Vijf Nederlanders bijna dood na vapen, Robin dagenlang in coma op de intensive care
Zeker vijf Nederlanders zijn bijna overleden na het gebruiken van een vape. Vier van hen lagen voor langere tijd in kunstmatige coma. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Diverse deskundigen spreken van een zeer zorgelijke situatie, waarbij dodelijke slachtoffers in de toekomst niet zijn uit te sluiten. Volgens artsen zijn de vijf patiënten 'door het oog van de naald gekropen'.
De vijf zijn de afgelopen tijd allemaal in kritieke toestand opgenomen in het ziekenhuis. De patiënten kenden elkaar niet en gebruikten verschillende merken van de elektronische sigaret met verschillende smaakjes, die allemaal illegaal zijn in Nederland. Bij vier van hen was die kunstmatige coma de enige manier om te kunnen overleven. Onder hen een tienermeisje en een man van 28, met wie RTL Nieuws uitgebreid heeft gesproken.
De verhalen van deze jonge Nederlanders staan niet op zichzelf. Zeker zestien ziekenhuizen zeggen dat ook bij hen meerdere patiënten zijn opgenomen met ernstige longproblemen. Meerdere ziekenhuizen melden klaplongen na vapen, longontstekingen, ontstekingen van de longblaasjes met littekens tot gevolg en longziekte COPD. Minstens acht ziekenhuizen zagen patiënten met astma-aanvallen. Daarbij ging het vooral om jongeren.
Frank Borm, longarts in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en medeoprichter van het lespakket 'Vapen #jouwkeuze', noemt de bevindingen van RTL Nieuws 'heel zorgelijk'. Hij vergelijkt vapen met 'Russische roulette'. "We kennen dergelijke verhalen uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten, maar dat we dit soort situaties nu ook hier hebben is nieuw, heel zorgelijk en heftig om te horen."
Esther Croes, tabaksexpert bij het Trimbos-instituut, noemt het 'schrikbarend'. "Dit zijn hartstikke jonge mensen, die horen dit soort longziektes niet te krijgen en horen niet bijna dood te gaan door een vape. Het is voor het eerst dat we dit nu zo omvangrijk horen. Dat is relevant, voor alle ouders en jongeren in Nederland. Maar ook voor de medische wereld, die bij dit soort beelden nu gerichter aan de vape als mogelijke oorzaak kan denken."
Zo werd een tiener vorig jaar opgenomen op de intensive care van een academisch ziekenhuis. Ze lag daar wekenlang in een kunstmatige coma, waarvan twee weken aan een hart-longmachine. Dat is een apparaat dat tijdelijk de functie van het hart en de longen buiten het lichaam van de patiënt overneemt. Dit heeft als doel om de eigen longen een kans te geven te herstellen.
RTL Nieuws sprak de artsen die haar behandeld hebben. Die zijn er na veel onderzoek van overtuigd dat vapen ervoor heeft gezorgd dat ze zo ziek is geworden. We hadden ook uitgebreid contact met de tiener, die fysiek volledig is hersteld, maar op haar verzoek is de situatie zo ver als mogelijk geanonimiseerd.
Familie nam afscheid van Robin
Dan het verhaal van de 28-jarige Robin. Eind vorig jaar werd hij met spoed opgenomen in het ziekenhuis in Almelo. Thuis hoestte hij uit het niets grote hoeveelheden bloed op. Het ging zo slecht, dat zijn familie halsoverkop naar de ic moest komen om afscheid van hem te nemen, vertellen ze ook in onderstaande video.
Bij Robin werd, terwijl hij in coma lag, een beademingsbuis ingebracht. In een speciale ambulance werd hij overgeplaatst naar het meer gespecialiseerde UMC Utrecht. Daar lag hij dagenlang in kritieke toestand aan de beademing.
Ook Robin kroop volgens betrokken artsen 'door het oog van de naald'. Hij is na de ziekenhuisopname zeer uitgebreid onderzocht. Artsen stellen dat vapen ervoor heeft gezorgd dat Robin zo ziek is geworden.
Naast de tiener en de 28-jarige Robin balanceerden er nog drie andere Nederlanders op het randje van de dood na het gebruiken van een vape. Een 17-jarige jongen die in het Erasmus MC in Rotterdam werd binnengebracht met ernstige ademhalingsproblemen lag vorig jaar een week aan een longmachine. Volgens een betrokken arts kon alleen op die manier zijn leven worden gered.
Net op tijd op de ic
In het ZorgSaam ziekenhuis in Terneuzen kwamen een 19-jarige man en een veertiger vlak na elkaar op de intensive care. Aanvankelijk dachten de artsen in beide situaties aan een dubbele longontsteking. Het bleek later te gaan om een ernstige longziekte, een zogenaamde acute interstitiële pneumonie, veroorzaakt door een vape. De mannen werden geïntubeerd en in coma gebracht. "Als ze een paar uur later waren binnengebracht, hadden ze het nooit overleefd", stelt de behandelend arts, die aangeeft dat de twee elkaar niet kenden.
Longarts Borm zegt dat het niet duidelijk is waarom juist deze Nederlanders zo ziek zijn geworden en anderen niet. "Wat we zien is dat de één heel heftig reageert op een stof in een vape en daar heel erg ziek van wordt met longbloedingen en enorme ontstekingen", aldus Borm. "Maar de ander, die dezelfde vape gebruikt, reageert daar vervolgens helemaal niet op. De vape-epidemie lijkt daarmee op covid: de een kreeg een snotneus, de ander overleed. Het kan dus iedereen overkomen."
'Spreek met je kind'
Croes van het Trimbos-instituut roept daarom ouders op: "Spreek met je kind, vraag of hij of zij vapet. Leg dit nieuws aan hen uit. We moeten met z'n allen ervoor zorgen dat er niet nog meer van dit soort gevallen bij komen."
De staatssecretaris van Jeugd, Preventie en Sport, Vincent Karremans, presenteerde twee maanden geleden een actieplan om het vapeprobleem in Nederland aan te pakken. Daarbij focust hij op meer handhaving, hogere boetes voor verkopers, strengere regels voor het aanbieden van vapes en onderzoekt hij of hij de wet kan aanscherpen.
Borm laat in onderstaande video zien hoe het kan dat je zo snel zo ziek kan worden na vapen:
RTL Nieuws blijft onderzoek doen naar vapen. Heb jij een tip voor ons? Laat het ons dan (anoniem) weten. Mail ons naar vapen@rtl.nl, stuur ons een berichtje via WhatsApp (+31641663754) of Signal (RTLNieuws.04). Je gegevens nemen we in behandeling volgens ons privacystatement.
Verantwoording
RTL Nieuws deed maandenlang onderzoek naar patiënten die ziek werden na vapen.
Op een oproep van deze redactie kwamen tientallen reacties. Ook artsen door het hele land benaderden RTL Nieuws met de verhalen van hun patiënten.
Om zeker te weten dat vapen de oorzaak was van de ziekenhuisopnames, spraken we met alle betrokken artsen en zagen we medische dossiers in.
Daarnaast zijn 71 ziekenhuizen in Nederland benaderd met de vraag of zij onlangs patiënten hebben opgenomen met gezondheidsklachten na vapen. Daar kwamen 31 reacties op. Zestien ziekenhuizen geven aan dat dit bij hen het geval is.
In de publicatie zijn uiteindelijk alleen de verhalen van patiënten meegenomen van wie artsen met zekerheid zeggen dat ze ziek zijn geworden na vapen en er geen andere oorzaak is gevonden.
Hoe denk jij over vapen? Vertel het in het RTL Nieuwspanel.
Vind je dat er extra maatregelen genomen moeten worden om vapen tegen te gaan, of hoeft dat juist niet? Heb je kinderen van wie je weet of vermoedt dat ze vapen en hoe ga je daarmee om?
Het RTL Nieuwspanel verstuurt de komende dagen een groot onderzoek over vapen. Deel jouw mening en meld je hier aan.