Steeds meer overtollige kilo's: in 2050 meer dan de helft te dik
Op dit moment is de helft van de volwassenen in Nederland te zwaar, maar volgens het RIVM neemt dat aantal in de toekomst alleen maar verder toe. De verwachting is dat in 2050 twee op de drie Nederlanders (64 procent) met overgewicht zal kampen. De overtollige kilo's nemen toe in elke leeftijdscategorie, maar stijgen het meest in de groep 18 tot en met 44 jaar.
Dat blijkt uit de nieuwe Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) die het RIVM aanstaande woensdag publiceert. De VTV is een vierjaarlijks rapport dat inzicht geeft in toekomstige maatschappelijke opgaven op het gebied van ziekte en gezondheid in Nederland.
'Ernstig zorgen'
Liesbeth van Rossum, hoogleraar Obesitas in het ErasmusMC en bestuursvoorzitter van het Partnerschap Overgewicht Nederland, is niet verrast over de berekende cijfers. "Maar ik maak me wel ernstig zorgen. Overgewicht wordt vaak afgedaan als een cosmetisch probleem, maar het is een enorm probleem voor de volksgezondheid", legt ze uit.
"Veel chronische ziekten worden veroorzaakt door obesitas of zijn daardoor moeilijker te behandelen. Denk aan diabetes type 2, hart- en vaatziekten, verschillende soorten kanker en gewrichtsklachten, maar ook depressies. Als het aantal mensen met overgewicht en obesitas toeneemt, zal ook het aantal chronische zieken toenemen."
Ook de zorg voor mensen die nu kampen met obesitas of overgewicht moet beter worden ingericht, vindt de hoogleraar. "Zorg en het sociaal domein moeten samenwerken, dat staat ook in het Nationaal Preventieakkoord dat in 2018 werd gesloten. Dus niet alleen die hoge bloeddruk aanpakken met medicijnen, maar ook kijken naar de stress of problemen die dat overgewicht veroorzaken."
Steeds jonger
Steeds vaker zijn Nederlanders op jonge leeftijd te zwaar. Zo had in 1990 17 procent van de 20 tot 29-jarigen overgewicht, in 2020 was dat al 32 procent. Het RIVM verwacht dat deze stijging doorzet.
Volgens Van Rossum is dat goed te verklaren. "Deze generatie is opgegroeid in een ongezonde leefomgeving met een supermarkten vol ongezonde producten. We zien dat wanneer jongvolwassenen op zichzelf gaan wonen, ze het moeilijk vinden om hun weg te vinden in de voedseljungle van afhaalmaaltijden en sterk bewerkt voedsel. Ook jonge kinderen zijn steeds vaker te zwaar. Ze leven in een wereld waar e-bikes, ongezond voedsel en gamen de norm zijn", legt ze uit.
Het tij is volgens Van Rossum nog te keren, maar dan moet de overheid volgens haar nú in actie komen. "Het kabinet zou dit probleem serieus moeten erkennen, maar in plaats daarvan wordt er bezuinigd op preventie. Er moet een pakket aan wettelijke maatregelen komen met onder andere een verbod op marketing van ongezonde producten, verlaging van de btw op groente en fruit en een suikertaks."
Het Ozempic-effect
Het RIVM heeft het mogelijke effect van nieuwe maatregelen, zoals de vergoeding van obesitasmedicijnen, niet in de berekening meegenomen. Van Rossum denkt dat dit wel een positieve invloed kan hebben. "Het zou goed kunnen dat het iets zal uitmaken, maar het is nooit de eerste stap. Het begint met goede preventie door de overheid en een pakket aan passende zorg die wordt vergoed via het basispakket. Kortom: de kraan moet worden dichtgedraaid voor het bad overloopt."