Trump officieel aangeklaagd: hoe gaat het nu verder?
Het is een historisch moment: president Trump wordt impeached. Dat heeft een meerderheid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden besloten. Dat betekent dat er een rechtszaak komt tegen Trump in de Senaat. Trump is pas de derde Amerikaanse president die dit overkomt.
De zaak tegen Trump dient in januari en verloopt compleet met aanklagers, advocaten, een rechter en een jury. Dat klinkt gewoon, maar dat is het niet. Want impeachment heeft niets te maken met onafhankelijke rechtspraak: het is een politiek proces.
Zo is het ook bedoeld door George Washington en de andere ‘founding fathers’ van de Verenigde Staten. Die namen impeachment op als artikel 2 van de grondwet, met het doel eventueel machtsmisbruik door de president tegen te gaan.
Wie zijn de aanklagers?
De aanklagers in het impeachmentproces zijn leden van het Huis van Afgevaardigden, de Amerikaanse Tweede Kamer. De Democraten – de tegenstanders van president Trump – hebben daar de meerderheid. Een commissie van het Huis van Afgevaardigden gaat in januari naar de Senaat, de Amerikaanse Eerste Kamer.
Daar worden de twee aanklachten gepresenteerd die er nu liggen tegen president Trump. Die aanklachten zijn: machtsmisbruik, omdat de president een ander land onder druk zette voor zijn eigen politieke gewin. En belemmering van de rechtsgang, omdat Trump verhinderde dat zijn eigen personeel kwam getuigen in het Huis van Afgevaardigden.
Wie vormen de jury?
De jury in het impeachmentproces bestaat uit alle 100 senatoren. De Republikeinen – de medestanders van Trump – hebben de meerderheid in de Senaat: 53 (tegen 47 Democraten). Die verhouding maakt de kans dat Trump wordt afgezet al klein. Maar er is nog een extra grote drempel om de president uit zijn ambt te kunnen zetten: daar is volgens de grondwet namelijk een twee derde meerderheid in de Senaat voor nodig, dus 67 senatoren. De kans dat Trump wordt afgezet aan het eind van het proces is dus nul.
Wie is de rechter en wat is zijn rol?
De rechtszaak in de Senaat staat onder leiding van de opperrechter van het Hooggerechtshof, John Roberts. Hij moet ervoor zorgen dat het proces volgens de regels verloopt. Maar omdat er niet zoveel regels zijn vastgelegd, is het verloop van de rechtszaak in de praktijk afhankelijk van de leider van de Republikeinse meerderheid in de Senaat, Mitch McConnell.
Die heeft zich al de woede van veel Democraten op de hals gehaald door te zeggen dat hij het verloop van het hele proces zal coördineren met de advocaat van president Trump. De jury en de beklaagde spelen dus onder één hoedje, klagen de Democraten.
Hoe lang gaat het duren?
De rechtszaak kan een paar dagen duren, maar ook een paar weken. Dat is precies iets wat vastgesteld moet worden door Mitch McConnell. Hij heeft al laten doorschemeren dat het proces zo kort mogelijk moet zijn: een paar dagen dus. Maar president Trump zou naar verluidt wel voelen voor een langere rechtszaak. Hij zou zijn vijanden op de pijnbank willen leggen in de Senaat: de Democratische presidentskandidaat Joe Biden en de anonieme klokkenluider die de hele zaak heeft aangezwengeld.
Dan zou het dus een paar weken kunnen duren. Zeker is wel dat de Senaat aan het eind van het proces een hele dag uittrekt om over het vonnis vast te stellen, om daarna een uitspraak te doen in de vorm van een stemming.
Het vonnis: nederlaag of triomf?
President Trump wordt dus zo goed als zeker vrijgesproken door de Senaat. Net als zijn twee voorgangers die werden impeached, Andrew Johnson (151 jaar geleden) en Bill Clinton (20 jaar geleden).
Volgens correspondent Erik Mouthaan wordt het vonnis een triomf voor Trump. Hij denkt dat het impeachmentproces door de Republikeinen zal worden gebruikt om de achterban aan te sporen om in november 2020 weer op Trump te stemmen.
Bij die achterban is het sentiment: ze proberen onze president kapot te maken. Deze mensen zijn dus extra gemotiveerd om weer op de president te stemmen. En dat kan eventueel de doorslag geven: het maakt de kans groter dat Trump herkozen wordt.