Trump boos over dit gebaar: waarom 'knielen' zo beladen is

Vrijdagavond tijdens de grote antiracismedemonstratie in Utrecht houden demonstranten een moment stilte. Zittend op een knie, sommigen met de vuist in de lucht. Het is het symbool van het protest na de dood van George Floyd.

Het is een symbool dat we al langer kennen uit de protestbeweging van zwarte Amerikanen: een symbool van strijdlust, het herdenken van slachtoffers en nu ook zo treffend: George Floyd stierf bij zijn arrestatie nadat een agent lange tijd zijn knie op Floyds nek had gedrukt.

Colin Kaepernick

Vier jaar geleden knielde American footballspeler Colin Kaepernick tijdens het volkslied voorafgaand aan een wedstrijd. Dat deed hij uit protest tegen geweld van de politie en het racisme tegen zwarte Amerikanen. Hij knielde samen met zijn teamgenoot Eric Reid. Bij latere wedstrijden kreeg hij bijval van andere zwarte spelers.

Teamgenoot en oud-militair Nate Boyer bracht Kaepernick op het idee, vertelt hij aan de Amerikaanse krant The New York Times. Als veteraan kende hij het gebaar omdat hij zelf eens had geknield uit respect voor een gedode militair. Voor de wedstrijd in 2016 zei Kaepernick tegen Boyer dat hij niet kon staan tijdens het volkslied, vanwege het onrecht dat zwarte Amerikanen werd aangedaan. Hij vroeg Boyer wat die ervan vond.

Martin Luther King

Boyer vond op internet een afbeelding van een knielende Martin Luther King tijdens een protest in Selma, Atlanta in de jaren 60. Ook King zat op een knie. "Dus zei ik tegen Kaepernick: als je niet wilt staan tijdens het volkslied, denk ik dat je enige andere optie is om te knielen."

Het publiek reageerde woedend op de actie van Kaepernick. Zijn contract werd niet verlengd, en hij heeft tot op de dag van vandaag nooit meer een nieuwe club gevonden. Hij en Eric Reid werden overal geboycot. Begin vorig jaar trof de American footbalbond NFL een miljoenenschikking met de twee.

Maar sinds de dood van George Floyd is er iets veranderd bij een van de populairste sporten van Amerika. Hoewel de meeste coaches en eigenaars wit zijn, heeft driekwart van de spelers een zwarte achtergrond. Veel spelers spraken zich de afgelopen dagen uit tegen racisme, maar ook tegen het onrecht dat Kaepernick en Reid is aangedaan.

Excuses

De voorzitter van de NFL biedt nu zijn excuses aan. In een videoboodschap zegt Roger Goodell dat hij al die tijd niet naar zwarte spelers heeft geluisterd. "We zaten fout. We roepen iedereen op om zich uit te spreken en op een vreedzame manier te demonstreren. We zijn tegen racisme. Zonder zwarte spelers is er geen NFL."

President Trump heeft zich altijd hard opgesteld tegen spelers die knielen tijdens het volkslied. In 2017 noemde hij Colin Kaepernick nog een klootzak en riep hij eigenaren van footballclubs op om spelers te ontslaan als ze op deze manier demonstreren.

Ook dit weekend reageert hij in een tweet. "Tijdens het volkslied moet je rechtop staan, met een saluut of een hand op het hart. Er zijn andere dingen waar je tegen kunt demonstreren, maar niet tegen onze prachtige Amerikaanse vlag. GEEN GEKNIEL!"

Een andere American footballspeler wijst Trump terecht. Eerder zei New Orleans-quarterback Drew Brees nog dat hij knielen tijdens het volkslied respectloos vond. Maar op Instagram schrijft hij na gesprekken met zwarte collega’s van gedachten te zijn veranderd:

"Dit gaat niet over de Amerikaanse vlag. Daar is het nooit over gegaan. We kunnen mensen niet meer wegzetten of de vlag gebruiken om af te leiden van de echte problemen waar de zwarte gemeenschap mee worstelt."

En Colin Kaepernick zelf? Die heeft nog niet gereageerd. Wel retweette hij eerder deze week een bericht waarin mensen die nu knielen, maar eerder niets deden, hypocriet worden genoemd. Onlangs koos sportmerk Nike hem als nieuw gezicht voor hun campagne, met de bekende slogan: Just do it.