Een dag vrij voor je mentale gezondheid? 'Zou veel kunnen opleveren'

De cijfers liegen niet: in 2022 gaf 1 op de 4 jonge werknemers tussen de 18 en 34 jaar aan burn-outklachten te ervaren. En niet alleen in Nederland, maar wereldwijd zijn burn-outklachten een groeiend fenomeen. 

Mental health days

In Australië is het gebruikelijk om als werknemer met een fulltimecontract recht op meerdere mental health days per jaar te krijgen, die je kunt inzetten als een ziektedag als je je mentaal niet goed voelt. Dit zijn dus geen vakantiedagen, maar je krijgt ze 'gratis' voor je mentale gezondheid.

Dat een mental health day kan werken en dat ook andere preventieve oplossingen belangrijk zijn, beaamt Eric Dragt, oprichter van het Amsterdamse tech-pr-bureau En Serio. Een van de belangrijkste redenen waarom hij de mental health day invoerde, was dat hij zelf ook merkte dat hij vaker toe was aan een break. "Ik merkte dat ik mezelf weer moest opladen, maar hier niet aan toekwam. Dat je uit het weekend komt, maar niet uitgerust bent. Toen wist ik: ik heb te veel van mezelf gevraagd."

Dragt merkte dat het hem veel opleverde om een dag even helemaal niks aan werk te doen, door bijvoorbeeld in de sauna te gaan zitten. "Even zonder telefoon of computer in de buurt. Dit gaf me zoveel, dat ik dacht: hoe kunnen we dit ook voor collega's regelen?"

'Supercharge-dag'

Bij En Serio werd de zogenoemde 'supercharge-dag' ingevoerd. Werknemers krijgen ieder jaar op de dag dat ze in dienst traden vrij. Die dag 'moeten' ze volledig voor zichzelf inplannen.

Het idee is om deze dag helemaal aan jezelf te wijden, zonder dat je met andere mensen of taken bezig bent. "Het geeft mensen zoveel. Je merkt aan de energie in de weken erna dat deze anders is. Mensen zijn frisser, gaan weer aan de slag."

"Dit zou zeker wat op kunnen leveren", zegt psycholoog Carien Karsten, "maar ik denk dat de context waarin zo’n dag geplaatst wordt van groot belang is. En er is meer nodig dan enkel zo’n dag." 

Zo ligt er volgens Karsten een grote verantwoordelijkheid bij de leidinggevende van een bedrijf. "Het gaat al om het waarnemen van waarschuwingssignalen. Als iemand een workshop niet volgt, of nooit komt opdagen bij borrels of uitjes omdat ze het te druk hebben, dan is er wat aan de hand."

Verbeterde balans

Bij het invoeren van een mental health day of ‘pauzedag’, zoals de psycholoog het graag noemt, zou er volgens Karsten aandacht moeten zijn voor de balans tussen privéleven en werk. "Als deze balans onder druk staat, zou het geen probleem moeten zijn om een keertje een dag niet te werken." Hierdoor zou de balans immers weer hersteld kunnen worden.

Daarnaast onderstreept de psycholoog het belang van meer preventieve oplossingen. "Denk ook aan het veranderen van de werkdruk, het praten met coaches, het goed zorgen voor je personeel. Er zijn veel oplossingen voor de korte termijn, maar we zullen ook aan de lange termijn moeten denken: hoe verbeter je de balans op de lange duur."

Onderzoek TNO en CBS naar burn-outklachten

Uit cijfers van TNO en CBS blijkt dat de ernst van de klachten toeneemt en dat werkgerelateerde psychische klachten een groter aandeel spelen in het verzuim onder werknemers. 

Sinds 2015 wordt door TNO en CBS onderzoek gedaan naar trends op het gebied van burn-outklachten onder jonge werknemers. Hieruit is onder andere duidelijk geworden dat prestatiedruk, constante bereikbaarheid en financiële onzekerheid een grote rol spelen als achterliggende oorzaken van de ervaren klachten.

Naast de supercharge-dag en de mogelijkheid van het nemen van een mental health day, komt bij En Serio ook eens in de twee weken een coach langs waarmee de werknemers kunnen praten en vindt er ook een wekelijkse check-in plaats, waarin mensen delen hoe het met ze gaat. 

Want zoals Dragt vertelt: "Wat we uitstralen naar mensen is belangrijk, maar ook dat je er actie aan verbindt." De oprichter hoopt op deze manier zijn werknemers de vrijheid te laten voelen dat het ook oké is om je mentaal ziek te melden. 

Misbruik van vrije dagen

En maken werknemers daar dan geen misbruik van? Volgens Dragt is juist het tegenovergestelde waar. Hij merkt dat het ziek melden op een mentaal zware dag voor zijn werknemers toch moeilijk blijft. "Juist de jongere mensen vinden het lastig. Ze praten er wel meer over dan de oudere generatie, maar voelen zich toch verantwoordelijk en gaan alsnog over hun grenzen heen." 

Een opmerking die Dragt daarnaast weleens hoort is dat werknemers uit kunnen rusten in de weekenden en in de opgenomen vakanties. "Maar soms voorzie je niet dat je ergens werkdruk ervaart of dat er iets in je leven gebeurt waar je tijd en ruimte voor nodig hebt", zegt Dragt. En juist voor deze onvoorziene momenten kan een dag waarop je jezelf even kunt opladen en tot jezelf kunt komen volgens hem heel veel opleveren.