld op, schreef RTL Nieuws al eerder:
Bij warmtepompen is de rekensom wat ingewikkelder. Volgens berekeningen van Milieu Centraal levert een warmtepomp in bijna alle gevallen uiteindelijk geld op. De terugverdientijd is ongeveer zeven jaar als je nu meer dan 1500 kubieke meter gas gebruikt per jaar.
Leef je zuiniger, dan duurt het wat langer, maar vrijwel altijd heb je 'm sneller terugverdiend dan de levensduur van het apparaat, zegt ook Joanne de Jongh van Milieu Centraal. "Die levensduur ligt op zo'n 15 jaar. Je verdient het altijd terug." Bij een terugverdientijd van langer dan zeven jaar is de warmtepomp overigens niet verplicht.
Of moet je toch eerst geld inleveren?
En als je 'm laat financieren door een lening bij het Warmtefonds? Gaan je maandelijkse lasten dan niet omhoog? Hoe je lasten er precies uit komen te zien, hangt vooral af van je persoonlijke situatie. RTL Nieuws sprak meerdere mensen die een lening afsloten en er maandelijks op vooruit gingen (zie kader).
Lenen voor warmtepomp, een goeie deal?
RTL Nieuws sprak met meerdere mensen die de afgelopen jaren de warmtepomp hadden laten voorfinancieren met een lening bij het Warmtefonds. Twee voorbeelden: Steven en Eric.
Steven vertelt dat hij 9000 euro leende voor een volledig elektrische warmtepomp en 6000 voor zonnepanelen. Hij legde ook eigen vermogen in van 3000 euro. De warmtepomp kost hem 57 euro per maand, de zonnepanelen 38 euro. De looptijd is 15 jaar. "Ik bespaar 150 tot 200 euro per maand aan energie tegen een investering van 95 euro per maand."
Nu hij helemaal van het gas af is, betaalt hij ook geen vastrecht meer. "Zonder het Warmtefonds had ik deze investering niet kunnen doen."
Ook Eric sloot voor een volledig elektrische warmtepomp een lening af. Bij hem ging het om bijna 12.000 euro tegen een rente van 3,7 procent. Hij moet 85 euro per maand betalen over een periode van 15 jaar. Zijn energierekening is 175 euro per maand lager. Hij vindt dat een goede deal. "En anders had ik een nieuwe cv-ketel moeten kopen. Die was namelijk op..."
Volgens Fiona Hamberg van het Warmtefonds zijn de kosten van een lening 'vaak redelijk in verhouding met de verlaging van de energielast'. Dat zeggen ook andere deskundigen tegen RTL Nieuws. Met andere woorden: wat je leent, verdien je iedere maand terug.
Niet op de hoogte
Waarom worden dan toch de kosten als grootste drempel genoemd? In opdracht van Milieu Centraal heeft Motivaction vorig jaar onderzoek gedaan onder huiseigenaren van oudere woningen die hun woning niet hebben verduurzaamd. 75 procent bleek er niet van op de hoogte dat er voor verduurzaming subsidies bestaan en leningen.
Dat mensen niet naar het Warmtefonds stappen omdat ze uit principe niet willen lenen, is volgens Hamberg lang niet altijd zo. "We hebben het over woningeigenaren. Die hebben al hun eigen woning gefinancierd met een lening. Ik zeg: als het doel maar wenselijk en duidelijk genoeg is, dan is de stap naar die lening te overzien."
Emotioneel niet verbonden
Ze wil de 'framing' dat mensen niet willen lenen, ontkrachten. "Van je wasmachine tot een truitje bij een webshop, overal kun je tegenwoordig een lening voor afsluiten. Het komt misschien omdat je emotioneel wat minder verbonden bent met een warmtepomp. Het maakt de meeste mensen niet uit of ze de warmte van een warmtepomp of een cv-ketel krijgen. Als het warm is, is het lekker. Dat ding moet het gewoon doen."
Je hebt ook mensen met een intrinsieke motivatie, vertelt ze. "Mensen die echt emotioneel betrokken zijn bij deze wijze van verwarming omdat ze duurzamer willen leven. Die mensen zie je wel voor zo'n lening kiezen."
Yuri Pelser, expert op het gebied van verduurzaming van woningen, ziet dat ook. Op de vraag of een warmtepomp snel terug te verdienen is, zegt hij: "Als de gasprijs stijgt, is het heel snel gebeurd. Als het daalt duurt het terugverdienen heel lang. Dan willen mensen het opeens niet meer. Dat is toch wel heel gek in Nederland. Wie denkt er ooit na over terugverdienen van zijn keuken of zijn auto? Er zijn andere redenen om het te doen. Dat je de wereld goed wil achterlaten voor je kleinkinderen. Of dat je een comfortabeler huis wil."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Hypotheek
Toch snapt installateur Patrick Schimmel, een bekende naam in de warmtepompwereld, ook wel waarom sommige mensen angst hebben voor het afsluiten van een lening voor een warmtepomp. Hij legt uit dat als je relatie stuk gaat en je de hypotheek op één naam wil zetten, dat de bank dan toch ook kijkt naar die lening bij het Warmtefonds. Dan kan het lastig worden om het huis aan te houden.
Fiona Hamberg van het Warmtefonds snapt dat wel, al merkt ze op dat dit voor iedere lening geldt. "Voor arbeidsongeschiktheid en overlijden kun je je verzekeren, voor een scheiding niet." Er ontstaat volgens haar een nieuwe financiële situatie die om een nieuwe beoordeling vraagt.
"Het ingewikkelde is dat als je maandlasten lager zijn door een warmtepomp, banken daar geen rekening mee mogen houden in het verstrekken van leningen. Banken mogen wel meer uitlenen als je een beter energielabel krijgt, dus het label opnieuw laten vaststellen kan dan interessant zijn."
'Maak armste wijken aardgasvrij'
Happy few? Olof van der Gaag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), ziet inderdaad dat mensen die kiezen voor een warmtepomp niet een representatief deel van Nederland vertegenwoordigen. "Net zoals bij elektrische auto's zijn dat toch vaak mensen met een hoger inkomen en een hogere opleiding. En mensen met een koopwoning."
Maar ook Van der Gaag zegt: het maakt niet uit of je arm of rijkt bent, na zo'n zeven jaar heb je de warmtepomp terugverdiend. "Rationeel gezien hoeft het geen investering te zijn omdat je een renteloze lening hebt." Toch ziet ook hij dat mensen een aversie hebben tegen lenen.
"Ik denk daarom dat actie nodig is om mensen in de laagste inkomenswijken te helpen. Er is een tekort aan installateurs, dus ons voorstel is om hele wijken aardgasvrij te maken en mensen volledig te ontzorgen. Dan kun je baantjes trekken en alles in een keer uitvoeren. Dat is veel efficiënter."
