Tinnitus aanpakken met digitaal vogeltje: 'Zo hou je je hersenen voor de gek'
Stapelgek worden ze er van: ruim een half miljoen mensen in Nederland hebben last van een piep in hun oor, ook wel tinnitus genoemd. Maar er is een nieuwe methode om het probleem te lijf te gaan. Door een speciale game te spelen kunnen klachten aanzienlijk verminderd worden, zeggen de ontwikkelaars.
In Nederland zijn er zo'n 2,5 miljoen mensen met oorsuizen. Ruim een half miljoen van hen hebben daar in het dagelijks leven zoveel last van dat ze ervoor naar een dokter gaan.
Volgens Rilana Cima, universitair hoofddocent van de Universiteit Maastricht en psycholoog en coördinator van tinnitus expertisecentrum Adelante, is tinnitus een geluid dat alleen in je hersenen bestaat. Mensen met tinnitus horen een irritante piep of ruis die omstanders niet horen. De geluiden kunnen constant aanwezig zijn, of alleen nu en dan optreden. Vaak verdwijnt het geluid vanzelf, maar soms wordt het een chronisch probleem.
Exposure therapie
Behandelmethodes waren lang gericht op alleen symptoombestrijding. De Universiteit Maastricht en Adelante onderzochten in 2019 een andere manier van behandelen, met meer focus op de psychologische reacties in het brein. Dit wordt ook wel exposure-therapie genoemd. "Door patiënten juist expres bloot te stellen aan het oorsuizen, wordt men steeds minder gevoelig voor het tinnitusgeluid", vertelt Universitair hoofddocent Rilana Cima. Deze behandeling zit dan ook sinds 2019 in het basispakket omdat ze effectief is.
Op deze basis ontwikkelde gameontwikkelaar Hulan in samenwerking met een manueel therapeut een game-app, waarbij zij zich hebben laten inspireren door deze exposure- en spiegeltherapie.
Daarnaast is de game geïnspireerd op een onderzoek, dat door middel van virtual reality spiegeltherapie inzette tegen tinnitus. "Dat moest makkelijker kunnen, vonden wij. Bijvoorbeeld met een game-app die heel makkelijk in gebruik is, ook voor de wat oudere doelgroep", legt ontwikkelaar Sophie Asveld uit.
Zo werkt de game
"Via de toonmaker in de app boots je je eigen tinnitustoon na, zoals jij hem in je oor hoort. Je kunt kiezen hoe hoog de frequentie is. En welke soort toon je hebt, zoals een piep of een zaagtand. Als je de toon hebt gevonden, klik je op creëer", legt Asveld uit.
Vervolgens zet je een hoofdtelefoon op waarin je je eigen gecreëerde tinnitustoon terughoort. Met de camera van je mobiel ga je in de ruimte waar je bent op zoek naar waar het geluid vandaan komt. Als je die vindt, dan komt er een kooitje met een vogeltje in beeld.
Als je op het kooitje tikt, vliegt het vogeltje weg en de tinnitustoon verdwijnt op de koptelefoon. "Je zegt daarmee tegen je hersenen dat jij de controle hebt over waar de toon naartoe gaat en dat je dus ook ervoor kunt zorgen dat die toon weer weggaat. Zo speel je letterlijk je tinnitustoon weg", zegt Asveld. "Je houdt als het ware je hersenen voor de gek."
Het is de bedoeling dat je 100 dagen lang elke dag tien minuten het spel speelt. "Er is gekozen voor een vogeltje, omdat in de onderzoeksfase bleek dat we fijne associaties met een vogeltje hebben."
Het duurde drie jaar om de app te ontwikkelen, professor en audioloog Jan de Laat is er constant bij betrokken geweest en heeft geholpen bij de keuzes en de ontwikkeling.
'Eindelijk weer slapen'
De app is sinds oktober te downloaden in de App Store. "We ontvangen tot nu toe alleen maar positieve reacties. We hebben zelfs een bericht van iemand ontvangen die aangaf voor het eerst in drie jaar weer te kunnen slapen", zegt Asveld.
De app wordt doorontwikkeld. "We hopen dat de app straks ook via de zorgverzekering gedownload kan worden. En we hopen de app ook via audiologische centra aan te kunnen bieden", zegt Asveld.
Rilana Cima heeft de app nog niet geprobeerd, maar gelooft wel dat het kan helpen voor sommigen. "Het klinkt heel interessant en is een goede aanvulling op onze exposure-therapie, want daarbij is herhaling heel belangrijk. Daarnaast vind ik het positief dat een exposure met een game goed uit te lokken is. Het is laagdrempelig en als je bekend bent met gamen vaak ook minder eng dan zo'n therapiesessie."
Innovatieprijs
De Freequency app won vorige maand de voorronde van de Nationale Zorginnovatieprijs. 13 maart is de finale en 9 april wordt er bekendgemaakt wie er heeft gewonnen.
Voor nu zijn alleen de eerste drie dagen gratis en daarna betaal je zo'n 9 euro per maand aan abonnementskosten.