Noodkreet Rode Kruis om tekort opvangplekken Oekraïners: 'Gezinnen slapen in auto's'
De afgelopen maand hebben honderden vluchtelingen uit Oekraïne zich gemeld bij het Rode Kruis omdat ze geen opvangplek hebben kunnen vinden. Omdat de gemeentelijke opvangplekken vol zitten, moeten Oekraïners op straat slapen. Soms gaat het om gezinnen met kleine kinderen, meldt de hulporganisatie. "De verhalen zijn schrijnend."
Nederland heeft zich, net als andere Europese landen, verplicht om Oekraïense vluchtelingen op te nemen. Zij hebben in Nederland recht op opvang, zorg en onderwijs. Dit is geregeld via de Richtlijn Tijdelijke Bescherming en wordt gefinancierd door het Rijk en uitgevoerd door de gemeenten.
Maar die gemeenten nemen geen nieuwe Oekraïners meer aan. De opvang zit tegen de maximumcapaciteit aan, meldde de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vorige maand. Het ontbreken van meerjarige financiering maakt het 'haast onmogelijk' om de opvang voor Oekraïners nog te organiseren, zegt de VNG.
Het resultaat: de in totaal ruim 97.000 opvangplekken zitten vol. Ook op de noodopvanglocaties worden met regelmaat Oekraïners geweigerd.
Familie met peuter slaapt op straat
Radeloos melden de vluchtelingen zich bij het Rode Kruis, omdat er geen opvangplek voor hen is. Vorige maand ging het om 435 Oekraïners. Meer dan 75 mensen daarvan vertelden dat ze een of meerdere dagen op straat sliepen, onder wie een familie uit Oekraïne met een kind van één jaar oud.
"Het is verschrikkelijk dat dit de harde realiteit is", zegt Suzanne Segaar, van het Rode Kruis. "Een jaar lang is er al een tekort aan plekken, maar er is nog steeds geen oplossing. Het gaat hier om alleen reizende kinderen, mensen met oorlogstrauma's of moeders met kinderen, die nergens terecht kunnen."
Het Rode Kruis runt een noodopvanglocatie in Westervoort. Bedoeld voor een verblijf van maximaal 3 dagen, maar veel Oekraïners zitten er al weken omdat nergens anders plek is.
Ook het Rode Kruis kan deze mensen niet helpen, zegt ze. "Wat moet er nog gebeuren voordat de overheid in actie komt? Wij zijn niet in staat om opvangplekken voor deze mensen te regelen. Dat is een taak én morele plicht van de overheid."
Topje van de ijsberg
Volgens Segaar slapen waarschijnlijk meer Oekraïners op straat, want niet iedereen meldt zich bij het Rode Kruis. Ze spreekt van een topje van de ijsberg. De hulporganisatie vindt het verstandig dat, naast het regelen van meer opvangplekken, mensen landelijk worden geregistreerd om de groep goed in beeld te krijgen. In totaal zouden er zo'n 120.000 Oekraïners in Nederland verblijven.
De demissionaire minister van Asiel en Migratie Mona Keijzer zegde vorige maand toe om op zeer korte termijn, uiterlijk in de week van 15 september, met een voorstel te komen om de 'prioritering in de opvang' te kunnen organiseren.
Oekraïners hebben recht op zorg
Toen miljoenen mensen in 2022 uit Oekraïne op de vlucht sloegen heeft de Raad van de Europese Unie de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) in werking gesteld.
Hiermee hebben vluchtelingen uit Oekraïne in alle EU-lidstaten tijdelijk recht op opvang, medische zorg, werk en onderwijs. De RTB werd een aantal keer verlengd en loopt nu tot en met 4 maart 2027. Voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne werken gemeentes samen in het Knooppunt Coördinatie Informatie Oekraïne (KCIO). Hierin zitten ook het Rijk en samenwerkingspartners zoals het Rode Kruis.
