Haagse ex-wethouder De Mos hoort vandaag vonnis corruptiezaak
De vervolging door het Openbaar Ministerie van de populaire Haagse politicus RIchard de Mos wegens corruptie eindigde in de eerste ronde in een 'pijnlijke nederlaag' voor het OM. Dat ging niettemin in hoger beroep. Vandaag is de uitspraak. Vijf vragen en antwoorden.
1. Waar draait de zaak ook alweer om?
Om de Haagse gemeentepolitici Richard de Mos en Rachid Guernaoui. Beiden waren in de Hofstad tussen juni 2018 en oktober 2019 wethouder namens de lokale politieke partij Groep De Mos / Hart voor Den Haag, waarvan De Mos de oprichter is.
Het OM verdenkt hen van corruptie. Of voluit: van ambtelijke omkoping, meineed, schending van de wettelijke geheimhoudingsplicht en deelname aan een criminele organisatie.
Volgens justitie lieten de twee zich als wethouders omkopen door vijf ondernemers uit Den Haag. Ze zouden geld en cadeaus hebben aangenomen in ruil voor geheime ambtelijke informatie, zoals over bouwprojecten. Een bevriende ondernemer zou bijvoorbeeld op illegale wijze aan een nachtvergunning zijn gekomen voor zijn horecabedrijf.
2. Hoe liep dat af?
In een behoorlijk smadelijke nederlaag voor justitie. Het OM werkte 3,5 jaar aan de Tyrus-zaak, en eiste in januari 2023 een celstraf van 22 maanden tegen De Mos, plus een boete van 8500 euro. Tegen Guernaoui eiste het OM 16 maanden cel. Beide verdachten hoorden ook een beroepsverbod van vier jaar tegen zich eisen.
Maar in april vorig jaar veegde de rechter de zaak resoluut van tafel. Er was volgens het vonnis geen sprake van strafbare feiten of kwade bedoelingen.
Hoogleraar bestuurskunde aan de Radboud Universiteit Michiel de Vries noemde die uitspraak eerder tegen RTL Nieuws 'terecht': "Dit ging echt nergens over. 260 euro aan etentjes en boottochtjes, en wat partijdonaties: dat mag gewoon, elke partij krijgt donaties."
Volgens De Vries is het OM 'heel hard onderuit gegaan en aangepakt door de rechter'. "Heel pijnlijk voor ze."
Ook de vijf ondernemers werden vrijgesproken. Tegen hen waren celstraffen van elf en twaalf maanden geëist. De rechter achtte bewezen dat zij voor in totaal 100.000 euro aan donaties hadden gedaan, maar oordeelde dat ze daar geen kwade bedoelingen mee hadden.
Ook een voormalig raadslid van Groep de Mos / Hart voor Den Haag, die verdacht werd van meineed, werd vrijgesproken.
3. Toen bleef De Mos gewoon wethouder?
Nee, zijn partij was al in 2019 uit de Haagse coalitie gezet. De Mos, die van 2009 tot 2012 namens de PVV in de Tweede Kamer zat, bleef wel gemeenteraadslid voor Hart voor Den Haag. Dat is hij nog steeds.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 werd Hart voor Den Haag de grootste partij in de stad met 9 van de 45 zetels. Bij de vorming van een nieuwe coalitie werd de partij echter overgeslagen. PvdA, GroenLinks, VVD, D66 en CDA vormden een college, maar dat viel kort na de vrijspraak van De Mos (in juni 2023). Enkele coalitiepartijen wilden met De Mos in gesprek over een terugkeer in het college, maar PvdA en GroenLinks waren daar tegen.
In het huidige college, dat in oktober 2023 werd geïnstalleerd, was voor De Mos ook geen plaats. D66, de tweede partij met 8 zetels, vormde een coalitie met GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, CDA en DENK.
4. En dit is 'deel 2' van de twist?
Ja, want het OM ging in hoger beroep tegen het vonnis. De aanklacht blijft grotendeels overeind wat betreft de verdenking van omkoping, maar de verdenking van het vormen van een criminele organisatie heeft justitie laten vallen.
De eis van het OM viel daarom nu lager uit: een voorwaardelijke celstraf van zes maanden en een taakstraf van 240 uur tegen De Mos, plus een boete van 10.000 euro en een ambtsverbod van vier jaar. Tegen Guernaoui en de vijf ondernemers zijn eveneens voorwaardelijke celstraffen, taakstraffen en boetes geëist.
Justitie vindt dat deze zaak gaat over 'politieke invloed met een prijskaartje': "Invloed wordt gekocht. Ondernemers krijgen daadwerkelijk invloed op de politieke agenda en besluitvorming."
Het hoger beroep werd in maart in de rechtbank van Den Haag behandeld, maar de uitspraak liet langer dan gewoonlijk op zich wachten. "Het dossier is uiterst omvangrijk", zei de voorzitter van de rechtbank daar na de zitting over. "Het vergt de nodige tijd om de aangevoerde punten te wegen."
5. Moet De Mos opstappen als hij nu wel schuldig worden bevonden?
Nee. Raadsleden zijn democratisch gekozen door de bevolking, en dat mandaat blijft ook geldig bij een veroordeling door een rechter. Hij zou zich bij de volgende verkiezingen ook gewoon weer verkiesbaar mogen stellen.