Defensieminister wil extra onderzoek naar verantwoordelijke commandant Hawija
Defensieminister Ruben Brekelmans wil dat extra onderzoek plaatsvindt naar de rol van de zogeheten detachementscommandant die verantwoordelijk was voor de luchtaanval op Hawija. In 2015 kwamen hier onbedoeld 70 Iraakse burgers om het leven.
De minister schrijft daarnaast in een Kamerbrief dat videobeelden van vlak na het bombardement openbaar worden gemaakt nadat ze zijn gedeeld met de Tweede Kamer volgende week woensdag.
Brekelmans had al laten weten dat er onafhankelijk onderzoek komt naar de late ontdekking van de video. Nu zegt hij ook dat er extra onderzoek komt naar het handelen van de detachementscommandant. Die had na het bombardement in een rapport moeten invullen dat er mogelijk burgerslachtoffers waren gevallen, vindt de commissie. Doordat hij dat niet deed, zou een 'onjuiste weergave' van de impact van de aanval zijn ontstaan.
Oud-minister Winnie Sorgdrager deed met een speciale commissie onderzoek naar de bloedige aanslag en wilde daarom de beelden, waarvan ze wist dat ze bestonden, zien. Daarop zou de verwoesting te zien zijn. De commissie kreeg te horen dat die beelden er niet meer waren. Onlangs, bijna tien jaar na het bombardement, werd dus bekend dat de videobeelden nog wel bleken te bestaan.
Onder ede
Naar aanleiding van het bestaan van de videobeelden concludeerde de commissie dat de betrokken militair niet eerlijk was geweest over het bestaan van de beelden en zijn vermoedens van burgerdoden. De commissie-Sorgdrager had de minister daarop verzocht om betrokken militairen onder ede te verhoren, maar daar wil Brekelmans niet in meegaan.
Onder ede horen kan volgens Brekelmans alleen in een strafrechtelijk onderzoek, of door een organisatie met die bevoegdheid zoals de Tweede Kamer of de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Maar in de wet staat dat de OVV geen onderzoek doet naar het optreden van Defensie in een conflict.
Elke defensiemedewerker is hoe dan ook verplicht om mee te werken aan onderzoeken en daarbij de waarheid te vertellen, aldus Brekelmans. Weigeren om openheid van zaken te geven kan gelden als '(ernstig) plichtsverzuim'.
Nederland vertrouwde blind op informatie die het kreeg van de Amerikanen rondom het bombardement op Hawija. Dat had niet gemoeten, zegt Sorgdrager in onderstaande video: