Directeuren havenbedrijf Vlissingen na undercoveroperatie voor rechter om drugssmokkel
Drie directeuren van een overslagbedrijf in de haven van Vlissingen worden verdacht van het invoeren van grote partijen cocaïne. Ze liepen mede door het inzetten van een undercoveragent tegen de lamp. Vandaag begint de rechtszaak in de rechtbank van Breda. "Justitie zal moeten aantonen dat hier geen sprake van uitlokking is", zegt een expert.
De drie Zeeuwse mannen van 58, 56 en 43 jaar werden op 6 mei gearresteerd. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) waren er 'ruim 150 opsporingsambtenaren betrokken bij deze grootschalige actie'. De drie verdachten zitten sinds hun arrestatie vast.
Infiltrant smokkelde cocaïne
Het gaat om directieleden van Bulk Terminal Zeeland, een overslagbedrijf dat actief was in de Quarleshaven in Vlissingen. De mannen worden ervan verdacht jarenlang partijen cocaïne te hebben ingevoerd vanuit Zuid-Amerika. Het OM heeft ook valsheid in geschrifte en deelname aan een criminele organisatie aan de aanklacht toegevoegd.
Na de arrestatie werd het bedrijf op last van de Vlissingse burgemeester Bas van den Tillaar gesloten. Die besloot daartoe omdat het bedrijf 'vermoedelijk al zeer lange tijd onderdeel uitmaakte van georganiseerde internationale drugshandel'. BTZ, dat zo'n dertig mensen in dienst had, werd vorige maand failliet verklaard.
Bijzonder aan deze zaak is dat de politie gebruikmaakte van een undercoveragent, die met behulp van het havenbedrijf 100 kilo cocaïne smokkelde. De directie liet zich door deze agent omkopen met 180.000 euro. Het OM doet hierover in aanloop naar de rechtszaak geen uitspraken, maar de advocaat van een van de verdachten heeft dit bevestigd tegenover RTL Nieuws, na berichtgeving door Nieuwsuur.
De politie zou in een onderzoek van anderhalf jaar de verdachten ook hebben afgeluisterd. Daarnaast zouden chatberichten tussen de drie zijn ontsleuteld.
Sophie Naber, deskundige undercoveroperaties van de Open Universiteit, noemt de inzet van een infiltrant 'sowieso al uitzonderlijk, maar in deze tijd helemaal'. "Omdat het team Werken Onder Dekmantel (WOD), de undercoverunit van de politie, onder een vergrootglas ligt. Na de zelfdoding van een agent in 2021 bleek dat de afdeling slecht geleid werd, dat er een giftige werkcultuur heerste, een hoge werkdruk, en dat agenten aan PTSS leden."
Na verschillende onderzoeken is de bezem door de WOD-unit gehaald. In die periode kwamen veel undercoveroperaties stil te liggen, zegt Naber. "Dus toen ik hoorde dat in deze zaak toch een infiltrant is ingezet, en ook voor langere tijd, vroeg ik me af: hoe kan dit? Wie heeft hier toezicht op gehouden?"
Uitlokking
Omdat justitie wettelijk gezien bij dit soort operaties geen nieuwe drugs het land in mag smokkelen, werd een partij cocaïne gebruikt die eerder in beslag was genomen.
Een belangrijke rol in het proces zal het thema uitlokking worden, verwacht de expert in undercoveroperaties. Uitlokking is een grijs gebied: de politie mag niet aanzetten tot criminele activiteiten die iemand uit zichzelf niet van plan was te plegen. "De verdediging zal waarschijnlijk zeggen dat het initiatief voor de smokkel niet door de directieleden is genomen, maar door de infiltrant", zegt Naber. "Justitie zal moeten aantonen dat dat niet zo is."
Hoe een undercoveroperatie van de politie in zijn werk gaat, zie je in deze video:
Maar een 'lokkertje' is voor de wet in veel gevallen wel toegestaan, zegt Naber. De politie moet zich aan de regels houden, maar 'mag best wel iets' om criminelen te ontmaskeren. "Als de politie bijvoorbeeld een lokfiets neerzet en je steelt die fiets, dan ben je gewoon schuldig aan diefstal. Dat wordt niet als uitlokking gezien."
De politie mag daarom 'onder voorwaarden' ook drugs plaatsen in een container, zoals hier gebeurd lijkt. "Tijdens het proces moet blijken hoe de regels en kaders zijn bewaakt. Belangrijk is dat het om een politie-infiltrant gaat, dus iemand van de politie die undercover is gegaan en zich als crimineel heeft voorgedaan."
Justitie lijkt sterke zaak te hebben
Justitie lijkt zeker van zijn zaak, valt Naber op. Dat leidt ze af uit het feit dat de politie en het Openbaar Ministerie hebben aangekondigd vandaag, op de eerste dag van het proces, journalisten over de zaak te woord te staan. "Er is veel negatief nieuws over deze afdeling geweest. Dat ze nu zo nadrukkelijk naar buiten treden, zegt me dat ze een sterke zaak hebben die volgens het boekje is uitgevoerd."
De haven van Vlissingen is de laatste jaren een zeer populaire doorvoerhaven voor drugs. Begin oktober werd 380 kilo cocaïne gevonden, een paar dagen later een partij van 1000 kilo. En twee maanden geleden trof de douane zelfs een partij van 3600 kilo aan.
In april voer RTL Nieuws nog mee met de Zeehavenpolitie in Vlissingen. Een video daarover zie je hier: