Na zelfdoding Laura (17) en Samanta (28) zeggen hun ouders: 'Ze deelden niet het hele verhaal'

Achtentwintig jaar jong, afgestudeerd, werkend, mooi en geliefd was Samanta, de dochter van Bianca. En toch viel het leven haar zo zwaar dat ze geen andere uitweg meer zag dan zelfdoding.

Het CBS meldt dat er vorig jaar 1849 mensen een einde aan hun leven hebben gemaakt. Bij mannen en vrouwen jonger dan 30 jaar is het zelfdodingscijfer de afgelopen 15 jaar toegenomen. Dat cijfer groeit onder jonge vrouwen sterker dan onder jonge mannen. Bij meisjes en vrouwen tussen 10 en 30 jaar is het zelfdodingscijfer niet eerder zo hoog geweest als in 2024: een toename tot 117.

Het maakt Bianca verdrietig om van deze toename te horen. "Achter ieder cijfer schuilt een persoon, een dochter, een zoon, iemand zijn geliefde, die enorm wordt gemist. Niemand wil écht dood, maar niemand wil dat leven dat ze op dat moment hebben."

Ze is ervan overtuigd dat er een uitweg was. Als haar dochter écht eerlijk was geweest over haar gevoelens. Maar ondanks dat haar dochter bij twee psychologen liep, gaf ze zichzelf nooit helemaal bloot. "Bij beide hing ze een deel van het verhaal op. Als ze het hele verhaal had gedeeld, dan hadden we de signalen misschien niet gemist", vertelt Bianca.

Puzzelstukjes

Samanta kampte met een depressie, voortkomend uit haar drang naar perfectionisme. "Voor haar was het glas altijd halfleeg. Ze was een prachtig meisje, maar vond zichzelf lelijk. Alles aan zichzelf vond ze slecht. Ze was ontzettend slim en hoogsensitief, maar niet gelukkig. Ik ben twee keer met haar bij de huisarts geweest. Ze zei toen tegen haar: 'Ik wil dood.' Dat schokte me, waardoor ik stil viel en niets zei."

Bianca vervolgt: "Ergens hoopte ik en dacht ik dat het een gedachte was die iedereen wel eens had." Maar haar dochter had haar moeder beloofd nooit zoiets te doen.

Op 20 september 2023 werd haar grootste angst werkelijkheid. Bianca zat in de auto samen met haar vriend toen ze haar telefoon pakte om haar e-mails te lezen. "Ik had een mail van mijn dochter met als onderwerp: SORRY." In de mail stond: "Als jullie dit lezen dan heb ik gisteravond een einde gemaakt aan mijn leven."

'Ze leefde niet meer'

Ze had de afscheidsmail zo ingesteld dat hij bezorgd werd na haar dood. "We belden meteen de politie en reden als een gek naar haar appartement." 

De rit naar haar dochters huis was een hel en hoe cliché het ook klinkt: de minuten leken uren. Eenmaal aangekomen, moest er gewacht worden op de politie, die tien minuten later arriveerde. "Niet naar binnen kunnen, was voor ons een hel. Toen de politie aankwam gingen zij voor ons het appartement in en bevestigden ze dat ze niet meer leefde."

Bianca praat veel over de dood van haar dochter. "Ik kan boos zijn op de hele wereld maar ik krijg haar niet terug. Ik wil er liever over praten en daar anderen mee helpen", vertelt ze. "Zo heeft het verlies van mijn dochter toch nog zin."

Maar hoewel ze het verhaal van haar dochter met droge ogen kan vertellen, geeft ze toe: "De stilte die breekt me, daarom wil ik vechten en jongeren die kampen met mentale gezondheidsproblemen helpen. Want er is altijd een uitweg, maar praat, praat en praat erover."

Wieteke van Dolderen heeft precies dezelfde boodschap. Haar dochter Laura besloot op 17-jarige leeftijd een eind aan haar leven te maken. "Ze werd vroeger gepest. Laura was vrij groot van stuk en werd daardoor vaak verkeerd ingeschat. Daarnaast was ze niet op haar mondje gevallen. Mensen dachten daardoor dat ze heel zelfverzekerd was, maar in werkelijkheid was ze juist heel onzeker, zachtaardig en hoog sensitief. Het pesten op de basisschool heeft haar zelfbeeld kapotgemaakt", vertelt Wieteke.

Drugs om niet te voelen

Laura kampte al jaren met depressies. "Ze is drugs gaan gebruiken om haar gevoelens te onderdrukken. Toen ze vijftien was, heeft ze op eigen verzoek het 'Yes We Can'-traject gestart", zegt Wieteke. Het traject hielp haar enorm. Maar daarna kwam corona. 

"Tijdens de lockdown zaten we thuis, en kon ze de tools die ze daar geleerd had, niet in de praktijk brengen. In mijn ogen is ze de jaren daarna langzaam weer teruggevallen in oude patronen."

Door het pesten vond Laura het jarenlang moeilijk om vrienden te maken. "In de laatste twee jaar van haar leven kreeg ze gelukkig een groep fijne vriendinnen. Maar je weet nooit echt wat er in iemands hoofd omgaat. Achteraf bleek dat ze een soort dubbelleven leidde. Met haar nieuwe vriendinnen van school was het gezellig en werd er geen drugs gebruikt. Het was een positief clubje. Maar daarnaast had ze ook verkeerde vrienden met wie ze wel drugs gebruikte."

"De dag van Laura's dood hadden we net een gesprek op school gehad en hoorden we dat ze weer drugs gebruikte. Toen ze voor het avondeten niet thuis kwam voelde ik meteen dat het niet goed was," vertelt Wieteke.

Net te laat

De hele avond werd er gezocht naar Laura. Totdat een app duidelijkheid gaf over waar Laura zich bevond. "Toen we aankwamen, wist ik gelijk dat we net te laat waren."

"In haar telefoon konden we later zien dat ze die dag gezocht had op manieren voor zelfdoding – en ook weer naar de site van 'Yes We Can'. Hieruit kun je concluderen dat ze waarschijnlijk toch nog twijfels heeft gehad."

Tijdens haar overlijden was Laura onder invloed van drugs. "De drugs zijn niet de oorzaak van haar dood, maar ze hebben haar wel over het randje geduwd," vertelt haar moeder.

"Als je in de puberteit zit, voortdurend depressief bent en drugs gebruikt om je gevoelens te onderdrukken, dan kun je op een gegeven moment niet meer helder nadenken."

'Praat! Blijf praten'

Achteraf denkt haar moeder: "Als ze zich maar iets meer had opengesteld, als we haar meer hadden kunnen bereiken… dan hadden we misschien eerder hulp kunnen bieden."

Daarom ook de boodschap van Wieteke: "Praat. Blijf praten. Stel je open om met iemand te praten. Het is zó belangrijk." 

"Een week ervoor zijn we zelfs nog samen op vakantie geweest. We dachten echt dat het goed ging. Maar het was haar examenjaar en ook het vooruitzicht dat zij na de zomer naar een nieuwe school zou gaan, bracht veel stress met zich mee. Waarschijnlijk zijn al deze veranderingen voor haar te beangstigend geweest."

Het leven van Wieteke is sinds die dag kleurloos. "Mijn wereld is grijs, alsof de rode draad van mijn leven door is geknipt. Je leeft echt letterlijk in een roes. De eerste maanden, jaren slaap je niet, je herbeleeft het continu. Mijn lijf staat onder hoogspanning, alles doet door de stress constant pijn."

Laura had voor haar dood met verschillende zorgverleners contact. "Iedereen die betrokken was, zag maar een deel van haar verhaal. Pas achteraf, als je alle puzzelstukjes bij elkaar legt, zie je het volledige plaatje en gaan de rode vlaggen omhoog."

Volgens Wieteke speelt de privacywetgeving een rol. "Ze heeft bij de zorgverleners aangegeven dat ze niet wilde dat ook maar iets met haar ouders gedeeld werd."

Ook Wieteke wil dat de dood van haar dochter niet voor niets is geweest. "Ik wil zelfdoding onder jongeren bespreekbaar maken. We hebben het over de belangrijkste doodsoorzaak bij jongeren. Toch rust er nog steeds een zwaar taboe op. Dat wil ik doorbreken."

"Mijn hoop is dat anderen iets uit Laura's verhaal kunnen halen. Dat er lessen uit worden getrokken. Dat jongeren weer wat meer leren praten en hun gevoelens durven te delen."