RIVM: smaakjesverbod e-sigaret werkt, 40 procent vapet minder
Het verbod op smaakjes in e-sigaretten, ingevoerd begin 2024, heeft ertoe geleid dat een aanzienlijk aantal gebruikers minder is gaan vapen, of zelfs helemaal is gestopt met vapen. Dat stelt het RIVM na onderzoek. Het is voor het eerst dat de effectiviteit van het smaakjesverbod is onderzocht.
Het RIVM ondervroeg meer dan 1000 e-sigaretgebruikers, zowel jongeren als volwassenen, over hun gebruik van vapes sinds de invoering van het smaakjesverbod. De resultaten tonen aan dat 40 procent van de deelnemers zijn gebruik van e-sigaretten heeft verminderd door het verbod.
Helemaal gestopt
Daarnaast geeft 22 procent van de ondervraagden aan volledig te zijn gestopt met vapen vanwege het verbod op smaakjes. "Dat is enorm goed nieuws, want dat is precies waar het voor bedoeld is", zegt RIVM-onderzoeker Anne Havermans.
Bij de primaire doelgroep van het verbod - de 13- tot 25-jarigen - gaf 41 procent aan minder te vapen en 20 procent gaf zelfs aan volledig gestopt te zijn. Onder de wat oudere doelgroep vanaf 25 jaar was die afname iets minder duidelijk te zien. Hier gaf 38 procent aan minder te vapen en 26 procent gaf aan gestopt te zijn.
Naast het effect van het smaakjesverbod is er ook gekeken naar onbedoelde neveneffecten.
"Zoals de aankoop van smaken via de illegale markt of de overstap naar andere schadelijke producten. Ook hier blijkt dat de meeste consumenten die stopten door het verbod, geen vervanger zijn gaan gebruiken", legt Havermans uit.
Het smaakjesverbod werd begin 2024 ingevoerd. Vapen is populair onder jongeren. Een op de vijf Nederlandse jongeren, tussen de 12 en 25 jaar, heeft vorig jaar gevapet. Dat bleek in oktober uit groot onderzoek van het Trimbos Instituut. Twee derde van de jongeren die maandelijks vapet, rookt ook gewone sigaretten.
Schadelijk
Vorig jaar kwamen zeker 14 kinderen in het ziekenhuis terecht na het vapen. Dat bleek uit cijfers van artsen die door RTL Nieuws zijn opgevraagd. De meesten van hen waren ernstig ziek.
Zo kreeg een 16-jarige jongen een zware longbloeding en moest een 15-jarig meisje worden opgenomen op de intensive care. Kinderartsen stellen dat dit het topje van de ijsberg is, het aantal kinderen dat gezondheidsklachten krijgt na vapen ligt volgens hen nog veel hoger.
Hieronder vertelt een arts over deze risico's:
Met dit verbod wil de overheid het gebruik onder jongeren terugdringen. Staatssecretaris Vincent Karremans van Jeugd, Preventie en Sport wil onderzoeken of hij de wet nog verder kan aanscherpen. Zo wil hij het illegaal aanbieden via sociale media, zoals Snapchat, strafbaar stellen en wil hij de boetes flink omhoog gooien.
Nog strenger verbieden
Karremans: "Ook werk ik aan een wetsvoorstel waarbij het in voorraad houden van vapes met een smaakje verboden wordt, zodat verkopers er niet meer mee wegkomen als grote hoeveelheden vapes worden aangetroffen, maar niet zichtbaar worden verkocht."
Het RIVM stelt tevreden te zijn met de resultaten van het onderzoek dat later dit jaar wordt gepubliceerd. “Natuurlijk zijn er nog steeds manieren om aan illegale vapes te komen, bijvoorbeeld in het buitenland. Maar voor de meeste e-sigaret gebruikers is het verbod een reden geweest om te stoppen of minderen. Dat laat zien dat het verbod in combinatie met goede handhaving door de NVWA effectief is", zegt Havermans.