Verdachten Middel X-zaak horen vandaag of ze cel in moeten

Waar draait de zaak ook alweer om?

Om de levering van Middel X, dat gebruikt kan worden voor zelfdoding. Het Openbaar Ministerie klaagde hiervoor zeven mensen aan, allemaal leden van de Coöperatie Laatste Wil, die zich inzet voor zelfbeschikking over het moment en de manier van overlijden.

De verdachten hebben volgens het OM in georganiseerd verband een 'illegaal distributiesysteem' opgezet om het middel te verspreiden.

Twee van de zeven hebben het middel daadwerkelijk verkocht. "Dit heeft tot de dood van zeker vijf mensen geleid", volgens justitie. "Maar gezien de grote hoeveelheid doses (meer dan 600) die is verkocht, is het zeker niet uit te sluiten dat er meer sterfgevallen zijn, of in de toekomst nog zullen komen."

De verdachten zijn volgens het OM 'op onverantwoorde en lichtvaardige wijze' met mensenlevens omgesprongen. Daarnaast wijst justitie erop dat het poeder zonder enig toezicht of controle in vele woningen aanwezig is. 'met alle risico's van dien'.

Waarom is dat strafbaar?

Hulp bij zelfdoding is strafbaar volgens artikel 294 lid 2 van het Wetboek van Strafrecht, dat stelt dat degene die een ander behulpzaam is bij zelfdoding of hem daartoe de middelen verstrekt, een misdrijf pleegt als de dood ook daadwerkelijk intreedt.

Alleen artsen mogen anderen daarbij helpen. Die moeten zich wel houden aan de voorschriften uit de euthanasiewet, die euthanasie toestaat voor patiënten die uitzichtloos en ondraaglijk lijden.

In 2018 had het OM expliciet aan de coöperatie laten weten dat het gezamenlijk inkopen en doorverkopen van Middel X niet is toegestaan, en dat de leden het risico op vervolging liepen. De verdachten zouden zich volgens de aanklacht daarvan 'heel goed bewust' zijn geweest. Ze zouden ook hun best hebben gedaan om 'bewijs te wissen'.

Wat vinden de verdachten zelf van hun handelen?

Ze hebben verklaard uit idealisme te hebben gehandeld. "Ik heb altijd mensen aan wie ik het heb verhandeld, goed geïnformeerd", zei een van de verdachten. "Ik heb altijd gezegd: 'Let goed op, doe het niet alleen'. Ik heb naar eer en geweten gehandeld, met goede bedoelingen."

Een andere verdachte gaf aan 'geen enkele wet te hebben overtreden'. "Ik vind het pijnlijk dat mij dat voor de voeten wordt geworpen."

Justitie spreekt van 'doorgeslagen idealisme' en zegt dat Middel X werd verkocht 'aan iedereen die erom vroeg', zonder enige toets wie het precies kocht, of waarom. Zo is gebleken dat 'een zoon is overleden aan Middel X, dat zijn moeder in huis had gehaald'.

Daarnaast zou het middel 'door mensen die kwaad willen' gebruikt kunnen worden om een moord mee te plegen. De claim dat het middel voor 'een zachte dood' zou zorgen, is volgens justitie 'onterecht'.

Welke straffen heeft het OM geëist?

Het OM vindt 'alleen gevangenisstraffen passend'. Dat zou afschrikwekkend moeten werken in de toekomst.

Tegen de twee personen die Middel X hebben verstrekt aan ten minste vijf mensen die daaraan later overleden, is een celstraf van 30 maanden geëist, waarvan 12 maanden voorwaardelijk.

Vier anderen hoorden celstraffen van 18 maanden (waarvan 8 voorwaardelijk), 9 maanden (4 voorwaardelijk), en tweemaal 6 maanden waarvan de helft voorwaardelijk.

Een zevende persoon moet volgens het OM worden vrijgesproken.

Een verdachte is overleden?

Inderdaad. In mei overleed een van de verdachten in deze zaak, Loek de L. (80). Zijn advocaat benadrukte dat het om een natuurlijke dood ging. Zijn cliënt zou al jaren hartproblemen hebben gehad.

Tegen hem was de hoogste straf van 30 maanden geëist.

Andere zaken rond Middel X

In juli vorig jaar werd Alex S. veroordeeld tot 3,5 jaar cel, waarvan 1,5 jaar voorwaardelijk. Hijzelf en het Openbaar Ministerie hebben in die zaak hoger beroep aangetekend. De 31-jarige Eindhovenaar was ook de leverancier van Middel X aan de verdachten in de zaak waarover dit artikel gaat.

Een andere grote rechtszaak was tegen Tom de M, een 77-jarige man die eveneens bij de Coöperatie Laatste Wil betrokken was. Gisteren werd bekend dat hij een einde aan zijn leven heeft gemaakt.

In de rechtbank van Breda werd eind juni 30 maanden cel tegen hem geëist. Hij had Middel X volgens justitie aan zeker 223 mensen verkocht en daarmee 74.400 euro verdiend.