Justitie VS pakt grote bedrijven aan voor verslavingscrisis
De Amerikaanse justitie start met een nieuwe aanpak van de drugscrisis die de VS al jaren in zijn greep houdt. Niet alleen straatdealers lopen gevaar, ook de topmannen van grote farmaceutische bedrijven zijn niet veilig. De eerste straffen worden binnenkort uitgedeeld, en die zijn naar alle verwachting niet mals.
Jarenlang konden bedrijven miljarden verdienen met pijnstillers die de VS in een verslavingscrisis stortten. Met agressieve marketingtechnieken werden hulpbehoevende patiënten leugens en medicijnen verkocht. En met succes: twee miljoen Amerikanen zijn verslaafd aan legaal verkregen pijnstillers. Dat heeft de farmaceutische industrie miljarden opgeleverd. Maar de vette jaren zijn voorbij.
Sterker dan morfine
Donderdagavond rolde de kop van John Kapoor, de oprichter en directeur van Insys Therapeutics. Dat bedrijf verkocht de pijnstiller Subsys, een middel dat honderd keer sterker is dan morfine. Het bedrijf heeft dokters omgekocht om het medicijn voor te schrijven. Daarnaast zijn zorgverzekeraars bewust voorgelogen over Subsys. Directeur Kapoor kan 25 jaar cel krijgen. Andere hoge managers zijn al schuldig verklaard.
Tijdens de rechtszaak werd pijnlijk duidelijk hoe Insys Therapeutics te werk ging. Dokters kregen geld om met voorgekauwde promotiepraatjes Subsys aan de man te brengen. Een dokter in de buurt van Chicago werd door een Insys-medewerker zelfs verleid met een lap dance.
Justitie ruikt bloed
De vervolging van de top van Insys Therapeutics staat niet op zichzelf. Openbaar aanklagers door heel Amerika ruiken al een tijdje bloed. De justitieministers van de staten Massachusetts en New York hebben Purdue Pharma aangeklaagd. Dat bedrijf maakte een medicijn met de stof oxycodon, een pijnstiller die zogenaamd niet verslavend zou zijn. Toch raakten honderdduizenden Amerikanen verslaafd en kost het middel jaarlijks zo'n vijftienduizend mensen in de VS het leven. Ook de eigenaren van Purdue Pharma, leden van de familie Sackler, zijn in staat van beschuldiging gesteld.
Voor de Sackler-familie is de val van het voetstuk ongenadig hard. Jarenlang leefden leden van de familie in luxe en rijkdom, en maakten zij goede sier bij chique musea door ze geld toe te stoppen. Uit dankbaarheid hernoemden museadirecteuren vleugels van hun gebouwen naar de familie. Onder toenemende publieke druk krabbelen zij nu terug. Het wereldberoemde Guggenheim Museum in New York, dat in totaal zeven miljoen dollar van de Sacklers ontving, heeft beloofd geen geld meer van de familie aan te nemen.
Levenslange celstraf
Ook de CEO van Rocherster Drug Cooperative (RDC), Laurence Doud, hangt een levenslange celstraf boven het hoofd. RDC heeft toegegeven gevaarlijke, verslavende medicijnen aan apothekers te hebben verkocht. De zwendelpraktijken van RDC maakten van Doud een miljonair. Eind april was het spel over en uit: voor het oog van de camera's werd hij geboeid afgevoerd.
Nieuwe koers
De zaken tegen Purdue Pharma, de familie Sackler en Insys Therapeutics zijn een voorbode van een nieuwe koers, denken juridische experts. Bedrijven die jarenlang ongestoord geld konden verdienen met de verkoop van verslavende pijnstillers kunnen rekenen op een bezoekje van het openbaar ministerie.
"We zullen farmaceutische topmannen verantwoordelijk houden voor het opstoken van de drugscrisis door roekeloos en illegaal deze medicijnen te verspreiden", aldus een medewerker van het OM. Naar verwachting zijn deze eerste rechtszaken nog maar het topje van de ijsberg.