Met wagenziekte op reis? Deze truc op je telefoon kan helpen tegen misselijkheid
Bijna de helft van de bevolking heeft last van wagenziekte, met een piek bij twee- tot twaalfjarigen. Lastig als je de komende weken met een volle auto naar Zuid-Frankrijk rijdt, want hoe vermaak je de kinderen - of jezelf - als je misselijk wordt van een scherm? Je telefoon heeft misschien een oplossing. We leggen uit waarom.
Het werkt zo: aan de zijkanten van je scherm verschijnen puntjes die meebewegen met het voertuig waar je in zit. Daardoor voel je de beweging niet alleen, maar zie je het ook. Dat zou hetzelfde effect moeten hebben als voorin zitten en naar de weg kijken, wat de klassieke manier is om niet misselijk te worden op de Route du Soleil.
Zo zet je de functie aan op een iPhone:
Maar waaróm werkt dat? Floris Wuyts, professor medische fysica aan de Universiteit Antwerpen en evenwicht-expert in het Ziekenhuis aan de Stroom, legt de theorie uit: "Je hersenen krijgen informatie over je beweging en locatie van drie systemen in je lijf: het evenwichtsorgaan in je binnenoor, je ogen, en de proprioceptieve zintuigen."
Evenwicht in de war
Dat laatste is informatie van je spieren en gewrichten in verhouding tot de positie van je lichaam. "Met de combinatie van al die informatie maken onze hersenen een voorstelling van wat we aan het doen zijn, bijvoorbeeld autorijden of varen."
Als je op je telefoon kijkt terwijl je in de auto zit, krijgen je hersenen tegenstrijdige signalen binnen. "Je ogen vertellen dan dat je stilstaat, want bijvoorbeeld de tekst op je telefoon beweegt niet, terwijl je lichaam wél beweging registreert. Daar kan je evenwichtsorgaan van in de war raken", legt Wuyts uit.
Het gaat vooral om het verwachtingspatroon dat je hersenen hebben van welke beweging je gaat maken. "Als bestuurder heb je eigenlijk nooit last van wagenziekte, omdat je weet waar je heen gaat voor je dat ook echt doet. Ga je de bocht om, dan gaat je gezicht eerst die kant op. Als bijrijder weet je het pas als het gebeurt en word je dus sneller wagenziek."
Wat zegt de wetenschap?
De functie die in iPhones zit om wagenziekte tegen te gaan, is niet per se wetenschappelijk onderbouwd, zegt Wuyts. "Ik heb een studie gevonden waarbij het principe is getest onder 10 mensen, dat is natuurlijk niet veel. Ze hebben vooral gekeken naar de theorie van wagenziekte en daar iets op bedacht."
Dat kan dus werken, maar voor de mensen die er écht heel veel last van hebben gaat het waarschijnlijk geen soelaas bieden.
Wat kun je nog meer proberen? Polsbandjes, gemberkauwgum, gewoon urenlang strak voor je uit kijken? De polsbandjes en de kauwgum kunnen een effectief middel zijn, blijkt uit onderzoek. Maar, zegt Wuyts: "Daar is ook wel veel onduidelijkheid over. Het zou ook best het placebo-effect kunnen zijn", legt hij uit.
Al moeten we het effect van placebo volgens hem ook niet onderschatten: "Het is bewezen dat als jij denkt dat iets werkt, het al een groot effect kan hebben."
Medicatie kan helpen, maar dat is wel een paardenmiddel met bijwerkingen. Wat ook echt werkt, is zogeheten desensitisatie: het geleidelijk laten wennen van je brein aan bewegingen, om te zorgen dat je er minder gevoelig voor wordt. Floris Wuyts: "Ik doe dat bijvoorbeeld bij piloten. Die hebben maandenlang trainingen gehad om te vliegen, maar eenmaal in de cockpit worden ze misselijk". En het is lastig als je moet overgeven in de cockpit, voegt hij eraan toe.
Android
"Ik zie ook zeilers, voor wie de sport hun lust en hun leven is, maar die iedere keer ziek worden op de boot. Die stel ik geleidelijk bloot aan beweging op een speciale draaistoel. Dat moet je opbouwen, je brein herprogrammeren, als het ware. Zodat je gekke bewegingen gaat herkennen en je lichaam niet in de alarmfase schiet".
Maar, waarschuwt hij: don't try this at home. "Dit moet je echt in een gecontroleerde omgeving doen, dit kan niet zomaar op een bureaustoel. Je moet het langzaam opbouwen: 5 minuten, morgen 10 minuten, daarna een kwartier. En zorgen dat je niet misselijk wordt, want als je moet overgeven, programmeer je juist een negatieve ervaring in je brein, en dat willen we dus nou precies niet."
Heb je een Android-telefoon, dan ben je voorlopig nog aangewezen op apps die wagenziekte tegengaan. Google zou wel werken aan een functionaliteit die hetzelfde werkt als op Apple-telefoons.
Ga je met de auto op vakantie? Dit is waar je nog meer aan moet denken deze zomer, volgens de ANWB:
