Moeder Tygo (11) strijdt tegen zijn eenzaamheid: 'Zijn verjaardag is altijd confronterend'
Dat kinderen die niet naar school gaan een enorme vorm van eenzaamheid ervaren, weet de Drentse thuiszitter Tygo (11) als geen ander. Met zijn verjaardag wordt hij niet in het zonnetje gezet, kan hij niet trakteren en komen er geen vriendjes langs met een cadeautje. Om hem toch een fijne verjaardag te geven, roept zijn moeder Manon iedereen op hem een kaartje te sturen. "Ik zie hem graag weer lachen."
Manon kan zich nog goed herinneren hoe de school van Tygo vier jaar geleden belde of ze hem alsjeblieft op kon komen halen. De juf was radeloos en de paniek bij Tygo was groot. Er was iets bij hem geknapt. "Hij liep apathisch door de klas, was zijn schoenzolen aan het schoonmaken omdat hij in een druppel water had gestaan en wilde niet meer zitten of zijn potloden of werkboek aanraken", vertelt Manon.
Eenmaal thuis brak de hel los. "Tygo stond uren met zijn hoofd tegen de muur te bonken. Tegenhouden, op hem inpraten of erbij gaan zitten... niets hielp." Toen Manon hulp inschakelde, werd haar gevraagd of het dreigend was en hij dood wilde. "Dat was niet zo, dus volgens de hulpverleners was het geen spoed en kwam er geen hulp. Onze harten waren in duizenden stukjes gebroken en met tranen in onze ogen zaten we te wachten tot hij klaar was."
Zit al vier jaar thuis
Het bleek het begin te zijn van een eindeloze nachtmerrie waar Manon en haar man Arie in terechtkwamen. Tygo gaat nu al vier jaar niet naar school. "Na een jaar zijn we gestopt met het tellen van de weken." De kans dat hij ooit wel naar school kan, is heel klein. Hij heeft namelijk 24/7 zorg nodig.
Op het moment dat Tygo knapte op school, was alleen nog bekend dat hij autisme en een hoog iq had. Na alle onderzoeken en behandelingen bleek er meer aan de hand te zijn. "Zijn rugzak heeft inmiddels veel labeltjes gekregen. Emotioneel functioneert hij als een baby-peuter, omdat hij een ontwikkelingsachterstand heeft. Ook heeft hij een prikkelstoornis, een motorische stoornis, en een eetstoornis. Hij heeft moeite om zichzelf te begrijpen en te functioneren in de maatschappij. Hij vindt het heel spannend om naar buiten te gaan. Deze trauma's zijn moeilijk te behandelen omdat hij zijn gevoel niet kan verwoorden."
Niet over gevoelens praten
Hoe de trauma's precies zijn ontstaan, weet Manon niet. "We vermoeden dat het met school te maken heeft, want als we het over school hebben dan knapt er weer iets bij hem. Daarnaast was hij er als peuter getuige van hoe mijn vader in elkaar zakte en is overleden. Voor die laatste dag op school had Arie, mijn man, zijn vader ook net een hartinfarct gehad. Ik denk dat allemaal een rol speelt, maar praten erover kan hij niet. We hebben er met de hulpverlening wel op ingespeeld maar het blijft lastig."
Lees door onder het kader
Meer thuiszitters
De cijfers van het aantal jongeren dat thuis zit zonder onderwijs lopen erg uiteen. Volgens het Nederlands Jeugdinstituut gingen er in 2022/2023 2797 kinderen langer dan drie maanden niet naar school. Daar zitten niet de cijfers in van het aantal kinderen die een vrijstelling hebben gekregen. Ook is er een groep 'verborgen thuiszitters' deze getallen zijn veel hoger. Precieze aantallen zijn niet bekend, de schattingen lopen op tot 20.000 kinderen.
Tygo is dus niet het enige kind dat thuiszitter is. Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs Mariëlle Paul schreef afgelopen mei een brief naar de Kinderombudsman waarin ze zegt dat ze zich ernstig zorgen maakt over de stijging van het aantal thuiszitters. "De kinderen die nu geen goede onderwijsplek hebben, hebben mijn volle aandacht. Het is namelijk enorm schrijnend als je niet naar school kunt omdat je bijvoorbeeld langdurig ziek bent, op school overprikkeld raakt of niet voldoende wordt uitgedaagd. Daarom werk ik aan het terugdringen van (langdurig) verzuim en wil ik beter inzicht krijgen in de totale verzuimcijfers. Ik rapporteer jaarlijks over deze verzuimcijfers in de Leerplichttelling, waarin al jaren een zorgelijke trend zichtbaar is", schrijft de minister.
Tygo is een verborgen thuiszitter. Dat houdt in dat de school hem ziek heeft gemeld en hij niet officieel geregistreerd staat als thuiszitter. "Het verdriet slijt maar de frustratie dat dit kan in Nederland groeit wel. Iedere thuiszitter is er een te veel."
Geen leven meer
Ze hoopt dat er meer aandacht komt voor dit groeiende probleem en hoopt dat er niet alleen naar de thuiszitters wordt gekeken maar ook naar het gezin erachter. "Ik was eigen ondernemer en heb dat moeten opgeven voor Tygo. Mijn inkomen viel geheel weg. Ik kreeg geen werkeloosheidsuitkering en had geen recht op wat voor een vergoeding dan ook. Ik ken veel ouders die zo in de schulden terecht zijn gekomen. Op vakantie gaan we al jaren niet meer, zelfs een dagje weg zit er niet in. Mijn moeder helpt vaak zodat we even een moment samen hebben, maar zelfs dan sta ik de hele tijd aan omdat ik bang ben dat het thuis weer misgaat."
Zowel Tygo als zijn moeder missen sociale contacten. Gisteren plaatste ze een oproep op LinkedIn. "Tygo is 15 november jarig en dan wordt hij 12 jaar. Zijn verjaardag is altijd weer zo'n dag die ik confronterend vind. Als thuiszitter heb je geen vriendjes die langskomen, geen kinderfeestje of traktatie op school. De kaarten van familie kan hij op één hand tellen en dat vind ik altijd zo sneu voor hem. Hoe mooi zou het zijn als we een glimlach op zijn gezicht kunnen toveren door hem te verrassen met verjaardagskaarten."
In de PostNL app kan Manon zien dat er al 50 kaarten onderweg zijn. "Hartverwarmend, ik heb echt even moeten huilen bij het lezen van alle LinkedIn berichten. Onbekende mensen die Tygo een warm hart toedragen. Dat raakt me echt."