Zaak-Skripal: van dodelijk gif in een parfumflesje tot diplomatieke oorlog

Twee Russische mannen worden ervan verdacht dat ze hebben geprobeerd om de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia te vermoorden. De Britse justitie heeft hen in staat van beschuldiging gesteld, maar ze zijn het land ontvlucht. Er zijn foto's verspreid van het tweetal.

De Skripals werden in maart vergiftigd met het gifgas novitsjok in de plaats Salisbury. Ze overleefden het ternauwernood.

Dit is wat we weten over de Skripal-affaire:

De foto's hieronder zijn gemaakt op Gatwick Airport. In hun paspoorten staan de namen Aleksandr Petrov en Roeslan Bosjirov. Volgens de Britse politie zijn dat schuilnamen. Een goed ingevoerde Russische nieuwssite ondersteunt dat voorzichtig: er is over deze twee namen amper informatie te vinden. 

Petrov en Basjirov komen 's avonds aan bij hun hotel. Maanden later worden daar sporen gevonden van novitsjok. Dat is een dodelijk militair gifgas, ontwikkeld in de Sovjet-Unie. Ze hebben het volgens de politie het land in gesmokkeld in een parfumflesje met een etiket van Nina Ricci.

 

De twee Russen nemen de trein van Londen naar het stadje Salisbury. De Britse politie ziet dit als een verkenningsrit rond het huis van Sergej Skripal (66). Hij is een Russisch oud-spion die in 2004 in eigen land werd ontmaskerd als dubbelspion voor de Britten. In 2010 kwam Skripal op vrije voeten en werd hij uitgezet naar Groot-Brittannië, dankzij een spionnenruil. Sindsdien woont hij in Salisbury, waar Petrov en Basjirov die dag om 14.25 uur aankomen.

 

4 maart 8.00 uur: Weer naar Salisbury 

Petrov en Bosjirov gaan opnieuw van Londen naar Salisbury. Het is nogal ongebruikelijk dat Russen voor de tweede keer in twee dagen een trip naar dit stadje maken – en direct erna het land verlaten. Maar voor ze vertrekken, hebben ze nog wat te doen.

 

 

Bewakingscamera’s filmen hoe de twee Russen richting het station lopen. Ze hebben een brede glimlach op hun gezicht.

Vader en dochter Skripal gaan met de auto naar het centrum, waar ze om 14.20 uur wat drinken in een pub. Daarna eten ze een hapje in een restaurant, waar ze blijven tot 15.35 uur.

 

De Skripals worden in zorgelijke toestand aangetroffen op een bankje in Salisbury. Beiden hebben precies dezelfde symptomen: ademnood, schuimbekken, met wijd opengesperde ogen. Ze worden, net als een toegesnelde agent, in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht.

 

Petrov en Bosjirov pakken het vliegtuig naar Moskou en komen niet meer terug.

De Britse regering zegt dat het ‘highly likely’ (‘zeer waarschijnlijk’) is dat Rusland achter de aanslag zit. Er komt echter op dat moment nog geen hard bewijs op tafel. Rusland ontkent en de zin ‘highly likely’ wordt sarcastisch herhaald in pro-Kremlin-media. Toch zou het niet de eerste keer zijn dat Moskou een Rus liquideert op Britse bodem. De aanslag doet bijvoorbeeld denken aan de dodelijke vergiftiging van oud-spion Aleksandr Litvinenko in 2006, waar de Russische overheid – zo bleek uit onderzoek – achter moet hebben gezeten.

 

De ‘Skripal-affaire’ loopt uit op een enorm politiek schandaal. De Britten en zowat alle Westerse landen zetten Russische diplomaten uit. Moskou is woest en zet evenzoveel Westerse diplomaten uit. Ook twee Nederlandse diplomaten worden door Rusland weggestuurd, nadat er 2 Russische diplomaten uit Den Haag moeten vertrekken.

 

Na de agent (22 maart) en Julia Skripal (9 april) wordt ook Sergej Skripal ontslagen uit het ziekenhuis. Ze hebben het overleefd, wat toch enigszins als een verrassing komt. De Skripals worden naar een geheime locatie gebracht. De aanslag heeft geen slachtoffers gemaakt. Althans, zo lijkt het.

 

Charlie Rowley (45) vindt in een inzamel-afvalbak voor het goede doel een weggegooid flesje parfum. Hij neemt het mee als cadeautje voor zijn partner, Dawn Sturgess.

Het stel probeert het parfum uit. Ze worden dezelfde dag afgevoerd naar het ziekenhuis.

 

Dawn Sturgess (44), moeder van drie kinderen, overlijdt. Haar vriend Charlie Rowley blijft in leven. Op 11 juli komt hij weer bij. Op zijn aanwijzingen vindt de politie het parfumflesje. Er blijkt novitsjok in te zitten.

 

De Britse politie geeft bewakingsbeelden met de twee Russen vrij en verklaart ook dat er novitsjok is gevonden in hun hotelkamer. Het is voor Moskou nu moeilijk ontkennen dat de daders twee Russen waren die uit Rusland kwamen. Rusland ontkent overigens nog altijd.

 

Premier May gooit daar nog een schepje bovenop. Ze zegt dat Petrov en Bosjirov spionnen waren voor de Russische militaire inlichtingendienst én dat de aanslag vrijwel zeker is gepleegd met Russische toestemming van hogerhand. Daar zal de zaak zich nu op toespitsen: in hoeverre valt te bewijzen dat de twee mysterieuze Russen handelden in opdracht van de Russische staat? De Britse regering roept alvast op tot nieuwe sancties tegen Rusland. Het einde van de Skripal-affaire is nog niet in zicht.