Deze drie tegenstellingen werden blootgelegd door de brexit

Wat opvalt, is dat veruit de meeste Britten nog steeds hetzelfde denken over de brexit. De afgelopen jaren van debatten, verkiezingen en demonstraties hebben betrekkelijk weinig effect gehad. Van de 'remain'-kiezers wil nog altijd 88 procent in de Europese Unie blijven. Onder 'leave'-stemmers staat nog 86 procent achter de keuze om de EU te verlaten. 

Tegenstellingen bij de brexit

• 61 procent van de ouderen stemde 'leave', 75 procent van de jongeren stemde 'remain'

• 53 procent van de Engelsen stemde 'leave', 62 procent van de Schotten stemde 'remain'

• 57 procent van de Conservatieven-kiezers stemde 'leave', 69 procent van de Labour-kiezers stemde 'remain'

1. Jong versus oud

De generatiekloof is een van de duidelijkste tegenstellingen in het brexit-debat. Dat kun je goed zien als je de peilingen vergelijkt met de daadwerkelijke referendum-uitslag.

Als je vandaag-de-dag aan de Britten vraagt wat ze van de brexit vinden, dan is er een krappe meerderheid om in de EU te blijven: 53 procent voor 'remain' en 47 procent voor 'leave'. De exitpolls op de referendumdag lieten hetzelfde beeld zien. Toch won het 'leave'-kamp diezelfde dag het referendum.

En dat komt dus waarschijnlijk door die generatiekloof. Want het bleek dat vooral ouderen voor de brexit hadden gestemd. Jongeren waren (in opiniepeilingen) tegen, maar juist zij komen (bij verkiezingen) minder opdagen. 

Dat verschil tussen jong en oud zie je nog steeds. Bij Britten onder de 50 heeft nog maar een derde vrede met de brexit, maar onder de 65-plussers heeft een ruime meerderheid zich inmiddels met de brexit verzoend.

2. Schotland versus Engeland

Het brexit-referendum legde duidelijke verschillen bloot tussen de verschillende regio's van het Verenigd Koninkrijk. Vooral Engeland (meerderheid anti-EU) en Schotland (alle kiesdistricten pro-EU) stemden nogal verschillend.

Hierdoor hebben de Schotse nationalisten weer de wind in de zeilen. Want, zeggen ze, Schotland wordt tegen zijn zin uit de EU gehaald. Bij de laatste parlementsverkiezingen behaalden de Schotse nationalisten een grote zege.

Het Schotse regioparlement heeft al besloten om een referendum over onafhankelijkheid te houden. Of dit er ook komt, is nog maar de vraag: de Britse regering wil er geen toestemming voor geven omdat precies zo'n zelfde referendum al in 2014 werd gehouden. De Schotten stemden toen tegen onafhankelijkheid. 

De Schotse nationalisten vinden dat alles nu anders is, door de brexit. En in de peilingen gaat het pro-onafhankelijkheidskamp op kop.

3. Links versus rechts

De brexit heeft de links-rechtsverdeling bij de Britten flink door elkaar geschud. De brexit is vooral een rechts thema: de aanhang van de Conservatieven is nog altijd meer pro-brexit dan de kiezer van Labour.

De partijleiders van de Conservatieven en Labour voerden in 2016 weliswaar campagne om in de EU te blijven, maar de partijen waren intern gespleten: zowel bij de Conservatieven als bij Labour zag je parlementsleden terug in het 'leave'-kamp en in het 'remain'-kamp.

Het Britse parlement, dat ooit zo overzichtelijk links-rechts was, belandde in een jarenlange chaos. Door intern geruzie konden de Conservatieven de brexit jarenlang niet doorvoeren. En het verdeelde Labour kon in de oppositie niet tot een aansprekend eigen brexit-plan komen.

Met de slogan 'Get Brexit Done' werden de laatste verkiezingen gewonnen door Boris Johnson van de Conservatieven. Zijn leus zal ongetwijfeld goed zijn gevallen bij sommige Britten die last hebben van brexit-moeheid: 70 procent van de Britten lijdt daaraan. Op dat punt is het land toch enigszins verenigd.